Yerinde durmakta zorlanan, dikkatini toplayamayan kıpır kıpır bir çocuğunuz varsa çocuğunuzun özelliklerine dikkat etmenizde fayda var. Günümüzde sıkça görülen çocuklarda dikkat eksikliği bu tür problemleri karşımıza çıkarıyor. Bazı çocuklar sürekli koştuğu, zıpladığı yani aşırı şekilde hareketli olduğu için dikkatlerini toplamakta zorlanıyorlar. Bu durum da onların kendilerini kontrol edememelerine neden oluyor. 

Hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği olan çocuklar sabırsız olmalarının yanında arkadaş çevreleriyle de sağlıklı bir ilişki kurmakta zorluk çekiyorlar. Elbette ki odaklanma problemi yaşayan her çocuk için bu tür teşhisler yapmak doğru değil. Bu tür bir durumla karşı karşıya geldiğinizde diğer belirtileri de göz önünde bulundurarak mutlaka bir uzmandan yardım almalısınız. Peki dikkat eksikliği nedir? Dikkat eksikliği belirtileri nelerdir? Çocuklarda dikkat eksikliği için neler yapılabilir? İşte karşınızda çocuklarda dikkat eksikliğine dair merak ettiğiniz tüm detaylar.

Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat eksikliği, özellikle çocukluk çağında görülen ve tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın temelinde dikkati toplayamama, bazı davranışları kontrol etmede zorlanma gibi durumlar ortaya çıkar. Dikkat eksikliği ile birlikte yaygın şekilde zikredilen rahatsızlıklardan biri de hiperaktivite bozukluğu yani çocuğun aşırı derecede hareketli olması rahatsızlığıdır. Her dikkat eksikliği olan çocuk hiperaktif midir? Ya da her hiperaktivite bozukluğu olan çocukta dikkat eksikliği var mıdır? Uzmanların dile getirdiğine göre iki ayrı bozukluk olarak adlandırılan bu iki tür, her zaman birlikte olmayabiliyor, ancak bilinen bir gerçek vardır ki hareketli olan çocuklar, yerinde duramadıklarından ve her şeyden çabucak sıkıldıkları için dikkat eksikliği rahatsızlığını bir nebze de olsa yaşıyorlar. Bu nedenle her iki bozukluğun da yer aldığı çocuklarda bazen bir tanesi daha baskın şekilde görülebiliyor. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar bile isteye hareket etmezler. Tamamen istem dışı şekilde davranışlar ortaya çıkar. Temelde bir rahatsızlık varsa bu durumları yaramazlık ya da haşarılık olarak adlandırmak, çocuğu bu kalıpların içerisine sokmak oldukça yanlıştır.

Nörogelişimsel olarak kabul edilen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu durumları, çocuklar üzerinde odaklanma problemlerine neden olur. Bu rahatsızlıklar da genellikle çocuk okul çağına geçtiği zaman daha iyi anlaşılabilir. Araştırmalara göre dünya üzerinde ilkokul dönemindeki 20 çocuktan bir tanesinde bu tür rahatsızlıklar görülür. Sadece bu dönem çocuklarında değil, ergenlik çağı içerisindekilerde de karşımıza çıkabiliyor.

Çocuklarda Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Dikkat eksikliği, çocukların odaklanmada yaşına uygun olmayan bir şekilde sorun yaşadıkları bir rahatsızlık türüdür. Gerek okul öncesi dönemde gerekse de okul çağında çeşitli şekillerde belirti gösterebilir. Çocuklar okul dönemine geçtiklerinde dikkat eksikliği daha net anlaşılabiliyor. Ödevlerinde ya da sorumluluklarında dikkatlerini toplayamadıkları için çocuklar sıkılıyor ve dikkat eksikliğinin belirtileri de belirginleşmeye başlıyor. Okul öncesi dönemde çocuklar oyun çağında oldukları için oyuncaklarıyla daha çok vakit geçiriyorlar. Çocuğunuzu gözlemlediğinizde oyuncaklarından çabuk sıkılıyor, onlarla az bir vakit oynayıp sonra oyuncaklarını parçalamaya başlıyorsa dikkat etmelisiniz. Özellikle bu davranışlar süreklilik gösteriyorsa çocuğunuz dikkat eksikliği rahatsızlığı yaşıyor olabilir. Peki dikkat eksikliğinin genel olarak belirtileri nelerdir, gelin birlikte bakalım:

• Öncelikle dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, herhangi bir işe veya oynadıkları oyuna dikkatini toplamakta zorlanırlar.
• Bu tür çocukların dikkatleri çabuk dağılır ve dikkatlerini tekrar toplamakta zorluk çekerler.
• Başladıkları işi bitirmek onlar için oldukça zordur.
• Onlarla konuştuğunuzda onların sizi dinlemediğini düşünürsünüz.
• Dikkatsiz bir şekilde hata yapabilirler.
• Sorumluluklarını ve görevlerini yapmakta zorlanırlar.
• Okulda verilen ödevleri ya da etkinlik, aktivite gibi işleri yapmak istemez, onlardan kaçarlar.
• Günlük yapacakları etkinlik ya da aktivite gibi durumlarda unutkan bir tavır sergilerler.
• Onlar için gerekli olan, etkinliklerde kullanacakları eşyaları ya da parçaları kaybederler.

Yukarıda verilen belirtilerden birkaç tanesinin çocuğunuzda görülüyor olması onun dikkat eksikliği rahatsızlığının olduğu anlamına gelmiyor. Dikkat eksikliği bir rahatsızlıktır ve kısa sürede gerçekleşen belirtiler dahilinde karar verilmesi doğru olmaz. Bahsi geçen belirtilerin en az 6’sının çocuğunuzda en az 6 ay olacak şekilde görülmesi durumunda böyle bir ihtimali aklınıza getirmelisiniz. Bu durumun teşhisi ancak uzman kişiler tarafından yapılabilir. Yoksa ödev yapmak istemeyen, eşyalarını okulda unutan ya da evde kaybeden her çocuk için böyle bir tespitte bulunmak oldukça yanlıştır.

Çocuklarda Dikkat Eksikliği için Neler Yapılabilir?

Çocuğunuzu uzun bir müddet gözlemledikten sonra dikkat eksikliği rahatsızlığının olduğunu düşünüyorsanız öncelikle bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Gerekli teşhisler ve gözlemler, alanında uzman kişiler tarafından mutlaka yapılacaktır. Peki sizler çocuğunuzun bu rahatsızlığı karşısında neler yapmalısınız? Çocuğunuzdaki dikkat eksikliğine karşılık ona nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Öncelikle dikkat eksikliği olan çocuğunuzun en temel probleminin odaklanamamak olduğunu biliyorsunuz. Bu tür rahatsızlıklarda çocuklar zihnini toplayamadıkları, olaylar ya da durumlar içerisinde detayları göremedikleri için çok kolay olan şeyler bile onlara zor gelebiliyor. Çoğu zaman unutkanlık yaşayabiliyor, görevlerini ve sorumluluklarını yerine getiremiyorlar. Kısacası çocuğunuz bunları bilerek yapmadığı için ne yapacağını ve nasıl davranacağını bilmiyor. Peki ne yapabiliriz diyorsanız işte karşınızda yapabilecekleriniz:

• Çocuğunuzla konuşun.

Çocuğunuzda dikkat eksikliği rahatsızlığı ile karşı karşıya kaldıysanız yapmanız gereken belki de en önemli şey çocuklarınızla konuşmaktır. Çocuğunuz sizi dinlemiyormuş gibi gelse de onunla her zaman konuşmaya devam edin. Onunla konuşurken de göz temasını yakalayın, aynı hizada durmaya çalışın. Uzun uzadıya cümlelerle işi karmaşık hale getirmeyin. Net ve anlaşılır, oldukça kısa cümlelerle anlatmak istediklerinizi anlatın.

• Çocuğunuzun fikirlerini alın.

Bir sorunla ya da problemle karşılaştığınızda çocuğunuzun da fikirlerini sorun. Onun kendisini ifade edebilmesi, duygularını anlatabilmesi için ona fırsatlar verin.

• Günlük yaşamı çocuğunuzla birlikte düzenleyin.

Dikkat eksikliği olan çocuklar için sadece iç dünya değil, dış dünya da oldukça karışıktır. Bu nedenle hayatlarını düzenlemekte zorlanır ve onu organize edemezler. Bu durumda sizler çocuğunuzla beraber onun günlük hayatını ve yapacaklarını organize edebilirsiniz. Böylelikle çocuğunuzun zihnindeki karmaşıklığı azaltabilirsiniz. Bunun yanında ödevleri ya da ders çalışma programlarıyla ilgili bir rutin de oluşturabilirsiniz. Tabi bu programı çocuğunuzla birlikte ve onun dikkatini çekecek şekilde hazırlamayı unutmayın.

• Çocuğunuza karşı net olun.

Çocuklarda soyut ve somut düşünme becerilerinin geliştiği aşamalar elbette farklıdır. Çocuğunuzda dikkat eksikliği varsa bu noktada daha da hassas olmalısınız. Çocuğunuzdan ne istiyor, ondan ne bekliyorsanız açıkça ve net bir şekilde onu anlatın.

• Çocuğunuza küçük sorumluluklar verin.

Dikkat eksikliği rahatsızlığı olan çocuklar sorumluluklarını yerine getirmekte zorlanıyorlar. Bu nedenle büyük sorumluluklar yerine ona küçük küçük sorumluluklar verebilirsiniz. Küçük sorumlulukları yerine getirdikçe çocuğunuz daha mutlu olacak ve sorumluluk almaya daha istekli davranacaktır.

• Çocuğunuzu övün.

Çocukları övmek ve onların çabasını takdir etmek dikkat etmemiz gereken konular arasında yer alıyor. Çocuğunuzda dikkat eksikliği ya da hiperaktivite bozukluğu gibi rahatsızlıklar söz konusuysa onları cesaretlendirmenizde fayda vardır. Bir işi bitirmek onlar için zaten zordur. Bunun için de sizin bir övgünüze ya da cesaretlendirmenize ihtiyacı olabilir. Sizin yardımınıza da ihtiyaç duyabilir. İşi tamamen yapmadan gereği kadar çocuğunuza yardımcı olabilir ve işi bitirdiği zaman onun çabasını takdir edebilirsiniz.