Cep telefonu çıktı, kol saatinin pabucu dama atıldı diye düşünüyor olabilirsiniz. Fakat hiçbir teknolojik gelişme, özellikle erkeklerin tarzlarını yansıtacak bir stil aksesuarı olarak gönülden bağlı oldukları saatlerin tahtını elinden alamayacak gibi… Peki evladiyelik olacak bir saat satın almak için nelere dikkat etmelisiniz?

19. yüzyıla kadar, yalnızca kadınlara özel bir aksesuar olarak görülüyordu kol saatleri. İşleri nedeniyle dakik olmaları daha önemli görülen erkekler ise, neme, sıcağa, suya ve toza karşı daha korunaklı olması için ceplerinde tuttukları cep saatlerinden öğreniyorlardı zamanı. Saat teknolojisindeki gelişmelerle bu ayrım ortadan kalktı. 2000’lerde cep telefonunun yaygınlaşması, kol saatine olan ilgiyi biraz azaltsa da, son 10 yılda saat trendi tekrar yükselişe geçti.

Peki çoğunlukla evladiyelik olarak görülen bu kıymetli aksesuarları seçerken nelere dikkat etmelisiniz?

Mekanizma, bir saatin kalbidir. Dış tasarımı nasıl olursa olsun, saatin üzerinde bulunan akrep, yelkovan, takvim, kronograf gibi komplikasyonların çalışmasını sağlayan mekanizmanın kalitesi, saat satın alırken dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir. Bu yüzden öncelikle farklı saat mekanizmalarından başlayalım: Mekanik, otomatik ve kuvars…

Mekanik saatler

Kurmalı olarak da bilinen mekanik saatler, pil ya da başka bir enerji kaynağı olmadan çalışabilir. Bu tarz saatlerde hareket, bütün sistemi kontrol eden bir zemberek yayı sayesinde sağlanır. Bu yay, kurma hareketiyle sıkıştırıldıktan sonra gevşerken saatin mekanizmasının yavaş ve eşit hareketlerle hareket etmesini sağlar. Kuvars saatlerin saniye ibresinden çıkan ‘tik-tak’ sesi de bu saatlerde yoktur. Mekanik saatlerde yay ne kadar uzunsa, saat, kurulduktan sonra o kadar uzun süre çalışır. Dolayısıyla kurma aralıklarını uzatmak istiyorsanız, mekanik bir saat alırken bu detaya dikkat etmelisiniz. Çoğu mekanik saat, tekrar kurulmadan iki gün kadar dayansa da, pek çok mekanik saat meraklısı saatlerini bir ritüel olarak her gün kurar.

Saat meraklıları tarafından neredeyse bir sanat eseri olarak görülen ve çoğunlukla koleksiyon parçası olarak toplanan mekanik saatler, doğru bir bakımla hayat boyu, hatta birkaç hayat boyu kullanılabilir. Bazı mekanik saatlerde, içindeki inanılmaz emeğin dışarıdan da görülebilmesi için saatin arka tarafı safir camla kaplanır.

Eğer saat taşımak, sizin için yalnızca zamanı öğrenmekle değil, aynı zamanda tarih, mühendislik ve sanata olan takdirinizi göstermenin bir yoluysa mekanik saatleri tercih edebilirsiniz.

Dikkat: Mekanik saatler, genellikle nem, toz, mıknatıs ve çarpmalara karşı dayanıksızdır. Eğer böyle bir ortamda bulunacaksanız, mekanik saatinizi çekmecenizde tutmanızı tavsiye ederiz. Ayrıca bu saatlerin 5-10 yılda bir, işinde uzman bir saatçi tarafından bakımdan geçmesi gerekir.

Otomatik saatler

Otomatik saatler, pek çok açıdan mekanik saatlere benzer. Fakat otomatik mekanizmada, saatin zembereği kullanıcının bilek hareketleriyle oluşan kinetik enerjiyle kendi kendini kurar; mekanik saatlerdeki gibi düzenli kurma işlemi gerekmez. Rotor adı verilen bir metal ağırlıkla gerçekleşen bu otomatik kurma işleminde, mekanizmaya bağlı, ama serbestçe hareket eden bu parça, bilek her hareket ettiğinde dönerek zemberek yayını sarar. Aynı mekanik saatlerdeki gibi bu yay gevşedikçe, saatin mekanizması çalışmaya devam eder. Ayrıca otomatik saatlerde, yayın fazla sarılmasını engelleyen kaymalı kaplin isimli bir parça daha bulunmaktadır.

Dikkat: Saatinizi kullanmadığınız zamanlarda, hareket etmesini, dolayısıyla çalışır halde kalmasını sağlayacak bir kurma kutusunda tutmak isteyebilirsiniz. Özellikle takvim özelliği olan saatlerde bu kutular oldukça önemlidir. Böylece saatinizi kullanmaya ara verdiğiniz her seferinde hem saati, hem de takvimi yeniden ayarlamak zorunda kalmazsınız.

Kuvars (Quartz) saatler

Dakik ve ekonomik… Kuvars saatlerin bu kadar yaygın olmasının en büyük nedenleri… Çalışmak için gereken enerjiyi zemberek yayı yerine, küçük bir pilden alan kuvars saatlerde, pil, saniyede 32 bin 768 kere titreşen küçük bir kuvars kristaline enerji gönderir. Bir elektrik devresi sayesinde ölçülen bu titreşimler, darbelere dönüşür ve bu darbeler de saniye ibresini çalıştırır. Kuvars saatlerden çıkan ‘tik-tak’ sesleri bu darbelerden kaynaklanır.

Mekanik ve otomatik saatler zaman içinde geri kalabilirken, çok daha dakik ve çevresel faktörlere daha dayanıklı kuvars mekanizmalar, özellikle spor ve arazi için özel tasarlanmış saatlerde sıklıkla kullanılır. Ayrıca çok daha düşük maliyetlere üretilebilirler. Bu yüzden hemen her zaman mekanik ve otomatik saatlerden daha uygun fiyatlıdırlar.

Kuvars saatlerin ayrıca güneş enerjisi ya da kinetik enerjiyle şarj edilebilir versiyonları da vardır. Bu sayede pilleri çok daha uzun süre dayanabilir.

Dikkat: Özellikle takvim, alarm, kronometre gibi özellikleri olmayan kuvars saatlerde, kaliteli bir pil de kullanıldıysa, pil ömrü 3-4 yılı bulabilir. Fakat pil bittiği anda değiştirilmelidir, yoksa içindeki asit sızarak, saatinizin mekanizmasını kullanılmaz hale getirebilir.

Diğer özellikler

Saat satın alırken, mekanizmasının yanında diğer özelliklerine de bakmak gerekir. Kuvars saatler, dakiklik konusunda mekanik saatlerden daha üstün kabul edilse de, lüks kabul edilen saat markalarının çoğu mekanik mekanizmaları tercih eder. Bu noktada bütün özellikleriyle birlikte saatinizin hayat tarzınıza uygun olup olmadığına bakmalısınız. Peki saat komplikasyonları olarak da anılan bu özellikler neler olabilir?

Standart kabul edilen takvim özelliğinin yanında, AM/PM göstergesi, gün ve ay göstergesi, kronometre işlevi gören kronograf, dalgıçlar tarafından kullanılan derinlik alarmı ya da çok derin sularda saatin patlamasını engelleyen helyum kaçış valfı, sık seyahat eden ya da iki ülkede birden yaşayanlar tarafından tercih edilen iki zamanlılık/dünya saati, çeyrek ya da yarım saatlerde ya da saat başı bir zil sesi çıkaran dakika/saat tekrarlayıcı, ayın hareketlerini bileğinizden takip etmenizi sağlayan ay evreleri, Şubat ayı dahil bütün tarihleri ayarlamaya gerek kalmadan gösteren daimi takvim, pil güç göstergesi, hız ölçen takograf gibi özellikler sayılabilir.

Bunlara dikkat edin!

Saatinizin mekanizmasını seçtiniz, ihtiyacınız olan komplikasyonları belirlediniz, iyi-kötü nasıl tasarımlardan hoşlandığınızı da biliyorsunuz. Dikkat etmeniz gereken birkaç detay daha var.

• Saatin ağırlığı önemlidir. İyi bir saat pek çok bileşenden oluşur. Bu da saatin ağırlığını ve boyutunu etkiler. Çoğunlukla iyi bir saatin ağırlığını bileğinizde hissedersiniz.
• İyi bir saatte saniye ibresinin süzülüşünü izlemek, adeta bir dans gösterisi izlemek gibidir. Kaliteli bir saati ayırt etmenin en kolay yolu budur.
• Markalar yeni olabilir, ama iyi bir saat üreticisi, kısa zamanda da olsa kendi geleneğini oluşturacaktır. O yüzden saat satın alacağınız markayı da araştırmanız yerinde olur.
• Sahte saatlerle karşılaşmamak için mutlaka güvenilir, saygın satıcılardan alışveriş yapın.