Bebek beslenmesi ezelden beri hep tartışmalı bir konu olmuştur. Sorsanız, herkesin bu konuda bir fikri vardır. Belki de bu yüzden anne-babalar bu katı gıdaya geçiş sürecinin başlamasını dört gözle bekler.

Altıncı ay dolunca da mama sandalyesi, alıştırma bardağı, önlükler, kaşıklar, tabaklar, meyve fileleri alınır ve katı gıdaya geçiş için kollar sıvanır. Heyecanla başlayan bu süreç bazen çok yorucu olabilir ya da hüsranla noktalanabilir. Ama besleyici, güzel bir yemeği iştahla bitiren bir bebek tüm zorlukları unutturur.

Katı gıdaya ne zaman başlamalı?

En çok merak edilen ve en tartışmalı konulardan biri, katı gıdaya ne zaman başlanması gerektiğidir. Etrafınızda dört aylık yavruya “Şu ekmeğin ucundan versene!” diyen anneanneler, dedeler olabilir. Ama bu ısrarlı tekliflere kulaklarınızı tıkasanız iyi edersiniz. Çünkü Dünya Sağlık Örgütü, bebeklerin ilk altı ay mümkünse sadece anne sütü ile beslenmesi gerektiğini, suya dahi ihtiyaç duymadıklarını söylüyor. Çünkü bebeklerin sindirim sistemi ilk altı ayda katı gıdayı sindirmek için yeteri kadar gelişmiş değildir.

Dokuzuncu aya kadar katı gıdanın bebeğin beslenmesinde beşte bir oranını geçmemesi, anne sütünün ve/veya formül mamanın temel besin olmaya devam etmesi gerektiği de uyarılar arasında. Dokuzuncu ay ile on ikinci ay arasında ise bu oran yarı yarıya olacak şekilde artırılabilir. Anne sütü iki yaşına kadar katı gıdalarla birlikte verilebilir.

Püre mi, BLW mi?

Altıncı aydan sonra bebekler genel olarak katı gıdaları dişleri olmasa dahi damaklarıyla çiğneyebilir hale gelirler. Bu aşamada bebeğinizin ve sizin tercihinize bağlı olarak, gıdaları pütürlü püre şeklinde ve/veya BLW yöntemiyle parmak şeklinde kesilmiş, yumuşatılmış olarak bebeğinize verebilirsiniz. BLW yöntemiyle bebeğinizin motor gelişimini de desteklemiş ve onlara kendi kendilerine yemek yemeyi öğretmiş olacaksınız.

Söz konusu püreler olunca “pütürlü” kavramının kilit öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz. Başta şimdiye kadar sıvı olarak beslenen bebeğinizin yutamayacağı endişesiyle ona blender’dan iyice çekilmiş çorbalar hazırlamanız gerektiğini söyleyenler olacaktır muhakkak. Oysa ki, bebeğinizin damağını farklı dokudaki yiyeceklerle tanıştırmak, onun çiğneme ve öğürme reflekslerini geliştirir ve yemek seçiciliğini azaltır.

Elbette bu geçişi yavaş yavaş gerçekleştirebilir ve gıdaların katılığını tedrici olarak artırabilirsiniz.

Yasaklı yiyecekler var mı?

Her bebeğin iştah düzeyi farklıdır, alerjik bünyesi de… Katı gıdaya geçiş yaparken ilk altı ayda özellikle ailede alerji öyküsü varsa şu gıdalardan sakının: İnek sütü, yumurtanın beyazı, balık, çilek, fıstık, domates, portakal, limon, mandalina. Besin alerjisi olan bebeklerde de bakla, patlıcan, bal, yumurta, fındık, fıstık, balık ve soyalı besinlere 12. aydan önce başlanmamalı.

Uzmanlar, bebeklerin böbreklerinin tuzu tolere edebilecek yapıda olmaması nedeniyle, tuzun özellikle ilk aylarda hiç kullanılmaması gerektiğini düşünüyorlar. Bu yüzden yemekleri tuzsuz yapabilir; peynir, zeytin gibi tuzlu yiyecekleri suda bekletip tuzlarını alabilirsiniz.

Şekerin de fazla kiloya sebep olacağı ve ileriki yaşlarda obezite gibi kronik hastalıklara sebep olabileceği yönünde kuvvetli iddialar var. Bu yüzden tatlı ihtiyacını taze/kuru meyveler, bal (12 aydan sonra) ve pekmezlerle karşılayabilir; şeker katmadan yapabileceğiniz pek çok sağlıklı tatlı tarifi bulabilirsiniz.

Verdiğiniz yeni bir besinden bir-üç saat içinde şu belirtiler ortaya çıkarsa bebeğinizde alerjiden şüphelenebilirsiniz:

•      İshal
•      Kabızlık
•      Kusma
•      Kızarıklık, kaşıntılı deri döküntüleri, pişik
•      Aralıksız ağlama
•      Nefes darlığı ve öksürük

Böyle bir belirtiyle karşılaştığınızda mutlaka doktorunuza danışın.

Üç gün kuralı

Katı gıdaya geçiş konusunda heyecanlı olabilirsiniz ama bebeğinizi yeni besinlerle tanıştırırken sabırlı davranmanızda fayda var. Üç gün kuralı ile (alerjik besinleri gözlemleyebilmek için her yeni gıda ile tanıştırıldıktan sonra üç gün yeni bir gıda vermeme) bebeğinizi yeni gıdalarla tanıştırabilirsiniz. Bebeğinizin deneyip sevdiği yiyeceklerin yanına yeni şeyler ekleyerek gidebilirsiniz. Örneğin pilavı sevdiyse, ki muhtemelen sevecek, onun yanına balkabağı gibi bir sebzeyi ekleyerek ilerleyebilirsiniz.

İlk neyle başlamalı?

Öncelikle bebeğinize vereceğiniz ilk besinlerin yumuşak ve alerji riski olmayan yiyecekler olması gerekir. İlk tattırdığınız besinlerin sebzelerden oluşmasının iyi olacağına, çünkü meyvelerle başlamanın tatlıya düşkünlüğü artıracağına dair iddiayı duymuş olabilirsiniz. Ama bunu destekleyen bilimsel kanıtlar olmadığı için siz aklınıza yatan bir besinle başlayabilirsiniz.

Süt, alerjik bir gıda olmasına rağmen özellikle ev yapımı yoğurt, sağlıklı ve güvenli bir alternatiftir ve katı gıdada ilk denenen yiyeceklerdendir.

Uzmanlar katı gıdaya geçiş aşamasındaki çocukların demirden yana zengin beslenmesi gerektiğini söyler. Bu yüzden yemeklere didiklenmiş haşlanmış et ya da ezilmiş kıyma ekleyebilirsiniz.

Zorlamayın ama denemekten de vazgeçmeyin

Bebeğiniz binbir zahmetle hazırladığınız yemekleri yemeye hevesli görünmüyorsa üzülmeyin, kızmayın, telaşlanmayın. Aynı besini farklı zamanlarda mutlaka tekrar tekrar deneyin. Unutmayın, yalnız değilsiniz. Çünkü bebeklerin katı gıdaya direnç göstermeleri çok yaygın bir durum. Bunun sebebi bebeğinizin anne sütüyle ve/veya formül mamayla fazlasıyla doyması da olabilir. Bu yüzden onları asla zorlamayın. İlk haftalarda bir-iki kaşık yemek denemesi yeterli. İşler yolunda giderse bu miktarı bebeğinizin tepkisine göre artırırsınız.

Son olarak, şunu kendinize hep hatırlatın: İlk aylardaki katı gıda serüveninde amaç bebeğinizin doyması değil, eğlenmesi ve farklı doku ve tattaki yiyeceklerle tanışması olmalı!

KAYNAKLAR

1) https://motherhood101web.wordpress.com/2017/07/25/introducing-solids-101/

2) https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/A%208.pdf

3) https://wellroundedny.com/introducing-solids-101/

4) https://www.superhealthykids.com/starting-solids-101-need-know/

5) https://www.gurmebebek.com/6-8-ay/1-ve-2-asama-gidalar/300003,851

6) https://www.gurmebebek.com/makale-arama-sonuc/90/1/JEJ6VPEGRE3EJTSMEIJV6EWPC6ETNP5EH1HNEGNYWEIQV9