İyi bir fotoğraf makinesi aldınız ve amatör de olsa çekimlere başladınız. Fotoğrafçılık konusundaki yayınları, internet sitelerini okumaya başladınız, bu işi biraz da olsa bilen arkadaşlarınızla konuşmaya başladınız… Ve hep aynı cümleleri duymaktan bıktınız: “Lens (objektif diyenler de olur) çok önemli,” “Fotoğrafçılık dediğin lens zaten,” “Lensleri bilmiyorsan boşu boşuna fotoğraf çekme!”

İlk olarak fotoğraf çekmenin, tutku ve dikkat işi olduğunu, bu iki özelliğe sahip değilseniz en pahalı ve iyi lensin bile işe yaramayacağını söyleyelim. Ardından da bu çok karışık gibi görünen lens seçimini biraz basitleştirerek anlatmaya çalışalım.

İlk olarak makinenizi elinizden düşürmeden fotoğraf çekmeye başlamanızı, alışkanlıklarınızı belirlemenizi öneriyoruz. Doğada mı kullanıyorsunuz, portre mi çekiyorsunuz, hangi fotoğrafları çekerken zorluk yaşıyorsunuz, istediğiniz sonucu elde edemiyor musunuz? Bu soruların yanıtları üzerinde iyi düşünün. Yanlış yanıt vermeniz, boşu boşuna para harcamanıza neden olabilir. Örneğin hiç doğa fotoğrafı çekmiyorsanız, gidip hiç kullanamayacağınız geniş açılı lensler almanızın manası haliyle yok.

İhtiyacınızı belirledikten sonra sıra iki önemli terimi öğrenmeye ve anlamaya geliyor: Crop Factor ve Focal Length Multiplier. Kullandığınız makine APS-C sensörü bulunduran “krop faktörlü” bir türse, alacağınız lensin odak uzaklığı değişecektir. Bu yüzden makinenizin bu değerlerini öğrenin ve ona göre alışverişinize devam edin. Ya da en iyisi bir uzmana sorun çünkü bu türlerde hesap biraz karışıyor.

“Odak uzaklığı” nedir?

Peki bu aşamayı da geçtiniz diyelim, hangi odak uzaklığı aralığında bir objektif alacağınıza nasıl karar vereceksiniz? “Odak uzaklığı da nedir?” sorunuza karşılık kısa tanımı şu şekilde:

Lensler sensöre gelen görüntünün net olması için ışığı bir noktada toplarlar. Işık, lens içerisinde hareket ederken son mercekte tamamen toplanır ve sensöre ulaşır. İşte bu son mercek ile sensör arasındaki mesafeye odak uzaklığı denir ve mm cinsinden ölçülür. Son mercek sensöre ne kadar yakın olursa açı o kadar genişler.

Rakamlar küçüldükçe açı genişliyor

Standart Lensler genel olarak 40-50mm odak uzaklığına sahiptir. Geniş açı lensler ise 40 mm’den daha kısa odak uzaklığına sahiptir. Balık gözü olanlar 6-10mm arası odak uzaklığına ve neredeyse 180 derece görüş açısına sahiptir. Tele Objektifler, 50mm’den büyük odak uzaklığına, Süper Tele Objektifler ise 200mm ve üzeri odak uzaklığıyla çalışırlar.

Lensler odak uzaklığı dışında yapısal özelliklerine göre de sınıflandırılırlar. Sabit lens odak uzaklığı değişmeyen 50mm, 85mm, 24mm, 105mm gibi sabit odaklı lenslerdir. Zoom Objektifler, arka optik grubun hareket etmesi sayesinde değişiklik gösterebilirler. Makro objektifler görüntüleri 1/1 boyutta gösterebilir. Tilt-Shift objektifler ise perspektif bozulmaların önüne geçebilen, genelde mimarların kullandığı bir türdür.

Görüş açısı

Farklı odak uzaklıkları belirli stillere daha uygundur. Temel olarak makinenizden ne kadarlık bir görüş açısı istediğinizle ilgilidir.

Standart objektifler en yaygın boyutlardaki 55 mm’lik lenslerdir. 45 derecelik bir görüş açısı sunarlar. Değerlerinin gözlerimizin net gördüğü açıyla çok yakın olması, tarih boyunca birçok fotoğraf sanatçısının bu lensi tercih etmesini sağlamıştır. Genelde gördüğünüzü çekersiniz.

Fotoğrafçıların normal lensin kapasitesini aşarak biraz daha uzakları görme talebi de vardır ve bu talebi teleobjektifler karşılar. 80 mm ile 400 mm arası odak uzunlukları bulunur. Odak uzaklığı yükseldikçe, arka planda daha fazla daralma yaşanır, daha sığ alan derinliği verir ve daha fazla mesafe yaratır. Portre için 85 mm kullanılır. Ağacın üzerindeki bir kuşu, sahanın diğer tarafındaki bir futbolcuyu çekmek istiyorsanız telefoto lens kullanmalısınız.

Kalabalık bir grubu fotoğraflıyorken ya da geniş bir meydanı çekmek istiyorsanız geniş açı lens kullanmalısınız. 35 mm altında odak uzaklığına sahip lensler en geniş görüşü sağlar. Manzara, mimari, kalabalık yürüyüşleri çekmek için makinenize geniş açı bir lens takmalısınız.

Lens seçerken dikkat etmeniz gereken bir diğer değer de diyafram açıklığını belirten F Stop Değeri… Lenslerde içeri giren ışık miktarını ayarlamak için diyafram kullanılıyor ve her fotoğrafçının bu değere dikkat etmesi önemli… İnsan gözünde olduğu gibi diyafram kısılarak içeri giren ışık miktarı azaltılabilir veya diyafram açılarak içeri giren ışık miktarı artırılabilir. Diyafram, fotoğrafını çektiğimiz nesnenin, gözümüzün gördüğü ışık şiddetine ve kontrasta sahip olmasını sağlar.

Lenslerden içeri giren ışık miktarı hesaplanarak, lensin diyafram halkası üzerine F stop değerleri işaretlenir. Bu işaret noktalarına F Stop denir.

F Stop değeri azaldıkça, lensin değeri artar. Lensinizi alırken bu karışık gibi görünen hesapları doğru yaparak en uygun alternatifi belirleyebilirsiniz.

Sonuç olarak, “Ben sadece insanların fotoğraflarını, aile portrelerini çekiyorum” diyorsanız alacağınız lens ile, “Sadece manzara çekmek için kullanacağım” diyorsanız alacağınız lens farklı… Yeterli bir bütçeye sahipseniz, makinenizin değerlerini de öğrenerek, iyi bir set almanız tüm sorunlarınızı çözecektir.