21. yüzyılın en güvenli ulaşım seçeneklerinden biri hava yolu ulaşımı. Gelin bunu her dört kişiden birine anlatın! Çevremizde en az bir kişinin uçaktan korktuğunu deneyimlemişizdir ama bu sayı aslında tahminimizden fazla olabilir. Çünkü uçak korkusunun da kategorileri olabiliyor. Zorunda kalınca uçmaya razı olabilecek kişilerden, asla bir uçağın yanına bile yaklaşamayacak kişilere kadar geniş bir yelpazede her dört kişiden birinin uçak fobisi var. Yani sayı göründüğünden biraz daha fazla… Öyle ki artık uçuş korkusunu yenme programları bile yapılıyor.

Uzakta yaşayan sevdiklerinizi daha sık ziyaret etmekten yahut kanguruları görmek istediğiniz bir Avusturalya tatilinden sizi mahrum eden bir uçak fobiniz varsa, uçak korkunuzu yenmenizi sağlayacak ipuçlarına bir göz atabilirsiniz. Kararlı bir tutumla duygusal beyninizi kontrol ederek uçak korkunuzu yenmek mümkün…

Uçmaktan neden bu kadar korkuyoruz?

Peki, farklı boyutlarda ortaya çıkabilen uçak korkusunun sebebi ne? Aslında cevap çok basit: İnsan temel olarak uçabilecek şekilde tasarlanmamış. Bu sebeple uçma eylemini ancak bir yabancı gibi deneyimleyebiliyoruz. Haliyle bize yabancı olan şeylerden de korkuyoruz. Bilgi olarak uçakla seyahat etmenin, araba kullanmaktan daha güvenli olduğunu bilsek de korkumuz beynimizin duygusal bölümlerini ele geçiriyor ve mantıklı düşünemiyoruz.

Uçak korkusunu artırabilen başka faktörler de var tabi ki. Klostrofobi (kapalı alanda kalma), panik atak, akrofobi (yükseklik), agorafobi (yabancılama), misofobi (mikroplar), astrafobi (fırtına korkusu) ve sosyal fobi gibi başka korkularımız uçak korkumuzu tetikleyebiliyor. Bütün bu faktörler birleştiğinde uçak korkusu yaş, cinsiyet veya başka herhangi bir kıstas gözetmeksizin toplumun her kesiminden insanı etkileyebiliyor.

Uçak korkusu olanlar ne yapmalı?

25 yıldır fobilerle baş etmenin yollarını inceleyen bir psikolog olan Patricia Furness-Smith’in geliştirdiği 4R yöntemine göz atmakta fayda var. Bu yöntem duygusal beynimize, tehlike altında olmadığımıza dair güvence vermek için, kendi biyolojimizi kullanmamızı öğütlüyor. İlk adım rahatsız hissettiğimizi kabul etmek…

Tam da bu noktada önce fiziksel rahatsızlığınızı gidermek için Marvel’in bel ve boyun yastığı imdadınıza yetişebilir.

Patricia Furness-Smith yöntemindeki ilk R, reaksiyon göstermektir. Yani pasif davranmak yerine endişeye ‘Hayır’ demeyi öğrenmemiz gerekiyor.

Ardından nefesimizi regüle etmek geliyor. Karından düzenli nefes alıp vererek ve özellikle de nefes verişini uzun tutarak vücudumuzu rahatlatıyoruz ve bu da beynimizin düşünce bölümüne erişebilmemizi sağlıyor.

Üçüncü R, kaslarımızı rahatlatarak duygusal beynimize bir tehlike olmadığının sinyalini veriyor ve böylece daha fazla güvende hissediyoruz.

Son olarak da bizi uçuşumuz süresinde rahat ve huzurlu tutacak pozitif bir sahneyi zihnimizde resmederek bu rahatlık halini sürdürmemiz gerekiyor.

Uçak korkusunu yenmenizi sağlayacak basit ipuçları

• Öncelikle korkunuzun nedenini saptayın ve korkularınıza teslim olmamak konusunda kararlı olun.
• İlk uçuş denemeniz için türbülansın az olduğu uçuş güzergâhlarında bir saati aşmayacak kısa seyahatler seçin. Meteorolojiden kontrol ettiğiniz rüzgârsız bir günde İstanbul-Ankara uçuşu sizin için ideal bir yolculuk olabilir.
• Koltuk seçimi önemlidir. Dar alanlar sizde gerginlik yaratabilir. Uçaklarda genellikle koltuklar arasında diz mesafesi söz konusudur. Bu nedenle ilk uçuşunuzda acil çıkış kapısının olduğu bölümdeki koltukları tercih edin. Acil çıkış bölümündeki koltuklar çabuk tükenir. Eğer acil çıkış bölümünde yer bulamazsanız koridor tarafında oturmak da size daha rahat hissettirecektir.

• İlk seyahatinizde yanınızda tanıdığınız biri olursa kendinizi çok daha güvende hissedebilirsiniz. En sakin arkadaşınızı sizinle seyahat etmesi için ikna edin.
• Uçuş tarihinden önce havaalanını ziyaret edin. Gözlem yapın. Birçok kişi havaalanına gitmeden uçak fobisi yaşayabilir. Böyle durumlarda uçuş gününden önce havaalanına gidip, insanları gözlemlemek sizi rahatlatacaktır.
• Uçak personelini, uçak endişeniz konusunda uyarmak iyi bir fikirdir. Kabin ekibi sizi gözlemleyecekti. Siz de desteğe ihtiyacınız olduğu anda yanınızda birilerinin olacağını bilerek güvende hissedersiniz. Ayrıca uçuş ekibini gözlemlemek de sizi rahatlatabilir. Sayısız uçuşa katılmış uçuş ekibinin rahat tutumlarını gözlemlemek, kaygılarınızın azalmasına yardımcı olur.
• Seyahat esnasında fiziksel rahatlığınız da önemlidir. Bu nedenle rahat kıyafetler giyinmeyi tercih edin. Kahve, kola, çikolata ve alkol gibi uyarıcıları tüketmekten kaçının ve yeterince su içtiğinizden emin olun.
• Uçuşa odaklanmak yerine, film izleyerek, kitap okuyarak veya müzik dinleyerek dikkatinizi başka bir yöne kaydırmayı deneyin. Doğan CÜCELOĞLU’nun “Var mısın?” adlı kitabı bu korkularınızı yenmenizde size yardımcı olacak muhteşem bir seçenek.

Deneyimin size hissettirdiklerini inceleyin

• Uçuş öncesinde kendinizi uykusuz bırakırsanız seyahat sırasında uykunuz gelir ve uyuyabilirsiniz. Bu da seyahatinizin sizin için daha kısa sürmesini sağlar, çabucak atlatmış olursunuz.
• Bu yeni deneyimin size sağlayacağı artılara odaklanmaya çalışın. Mesela uygun fiyatlarıyla aradığınız herşeyi bulabileceğiniz Hepsifly’ın sunduğu seyahat deneyimlerine bir göz atabilirsiniz.
• İnternette, uçak fobileri ve ilk uçuş deneyimlerini paylaşan insanların oluşturduğu kulüpler var. Sizinle aynı korkuları yaşayan insanların deneyimlerini paylaşmak, bu korkuyu tek başınıza yaşamadığınızı düşünmek sizi rahatlatacaktır.
• Önleyici tutumun tedaviden daha iyi olduğunu unutmayın, sağlığınıza her zaman önem gösterin. Fiziksel ve ruhsal sağlığınıza dikkat etmek, psikolojik rahatsızlıkların dışavurumlardan biri olan fobilerin önüne geçmenize yardımcı olacaktır.

İlk uçuşunuza hazırlıklı olmak için daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız “Mutlaka uymanız gereken havaalanı ve uçuş kuralları” konulu yazımızı okuyabilirsiniz.