Fotoğraf, üstüne düşünülmesi, hesaplar yapılması, sabırla öğrenilmesi gereken bir sanat. Üç boyutlu, ışığın sık sık değiştiği ve objelerin mütemadiyen hareket ettiği bir evrende yaşıyoruz. Tüm bu etkenler iyi bir fotoğraf çekmenizi zorlaştırırken bir yandan da yapılan işi zevkli bir oyuna çeviriyor. Sonunda insan yaşamının doğanın, başka insanlar tarafından görülemeyen ayrıntıları yakalamanın hazzını tattığınız bir bulmaca haline getiriyor.

Teknik ayrıntılara ve işin hesap-kitap tarafına çok girmeden bu yazıda işin mantığını aktarmaya çalışacağız. Pozlama söz konusu olunca uzaklık, ışık, diyafram aralığı gibi birçok matematik değeri hesaplamaya başlayarak ustalaşacaksınız. Ancak ilk aşamada yapılacak en doğru şey, makinenizi elinize alıp bol bol fotoğraf çekmeniz, çıkan sonuçları inceleyerek neyin doğru, neyin yanlış olduğunun mantığını anlamanız olacak.

Dünyanın en iyi ressamları, bestecileri, ne kadar yetenekli olurlarsa olsunlar, büyük ünlerini çalışmaya borçluysa, fotoğraf sanatında da durum farklı değil. Antrenman yapmadan başarı yakalamanıza olanak yok. Fotoğrafın diğer sanat dallarına göre teknik ve teknolojik yönü çok daha güçlü ve belirgin… Elinize aldığınız makinenin teknolojisini anlamadan, görüntüleri nasıl yakaladığını bilmeden işe girişmek, pek mantıklı değil.

Fotoğraf çekerken temel olarak yaptığınız iş, ışığı yakalamaktır. Objelerin yansıttığı ışığın ne kadarının, hangi koşullarda, ne süreyle çekeceğiniz fotoğrafa yansıyacağını pozlama ayarları belirler. Doğru pozlama için makinenizdeki üç temel ayarın ne olduğunu bilmeniz gerekiyor.

Diyafram Açıklığı

Enstantene Ayarı (Perde Hızı veya Deklanşör Hızı diye de geçer)

ISO

Pozlamanın kutsal üçlemesi olarak isimlendirebileceğimiz bu üç ayarı bilmeden, öğrenmeden, uygulamaya geçirmeden, çektiğiniz tüm iyi fotoğrafların acemi şansı olduğunu söyleyebiliriz.

Diyafram

Diyaframı en geniş anlamda ortam ışığının lens içinde sensöre kadar aldığı yol olarak düşünebiliriz. Diyafram açıklığı ise bu kanalın genişliği olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla bu kanal üzerindeki yapraklar kapandıkça sensöre düşen ışık miktarı azalırken, açıldıkça artar. Makinenizdeki diyafram açıklığını belirleyen ayar (genelde aperture diye geçer) fotoğrafı çektiğiniz anda diyaframınızın çapını ayarlar. Böylece içeri giren ışığın şiddetini de belirlemiş olursunuz. Diyafram dijital makinelerimizde F değeriyle gösterilir. Sensöre düşen ışık miktarıyla F değeri arasında ters orantı bulunur. Yani F rakamı küçüldükçe sensöre düşen ışık miktarı artar, büyüdükçe azalır.

Enstantane  

Enstantane kısaca ifada etmek gerekirse ışığın sensör veya filme düşmesi için perdenin açık kalma süresidir. Enstantane değerleri fotoğraflarımızı hangi şartlarda çektiğimize bağlı olarak belirlenir. Işığın düşük olduğu durumlarda veya örneğin gece çekimlerinde içeriye daha fazla ışık alabilmek için perdenin açılıp kapanma süresini uzun tutmak gerekir. Bu da daha düşük enstantane değerlerini tercih etmek anlamına gelmektedir. Ayrıca bu değerin düşük olması hareket eden objelerin tek ve donuk bir biçimde değil, bir akış halinde görüntülenmesini sağlar. Yüksek değerlerde ise hareketi dondurmuş oluruz.

ISO Değeri

ISO veya filmin Asa’sı, makinenizin içindeki filmin veya sensörün ışığa karşı duyarlılığıdır. Diyafram genişliğinden, pozlama süresi içinde geçen ışığın nasıl algılanacağını ve bir fotoğrafa dönüşeceğini bu değer belirler. ISO değeri küçüldüğü oranda ışık kuvvetli, dolayısıyla görüntü net ve temiz olur. ISO değerleri yükseldiğinde ise düşük ışıktayız demektir ve devreye film veya sensörün hassasiyeti girer. ISO değeri makinenizin düşük ışıkta size net bir görüntü sağlama çabasına bağlı olarak yükselir. Ancak ISO değeri arttıkça fotoğrafınızdaki grenler de artar…

Fotoğrafınızın doğru çekilmesi bu üç değere bağlıdır. Yazımızın başında belirtildiği gibi fotoğraf çektikçe bu değerleri daha iyi anlayacak ve hesaplamalarına, değerlerine hakim olacaksınız. Böylece zor gibi görünen pozlamanın dilini kolayca öğrenecek, fotoğraflarınızda konuşturmaya başlayacaksınız.

Pozlamayla ilgili daha fazla ipucu için Hepsiburada YouTube kanalı HepsiTV‘ye göz atabilirsiniz.