Sürüş Yeteneğine Etki Eden Zihinsel Süreçler Nelerdir?
Sürüş yeteneği de diğer yetenekler gibi zihinsel süreçler tarafından etkileniyor. Sürüş yeteneğini etkileyen zihinsel süreçler hakkında bilgi sahibi olmak ve bunları gerektiği gibi yönetebilmek güvenli sürüş için oldukça gerekli.
Bu yazımızda sizlere bu süreçlerin neler olduğundan, kontrol edilemediğinde nelere sebebiyet verdiğinden, kontrol edebilmek için yapabileceklerinizden bahsedeceğiz. Hemen başlayalım.
Sürüş yeteneğini etkileyen zihinsel süreçler
Sürüş yeteneğini etkileyen zihinsel süreçler başlıca 2 maddede ele alınabilir. Bunlar “öfke” ve “stres”tir. Şimdi her birini detaylıca inceleyelim:
Öfke
Etrafınızda “ben öfkeli değilim!” diye bağıran insanlara rastlamışsınızdır. Öfke kontrolü için öfkeyi anlamak ve öfkeli olduğunu fark edip kabul etmek, sonra da bu durumu değiştirmeyi isteyip gereken çabayı göstermeye karar vermek gerekir. O halde öfke nedir; tanımlamakla başlayalım.
Öfke istenmeyen sonuçlara, karşılanmayan beklentilere, doyurulmamış isteklere verilen doğal ve evrensel bir tepkidir. Diğer insanlar tarafından incitilmeye, haksızlığa uğramaya, öz saygı tehditlerine, engellemelere odaklanan bir duygudur, memnuniyetsizliği ve onaylamamayı ifade eder. Genellikle kendini vücutta kas gerginliği, yerinde duramama, yüksek ses ve davranışlarda tehditkar eylemler savurma, yumruk sıkma, volta atma vb. şekillerde gösterir.
Öfke her ne kadar doğal bir duygu olsa da, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar verecek ölçülerdeyse, öfke kontrol bozukluğu yaşanıyorsa ve hayat kalitesi olumsuz etkileniyorsa acilen bir şeyler yapmak gerekir. Bu noktada otokontrol çok önemlidir. Duyguların farkında olmak, öfkeyi tetikleyen unsurları belirlemek ve bunlarla ilgili çalışmalar yapmak gerekir. Yol öfkesi olarak adlandırılan davranışlar da düzeltilebilmektedir. Sizin de böyle bir çalışmaya ihtiyacınız varsa nasıl bir yol izleyebileceğiniz hakkında Öfke Kontrolü adlı kitaptan faydalanabilirsiniz. Dilerseniz Öfke Kontrolü Kitapları kategorimizden diğer kitapları da inceleyebilirsiniz.
Trafik öfkesi hepimizin tahmin edebileceği gibi istenmeyen sonuçlara yol açar. Öfkeli sürücü olmanın tehlikeleri arasında; kaza, stres, fiziksel zarar, maddi yük, işten atılma, kanuni sorumluluklarla karşılaşma yer alır ve hiçbirimiz bu durumlarla karşı karşıya kalmak istemeyiz.
Öfkeli sürücü olunduğunun göstergeleri ise; nezaket eksikliği (sol şeritten yavaş sürmek, araçlara yol vermemek vb.), kuralları ihlal etmek (aşırı hız yapmak, sinyal vermeden şerit değiştirmek, hatalı çıkmak vb.), öfkeli araç kullanmak (bağırmak, yol kesmek, yakın takip yapmak, yarışmak, kornaya kızgın şekilde basmak vb.) olarak sayılabilir.
Trafikte öfke kontrolü için şu yolları deneyebilirsiniz: Telaş etmemek, direksiyon tutuşunuzu gevşetmek, varış yerine varmaya değil yolculuk süresince karşılaştığınız manzara gibi güzelliklere odaklanmak, kendinizi diğer sürücülerin yerine koymak, aksiliklere iyi tarafından bakmak, kimsenin düşmanınız olmadığını fark etmek, olumsuzlukları dünyanın sonuymuş gibi felaketleştirmeyi bırakmak, diğer sürücülerin neden hatalı şekilde sürdüklerini anlamaya çalışmaktan vazgeçmek.
Stres
Sürüş yeteneğini etkileyen zihinsel süreçler içinde stres de önemli bir yer tutuyor. Stres nedir; tanımlayacak olursak, vücudun birtakım olumsuz durumlardan etkilenerek bunlara psikolojik ve fiziksel olarak tepki göstermesidir, diyebiliriz. Stres de yine belli ölçülerde olduğunda hayat kurtarır.
Örneğin korna çaldığında irkilip kaçmamız stres sayesinde olur ve bizi tehlikelerden korur. Ancak uzun süreli yüksek seviyelerde seyreden stres bizi ve çevremizdekileri olumsuz etkiler. Trafikte de stresin varlığı sürüş güvenliği açısından tehlike yaratır. Stres, bir trafik kuralı ihlali, çarpışma gibi olumsuz durumlara sebep olduğunda stres seviyesi daha da katlanır. Bu nedenle sürücüler stres yönetimi konusunda ellerinden geleni yapmaya çalışmalıdırlar.
Stres kontrolü için strese sebep olan faktörleri belirlemek ve bunlarla ilgili önlemleri alarak gerekli çalışmaları yapmak önemlidir. Trafikte sizi nelerin strese soktuğunu bildiğinizde değiştirebilecekleriniz için önlem alabilir, değiştiremeyeceklerinizi kabul etme üzerine çalışabilirsiniz.
Örneğin gideceğiniz yere geç kalma stresi yaşıyorsanız daha erken çıkmak bir çözüm olabilir. Yolu bilmediğinizde stres yaşıyorsanız yola çıkmadan önce araştırma yapabilirsiniz. Stres Yönetimi: Başarıya Ulaşmak için Etkili Stratejiler kitabı stres yönetimi konusunda size yardımcı olacaktır. Nefes çalışmaları, düzenli egzersiz yapmak gibi yöntemler de stresi kontrol edebilmek açısından oldukça faydalıdır.