Çağımızın en önemli icadı nedir diye bir soru sorulsa muhtemelen bilgisayar deriz. Bu yanıt, yüksek oranda doğruluk içerir. Bilgisayarın günlük kullanımdan profesyonel işlere kadar birçok kullanım alanı bulunuyor. Artık evlerde, okulda, ofiste vb. yerlerde bilgisayarlar hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. 

Bilgisayarın ise donanım ve yazılım olmak üzere iki çeşit ana bileşeni bulunur. Bu ana bileşenlerin yazılım kısmını bilgisayarın beyni olarak tanımlayabiliriz. Yani bilgisayarı çalıştırabilmeniz için gerekli olan unsurdur. Bunun haricinde çevre birimleri olarak tanımlanan donanım bileşenleri de bulunmaktadır. Monitör, klavye, güç kaynağı, yazıcı, mouse vb. araçlar, donanım bileşenlerini oluşturur. İlgili araçlardan bazıları bilgisayarın olmazsa olmaz parçalarındandır ancak bazılarını ihtiyaca göre kullanma özgürlüğü kullanıcılara aittir. Örneğin klavye, tüm bilgisayarlar için şart olan bir araçtır fakat tarayıcı için aynı şeyi söyleyemeyiz. İhtiyaca göre temin edilebilecek bir araçtır.

Bilgisayar çevre birimleri tercihinde oldukça dikkatli olunmalıdır. Kalitesiz malzemeden üretilen araçlar insan sağlığı açısından zararlı olabilir. Çevre birimleri ise kendi içerisinde giriş birimleri, çıkış birimleri ve giriş – çıkış birimleri olmak üzere üçe ayrılır. Bu birimler arasında fonksiyonel açıdan özellik farkları bulunur. Giriş birimlerinde bilgi girişinin yapılması söz konusudur. Mouse, klavye, kamera vb. araçlar bu bölüme dâhildir. Çıkış birimleri ise monitör, hoparlör vb. araçlardan oluşur. Giriş – çıkış birimlerine en iyi örnek olarak modem sayılabilir. Bilgisayar çevre birimlerinden bazıları şu şekildedir;

• Mouselar: Bilgisayar ekranında verilecek komutların click tuşuyla tıklanarak aktif hâle getirilmesini sağlayan araçlardır. Gelişen teknolojiyle birlikte laptoplar, notebooklar vb. ürünler üretildiğinden dolayı ve bu cihazlarda mouse bulunduğundan dolayı mouselara artık çok ihtiyaç kalmamıştır ancak oyun oynamak için ya da ofis ortamında çalışmak için mouse, olmazsa olmaz birimler arasında yerini alır. Farklı tasarımlarla birlikte firmalar rekabet içerisindedir.
• Klavyeler: Klavye, bilgisayarların temel giriş birimlerinden birisidir. Her bilgisayar için şart olan bir araçtır. Temel olarak belirli semboller, harfler ve rakamlardan oluşur. Farklı amaçlar doğrultusunda kullanılabilir. Örneğin metin yazımında ya da oyun oynarken kullanılabilmektedir.
• Kulaklıklar: Kulaklıklar bilgisayar kullanımı için ana birimlerden birisi değildir ancak toplantılar yaparken, oyun oynarken vb. durumlarda pratik bir kullanım sağlaması söz konusudur. Kulak içi ya da kulak üstü olmak üzere iki farklı çeşidi bulunur. Kablosuz ya da kablolu şekilde üretilebilir. Son dönemde bluetooth kulaklıkların çeşitli özellikleri sayesinde popülaritesi artmıştır.
• Web Kameralar: Son dönemde pandemi ortamının oluşmasıyla birlikte önem kazanan bileşenlerinden birisidir. İş toplantılarından uzaktan eğitime kadar birçok işlem, web kameralar sayesinde gerçekleştirildi. Görüntünüzü aktarma işlevini gören kameralar ile aynı zamanda video vb. kayıtlar yapabilmeniz de mümkündür. Kamera seçiminde çözünürlük vb. özelliklere dikkat edebilirsiniz.
• Monitörler: Monitörler, komut ve girdileri görmeyi sağlayan çevre birimlerinin ana bileşeni konumundadır. Eski dönemlerde tüplü olan monitörler günümüzde artık plat panelleri bulunan ekran kartı ile incecik tasarımlara sahiptir. Bilgisayarın en önemli çıkış birimi olarak ifade edilebilir. Günümüz teknolojisinde kavisli ekran tasarımları da üretilmeye başlamıştır.
• Ses Sistemleri: Her bilgisayarın çıkış panelleri bölümünde hoparlör bulunur. Film izlemek ya da müzik dinlemek için kullanılabilir. Gelişmiş sistemlerde ana sesin çıkış yeri kasa olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla kaliteli ses çıkışı için uygun bir kasa seçimi yapılmalıdır.
• Mikrofonlar: Çevre birimlerinden bir diğeri mikrofonlardır. Mikrofonlar ses girişinin yapılacağı ana bileşenlerdir. Görüntülü görüşmelerde sesi iletmek, sesi kaydetmek vb. işlemler için kullanılabilir. Aynı şekilde oyuncular için iletişim kurma noktasında da kullanılabilmektedir.
• Modem: Modem ve fax kartlarının gelişmiş hâlini oluşturur. Temel görevi internet bağlantısını sağlamaktır. Router ve switch görevlerinde de kullanılabilir. Ethernet kablosuyla bağlantı sağlayabileceğiniz gibi Wireless bağlantısı sağlayabilmeniz de mümkündür.
• Access Point: Access Point yardımıyla çok sayıda bilgisayarı kablosuz bir şekilde birbirine bağlayabilirsiniz. Ayrıca internet bağlantısı da sağlayabilir. Örneğin elinizde ethernet kablolu bir modem varsa bu cihaz yardımıyla Wireless modeme çevirebilirsiniz.

Bilgisayar Çevre Birimlerinin Temizliği ve Bakımı Nasıl Yapılır?

Bilgisayarı oluşturan temel parçalara ek olarak kullanılan aygıtlara çevre birimleri deniyor. Multimedya aygıtları, monitör, klavye, mouse, yazıcı vb. araçlar çevre birimlerine örnek olarak verilebilir. Koruyucu bakım ise çalışan aygıtların devamlı olarak çalışır durumda olması için küçük – büyük arızaları tespit etmek ve tamir etmektir. Bilgisayar çevre birimleri hakkında bilgi ve koruyucu bakım önerilerine şu şekilde başlayabiliriz;

• Monitör: Monitörler kullanıldıkça bir süre sonra tozlanmaya başlar. Görüntüde rahatsız edici bir duruma neden olur. Yapacağınız küçük uygulamalarla temizleme işlemlerini gerçekleştirebilmeniz mümkündür. İlk yapacağınız işlem monitörün elektrik kablosunun prizden çıkarılmasını sağlamak olmalıdır. Arka kısmında yer alan havalandırma deliklerini basınçlı hava ile temizleyebilirsiniz. Dik açıyla temizlememeye tozların monitör kasasının içine girmemesine dikkat edin. Rastgele seçeceğiniz temizlik sıvılarını monitöre uygulamayın. Bu noktada amonyak içeren temizlik maddelerinden uzak durun. Özel mikrofiber bezlerle kaliteli bir temizlik yapabilirsiniz. Mikrofiber bezler çok yumuşaktır ve monitöre zarar vermez. Monitörün daha geç tozlanmasını istiyorsanız antistatik özellik taşıyan temizleme sıvılarını kullanın. İlgili sıvılar tozlanmayı tamamen engellemez. Sadece geciktirir. Kullanacağınız temizlik sıvısını direkt olarak monitöre sıkmayın. Temizleme bezine sıkıp öyle kullanın. Temizlik esnasında ekrana fazla bastırmayın. Monitörde herhangi bir nem ve ıslaklık kalmamalıdır. Kuru olduğundan emin olun ve sonra monitörü çalıştırın.
• Mouse: Mouse’u bilgisayardan çıkarın ve bataryası var ise bunu da çıkarınız. Dezenfektan temizleyicilerle fareyi silip temizleyin. Doğrudan sıvı temasından uzak tutun. Hızlı hareketlerle mikrofiber bez yardımıyla temizleyebilirsiniz. Daha sonra kuru mikrofiber bez ile kurulayabilirsiniz.
• Klavye: Klavyeyi bilgisayardan çıkarın ve tuşlar alta bakacak şekilde ters çevirin. Silkeleyerek içerisinde bulunan tozları ve maddeleri düşürün. Tuşlar arasında bulunan kırıntıları kompresör yardımıyla çekiniz. Dezenfektan yardımıyla klavyeyi siliniz. Ardından başka bir nemli bezle tekrar siliniz. Kuru mikrofiber bez yardımıyla kurulayınız.

• Yazıcı: Yazıcının düzgün çalışması için sabit bir yüzeyde olması gerekir. Eğimli olan yerlerde yazıcılar düzgün çalışmaz. Isı ve nem değişkenliklerinden koruyarak doğrudan güneş ışınından uzak tutun. Tozlu alanlardan yazıcıyı uzak tutun. Yalnızca cihazın etiketinde yer alan güç kaynağı türünü kullanın.
• Tarayıcı: Tarayıcılar lekeleri kolayca toplayabilme özelliğine sahip. Bu nedenle çabuk kirlenebilirler. Düzenli bakım ve temizlik yaparak cihazı uzun süreler kullanabilirsiniz. Tarayıcının kapağını açarak kompresör yardımıyla yüzey temizliğini sağlayın. Cam temizleyiciler çözülene kadar temizliği sağlayın. Tarayıcı yüzeyindeki camı mikrofiber bez yardımıyla silebilirsiniz. Ayırma pabuçlarıyla rulo besleme bölgeleri temizlenene kadar işlemlere devam edin. Yüzeyin kurumasını bekleyin. Tarayıcının geri kalan bölümlerini temizleyin. Statik elektrik çeken kâğıt havlu gibi bezlerle cam yüzeyi silmeyiniz. Bakım işlemlerini düzenli aralıklarla tekrarlayın.
• Yardımcı Bakım Yazılımları: Sistem performansının düzensiz olması, pek çok bilgisayarın yaşadığı problemlerden birisi. Birtakım ayarlamalar yaparak sistemin sürekli olarak yüksek performans göstermesini sağlayabilirsiniz. Piyasada bu hizmeti sağlayan birçok yazılım var. Bu yazılımlarla sistem performansını olumlu yönde etkileyen ayarlamaları yapabilirsiniz. Kayıt defteri temizliğine ve ayarlarına özellikle dikkat ediniz. Sistem performansını yoğun olarak etkileyen alanlardan birisi kayıt defteridir.