“Her akşam televizyonun karşısında uykuya dalıyorum,” “Pikniğe gittik ama ben Ipad’den kafamı kaldıramadım,” “Günde 100’ün üzerinde fotoğraf çekiyorum, ancak yalnız birini Instagram’a post ediyorum,” “Uyurken başucumda telefonum olmalı.”

Bu cümleleri çok sık mı tekrarlıyorsunuz? Teşhis net: Ekran bağımlısı olmuşsunuz. Neyse ki artık tedavi de var: Dijital Detoks!

Dijital Detoks, bir teknoloji orucu değil. Yani “Bir süre teknolojiye ara verdim. Ama sonra daha kötü döndüm” dediyseniz, başarılı bir detoks yaşamamışsınız demektir. İyi bir dijital arınma, size hayatta neler kaçırdığınızı göstermeli. Teknolojiden tamamıyla vazgeçemeyeceğiniz açık ama en azından gereksiz, “Olmasa da yaşarım” dediğiniz teknolojik alışkanlıkları anlamanızı sağlamalı. Uzmanlar, aradaki dengeyi iyi kurmanın planlı-programlı bir detoksla mümkün olduğunu söylüyorlar.

Dijital arınmanın çok farklı yolları bulunsa da, farklı yöntemlerin ortak noktaları da bulunuyor. Kendi yol haritanızı çizerken dikkat etmeniz gereken noktaları, ilk adımları sorunsuz atmanız için derledik:

Dijital listenizi çıkarın

Öncelikle sizi meşgul eden tüm dijital araçların bir listesini çıkarın. Hatta belli bir süre, TV karşısında, bilgisayar başında, laptop kucağınızda, akıllı telefon elinizde ne kadar süre geçirdiğinizi ölçmeye çalışın.

Sosyal medya üyeliklerinizi, hangilerini ne sıklıkta kullandığınızı, yeni e-mail, mesaj gelmiş mi diye bu mecraları kaç kere kontrol ettiğinizi listeleyin.

Son olarak da bir maliyet hesabı yapın. İnternet bağlantısına, online satın aldığınız oyunlara, iki yılda bir yenilediğiniz telefonunuza ne kadar harcıyorsunuz bir anlamaya çalışın.

Kaba bir hesap yapın

Günlük veya haftalık kullanım alışkanlıklarınızı listelediyseniz, bunu aylara, yıllara ve hatta ortalama ömrünüzü 80 yıl alarak hayatınızın geri kalanına yansıtın. Ve acı gerçekle yüz yüze gelin!

Evet, her yılın iki haftasını sadece gelmeyen e-mailleri kontrol etmek için, bir ayını kim like vermiş, kim kimin neyini share etmiş görmek için sürünerek harcıyorsunuz.

Evet, kısa komik video izleyerek geçirdiğiniz zamanda tüm klasik filmleri iki kere izleyebilirsiniz. Ve evet anlamsız oyunlara harcadığınız parayla spor merkezi üyeliğinin üstüne festival festival gezebilirsiniz.

Şimdi sıra hayatınızın listesinde

Hayatınızda neler yapmak istiyorsunuz. Önce kendinizle ve kentinizle ilgili küçük hedefler koyun, yaşadığınız şehirde neler yapmadınız, nereyi görmediniz, nereyi gezmediniz bir düşünün. Ardından yıllık hedefleri belirleyin, nerede tatil yapmak istiyorsunuz, hangi müzeleri görmediniz, yurt dışı planlarınız nedir? Ve tabii ki son olarak “bucket list”iniz. Neleri yapmadan bu dünyadan göçmek istemiyorsunuz? Hayatınıza hedefler koyun.

Şimdi dijitalde hayatınıza hiçbir olumlu etkisi olmayan şeylere harcadığınız zaman ve parayla bu listeleri karşılaştırın. Evet hayatta yapmak istediğiniz birçok şeye zamanınız ve paranız var. Yeter ki şu arınmayı bir iyi planlayın.

Dijital arınma başlasın!

Tüm bu listeleri ve hesapları yaptıktan sonra artık bilinçli bir dijital diyete girmenizin zamanı geldi. Uzmanlar tam bir orucu değil, diyeti öneriyor. “Her gün çok kısa süreler de olsa sosyal medya hesaplarınızı, limitleri aşmadan kontrol etmeniz iyi olabilir” diyorlar. Kesin ve sıkı bir detoks, merakınızı arttırabilir ve bağımlılığa dönüşü daha arzu edilir kılabilir.

Unutmayın: Azaltarak bırakacağız

Azaltarak bırakmanın en uygun çözüm olduğunu hemen herkes söylüyor. Özellikle açık duran ve hiç kullanmadığınız sosyal medya hesapları, boşuna zaman harcadığınız oyunlar ilk bırakmanız gerekenler. Dijital içerik izlemeyi günün belirli zamanlarıyla sınırlama da önerilen bir yöntem. Örneğin “Sadece öğle tatilinde video izleyeceğim” gibi kurallar koyun.

Önünüze tutamayacağınız hedefler koymayın. Bağımlılıklarla ilgili düşülen en sık hata, tamamen bırakmaya çalışmak ama ilk küçük geri dönüşte “Asla bırakamayacağım” hissine kapılıp, eskisinden daha kötü bağlanmak oluyor.

Dijital detoksla düzene giren alışkanlıklar

Dijital arınmaya geçince uyku başta olmak üzere belirli alışkanlıklarınızın değiştiğini göreceksiniz. Bu alışkanlıklarınıza sarılın ve hayatınıza olumlu katkılarını hissedin. İyi uyku, otururken ekrana eğilmediğiniz için dik durma, yemeğe daha uzun zaman ayırdığınız için doğru beslenme, dijital alışkanlıklarınızı minimuma indirdiğinizde hayatınızda yaşayacağınız temel değişiklikler olacak.

Özellikle uykunuzu düzende tutmak için dijital araç-gereçlerinizi başka bir odada bırakmak iyi bir fikir. Uyumadan en az bir saat önce bütün elektronik cihazlarınızı kapatın ve uyumaya sağlıklı bir şekilde hazırlanın.

Entegre bir hayat mümkün

Dijital cihazlar aslında hayatınızı kolaylaştırmak ve güzelleştirmek için var, yaşamınızı baştan sona ele geçirmek için değil. Kendinizi dışarı attığınızda dijital araçların yardımıyla hayatınızı renklendirebilirsiniz. Galata Kulesi’nin tepesinden fotoğraf çekmeyi deneyin. Kentinizde gördüğünüz her çiçeği merak edip araştırın. Sokaklarda yaşayan dostlarımızla dolaşın, “1000 kedi fotoğrafı çekeceğim” diye kendinize hedefler koyun.

Hayatınızı sürdürürken, dijital cihazlar size yardımcı olsun, tanıklık etsin…

Dijitalleşmeyin, yaşarken dijital dünya size ayak uydursun…

İlk adımlar için kısa öneriler

1. Yatmadan önce baktığınız son şey telefonunuz olmasın.
2. Aynı anda tek ekranla ilgilenmeye çalışın.
3. Ekranlarınızın renk ayarıyla oynayın, siyah beyaz daha az göz bozar.
4. Ad block, sosyal medya blok programları dikkatinizi toparlar.
5. Her mailinizi telefonunuza tanımlamayın.
6. Yatak odanıza ekran sokmayın, varsa kaldırın.
7. Toplu yemeklerde telefonu masadan kaldırın.
8. İnsanların mutlu günlerini telefondan kutlamaktan vazgeçin, yüz yüze kutlayın.
9. Sinemada telefonu kapatın, çok ayıp!
10. Notifikasyonları ancak çok önemli aplikasyonlar için açın.
11. Spor yaparken, dolaşırken, uçak moduna geçin.
12. Hayatınızda dijital olmayan zevklerinizi artırın, kitap okuyun!
13. Sizinle detoksa giren bir arkadaş bulun ve birbirinize destek olun.
14. İnsanlara detoksta olduğunuzu açıklayın, sizi gerekli gereksiz rahatsız etmemelerini tembihleyin.