Kapıdaki Düşman-Andrew Wheatcroft

Kapıdaki Düşman-Andrew Wheatcroft

Habsburglar ile Osmanlıların Avrupa mücaledesi…


1683’te Osmanlı İmparatorluğu ile Habsburg hanedanı 250 yıllık bir iktidar mücadelesinin doruk noktası olan Büyük Viyana Kuşatması’nda karşı karşıya geldi. İki taraf da ezeli düşmanlarına duydukları nefretle beslenen bir kararlılıkla ve Tanrı’nın izniyle zafer kazanacağından emindi. Viyana
önlerinde Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlanan, kıran kırana, müthiş bir mücadele yaşandı.

Andrew Wheatcroft, Kapıdaki Düşman’da Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda tarihe karışacak bu iki imparatorluğun yüzyıllar boyu süren mücadelesini, Doğu Avrupa topraklarında, özellikle II. Viyana Kuşatması’nda doruğa ulaşacak kanlı çarpışmaları ustalıkla anlatıyor.

Yazar, müthiş bir askeri tarih örneği sunmanın yanı sıra, bu süreçte oluşan Türk imgesini, bu imgenin siyasi koşullar altında dönüşümünü ve günümüzde Batılı siyasetçilere malzeme oluşturmayı sürdürmesinin izlerini inceliyor.



Osmanlı tarihine dair yapılacak okumalarda veya araştırmalarda olası bir mukayeseli çalışma için ilk dikkate alınması gereken hanedan Habsburg Hanedanı’dır. Birkaç yıl farkla ama ikisi de 13. yüzyılın son çeyreğinde tarih sahnesindeki yerini almışlardır. İkisi de I. Dünya Savaşı’ndan sonra tarih sahnesinden silinmişlerdir. Osmanlıların Avrupa’da girişmiş olduğu birçok savaşta asıl hasmı hep Habsburglar olmuştur. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu adıyla sahneye çıktıkları günden itibaren Habsburglara emanet edilen ilk şey; Doğu’dan gelen korkuydu, Türkler! Avrupa’daki Türk korkusu en çok Habsburglar üzerinde etki etmişti. Bilhassa iki Viyana Kuşatması’nda da korkuyu yaşayıp, savaşı kazanan tarafıydı. Andrew Wheatcroft bu karşılaşmalardan en önemlisini, 1683 II. Viyana Kuşatması’nı ve iki tarafı ele alıyor, ‘Kapıdaki Düşman’ kitabında. Wheatcroft bunu oldukça başarılı bir kurgu ile yapıyor. Kurgu derken, hayali unsurlar yok bunda. Ama kronolojik bir tarih anlatısından uzak, etkileyici bir üslubu ve yer yer geri dönüp “bunun daha evveli var” notuyla anlatıyor her şeyi. Hem iki hanedanın tarih sahnesindeki paralel ve ortak yazgısını, hem de birbirleriyle çarpıştığı ve tarihin seyrini değiştiren en önemli olayı anlatıyor. Roman lezzetinde bir tarih incelemesi, ‘Kapıdaki Düşman’. Herkes okumalı…

Çağlayan Çevik