Zeytin, sofralardan ve edebiyat ile söylencelerden hiç eksik olmayan bir besindir. Ne zaman bu geleneğin başladığı tam olarak bilinmese de, zeytin lezzetli meyvesi ve sağlık dolu yağıyla sofraların vazgeçilmezidir. Diğer meyve ağaçlarından farklı olarak oldukça uzun ömürlüdür. Kasım, Aralık ve Ocak aylarında dikilen zeytin fidanlarının kökleri toprakla daha iyi kaynaşır ve kış aylarındaki yağmurlarla birlikte güçlenir. Ancak dikim zamanında yapılan hatalar, fidanın köklerinin toprakla sağlıklı bir şekilde kaynaşmasını engelleyebilir. Ayrıca, sıcak hava koşullarının başlamasıyla birlikte, dikimde gecikme yaşanması durumunda verimde bir yıllık kayıp yaşanabilir.

Zeytin dikimi sırasında, zamanın yanı sıra toprak ve hava koşullarının da ideal olması son derece önemlidir. Zeytin dikimi yapılacak alanlarda hava sıcaklığının genellikle 15 ila 20 derece Celsius arasında olması tercih edilir. Sıcaklık 40 dereceye kadar çıktığında sulama yaparak fidanların korunması önemlidir. Ayrıca, sıcaklığın -7 derecenin altına düşmesi durumunda, özellikle kılcal köklerde soğuk zararı nedeniyle ölümler meydana gelebilir.

Yeni dikilen ağaçlarda sürgünlerin zarar görmesi, ağaçların neredeyse bir yıl geriden gelmesi anlamına gelir. Yağ elde edilmek üzere hasat edilecek yeşil zeytinlerin toplanma zamanı, yağ oranının yükseldiği dönemde tahmin edilerek belirlenir. Sofrada tüketilmek üzere toplanacak yeşil zeytinlerin sarı-yeşil renge dönüşmesi beklenir.

Zeytin, çiftçilerin ekonomik durumuna, zeytin ağacının çeşidine ve boyutuna bağlı olarak farklı yöntemlerle hasat edilir. Zeytinler genellikle ağaçtan düşürülerek, el veya makine yardımıyla direkt olarak dalından ya da yerden toplanarak hasat edilir. Dökülerek toplama yöntemi, meyvelerde bozulma ve çürüme riskini artırabilir, bu da zeytinlerden elde edilecek yağın kalitesini düşürebilir. Bu nedenle, hasat yöntemi zeytinin kalitesini ve dolayısıyla yağın kalitesini etkileyebilir.

Vurularak toplama yönteminde dallarda kırılmalar ve meyvelerde berelenmeler olabilir. Daha kısa çubuklar kullanarak zayiatı minimuma indirmek mümkün olabilir. Bir başka yöntem ise toplama makinesidir. Manuel makineler ve sarsıcı aletlerden faydalanılarak, gerek zeytinlerin zayi olması gerekse iş gücünden yapılan tasarruf sayesinde daha ekonomik bir hasat yapılması mümkün hale gelir.

Evde Zeytin Yapımı

Kahvaltı sofralarında sık sık bulunan zeytinler, Eylül ve Ekim aylarında hasat edilmeye başlanır. Şu günlerde Ekim’e yaklaşırken, evde doğal yöntemlerle zeytin hazırlamak harika olmaz mı? Zeytin yapımı sizleri korkutmasın; oldukça basit adımları takip ederek kendi salamura zeytinlerinizi hazırlayabilir, keyifle tüketebilirsiniz. Evde zeytin yapımını merak edenler için topladığınız zeytinleri mutfağa alıp işe koyulabilirsiniz. Evinizde kolaylıkla yapabileceğiniz zeytin tarifini aşağıda okuyabilirsiniz;

• Salamura zeytin yapımında hem yeşil hem de siyah zeytinleri kullanabilirsiniz.

• Öncelikle, zeytinlerin taze olmasına dikkat etmek önemlidir.

• Eğer aralarında çürük veya yumuşamış olanlar varsa, bunları mutlaka ayıklayın.

• Zeytinleri dallarından ayırdıktan sonra, kararmamaları için bol suyla yıkayın ve suyunu süzün.

• Sonrasında, zeytinleri cam kavanoz veya pet şişelere yerleştirin. Ancak aralarına kaya tuzu serpmeyi unutmayın.

• 1 kg zeytin için, 2 yemek kaşığı kadar kaya tuzu yeterlidir. Kavanozların kapaklarını sıkıca kapatıp, kuru ve serin bir yerde yan yatarak bekletin.

• Her 2 günde bir kavanozu iyice çalkalayın. Zeytinleri kavanozda yaklaşık 1 ay boyunca bekletin.

• Zaman geçtikçe eklenilen tuz eriyerek kurulan zeytinin lezzetine lezzet katacak.

• Tuz tam anlamıyla eridiği zaman kavanozun kapağı açın ve suyu ile beraber zeytinleri minik kavanozlara alın.

• Zeytinleri acı ve normal su ile birlikte bir gece boyunca suda bekletin. Bir sonraki gün lezzetli zeytinlerinizi keyifle yiyebilirsiniz.

Evde Kırma ve Çizik Zeytin Nasıl Yapılır?

• Zeytinleri iyice yıkadıktan sonra bir bıçakla çizik atın ya da hafifçe ezin.

• Kararmalarını önlemek için zeytinleri su dolu bir kapta bekletin.

• Daha sonra zeytinleri ve suyunu küçük kavanozlara paylaştırın.

• İlk birkaç gün kavanozun kapağını açmayın.

• 3 gün sonra kavanozdaki suyun bir kısmını alıp geri kalanını süzün.

• Zeytin kavanozuna taze su ekleyin ve ayırdığınız eski suyu da geri ekleyin.

• Bu işlemi her hafta tekrarlayın. Kavanozdaki suyu değiştirirken önceki suyundan muhakkak içine katın.

• Su değiştirme işlemi, zeytinlerin hazır olana kadar 1 ay boyunca devam etmelidir. Bu işlemi ne kadar sık yaparsanız, zeytinleriniz o kadar çabuk hazır olacaktır.

• Zeytinlerin acılığı tamamen gittiğinde, servis kasesine alarak afiyetle tüketebilirsiniz.

Zeytin Yıkanır Mı?

Zeytin, çoğunlukla yıkanmaz. Ancak tuz miktarı fazla ise, tuz dengesini sağlamak için suda bekletilebilir. Salamura zeytin, pek çok türe nazaran daha uzun vakit tazeliğini koruyabilir ve mutlaka kendi suyunda muhafaza edilmelidir. Eğer zeytini yıkamak isterseniz, önce yiyeceğiniz kadarını ayırın ve suya batırın. Sonrasında üzerine zeytinyağı ve kekik ekleyerek servis edebilirsiniz.

Zeytinin Faydaları

• Zeytinin Kalp Sağlığına Etkisi: Yapılan araştırmalar, zeytinin kalp sağlığını koruduğunu ve aynı zamanda kötü kolesterolü düşürdüğünü göstermektedir. Zeytin, kalp sağlığını ve damar sağlığını korumada etkili olup kalpteki ritim bozukluklarının düzelmesine yardımcı olabilir.

• Zeytinin Dolaşım Sistemine Katkıları: Serbest radikallerin kolesterol üzerinde olumsuz etkisi kan damarlarının zarar görmesine ve kalp krizine yol açabilir. Zeytin, antioksidan içeriği sayesinde kalp hastalıklarını önleyebilir. Son araştırmalar özellikle zeytinyağının kan basıncını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Ayrıca, kan hücrelerinin sağlığına da katkı sağlar.

• Zeytinin Kiloyu Kontrol Etmede Rolü: Zeytin, içerdiği farklı doymamış yağlar sayesinde kilo vermeye yardımcı olabilir. Zeytinyağı tüketimi ayrıca yağ hücrelerini etkileyerek kilo kontrolüne destek olabilir ve karın bölgesindeki yağların azalmasına katkı sağlayabilir.

• Zeytinin Kansere Karşı Etkisi: Kronik oksidatif stres ve kronik inflamasyon, kanser gelişiminde önemli rol oynayabilir. Zeytin, antioksidan ve antienflamatuar özelliklere sahip olduğundan kansere karşı doğal bir koruma sağlayabilir. Zengin antioksidan ve antienflamatuar içeriğiyle, zeytin kronik oksidatif stres ve inflamasyon gibi potansiyel tehlikelerden korunmamıza yardımcı olabilir. Ayrıca, zeytinin DNA için faydalı olan nadir besinlerden biri olduğu da bilinmektedir.

• Zeytinin Cilt ve Saç Sağlığını Desteklemesi: Zeytin, nemlendirici özelliklere sahip olup antioksidanlar ve E vitamini bakımından zengindir. Bu özellikleri sayesinde cilt kanserinden korunmaya yardımcı olur ve sağlıklı, yumuşak bir cilde katkıda bulunur. Bunun için gerçek zeytinyağını cilde 15 dakika boyunca uygulamak yeterlidir.

• Zeytinin Alerjileri Engelleyebilir: Son araştırmalar, zeytinin alerjilere karşı etkili olabileceğini göstermektedir. Ayrıca, genel alerjik tedavilerde de kullanılabilir.

• Zeytinin Sindirim Sistemi Sağlığını Koruması: Zeytinin düzenli olarak tüketilmesi özellikle kolon kanseri riskini ciddi şekilde azaltabilir. Zeytinyağı ülser ve gastrit benzeri problemleri ortadan kaldırmanın yanında kabızlığa da iyi geldiği bilinmektedir. Zeytinyağının bir başka şifası ise pankreas ve hormon düzenleyici özellikte olmasıdır.

• Demir Kaynağı Zeytin: Bilhassa siyah zeytin, demir bakımından son derece verimlidir. Bu, kanda oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin sağlığını korur. Demir, genel anlamda vücut sağlığı için son derece önemlidir. Saç sağlığından ayak tırnağına kadar, demir bütün organların en çok ihtiyaç duyduğu maddelerden biridir, ve bu madde siyah zeytinlerde bol miktarda bulunur.

• Zeytinin Göz Sağlığını Koruması: Zeytin, özellikle gözlerde retina sağlığına önemli katkılarda bulunabilir. İçerdiği A vitamini sayesinde yaşa bağlı katarakt hastalığına karşı koruyucu olabilir. Bu nedenle, yaşa bağlı göz hastalıklarına yakalanma riskini azaltabilir.