Dağcılık, şehir hayatından fazlasıyla sıkılan, ancak doğanın içinde, onun bir parçası olarak var olabilen, yaşamın kendine sundukları ile yetin(e)meyen ve hep gözünü daha yükseklere dikenlerin en sevdikleri spordur. Diğer birçok ekstrem spor gibi dağcılık da gerekli güvenlik önlemleri alınmazsa risk yaratabilecek bir spordur. Bu yüzden dağcılığa merak saranların, ufaktan başlayanların ya da başlamayı planlayanların fiziksel kondisyonlarını geliştirmeleri, zamanla gerekli donanıma (gerek fiziksel gerekse psikolojik açıdan) sahip hale gelmeleri ve her zaman önce güvenlik koşulunu benimsemeleri gerekir.

Hepsiburada ekibi olarak, ölmeden yapılacaklar listesine ‘tırmanış’ maddesini ekleyenler için özel bir yazı hazırladık. Dağcılığa giriş niteliğindeki bu yazı ve sizler için listelediğimiz ekipmanlar sayesinde ekstrem hayallerinize bir adım daha yaklaşmış olacaksınız.

Dağcılığın tarihi

Doğada olmak, doğanın bir parçası olmak varoluşundan beri insanlara hep iyi gelmiştir. Uçmak, dalmak, zirveye çıkmak insanlığın doğaya kafa tuttuğu, kimi zaman hayatını bu uğurda riske attığı kimi zamansa zafer kazandığı mücadele alanları olagelmiştir. 18.ve 19. yüzyılda bir grup maceraperestin önderliğinde spor olarak ilk kez tanımlanmaya başlanan dağcılık, 20. yüzyılın başlarında tüm dünyanın ilgisini çekerek kurumsal bir nitelik kazanmıştır. Dağcılığın spor olarak sayılması ve uluslararası standartlarda yapılması ise ancak 1931 yılında Cenevre’de Uluslararası Dağcılar Birliği’nin (UIAA) kurulması ile gerçekleştirmiştir.

Dağcılık hakkında ilk aşamada bilmeniz gerekenler

Dağda orman sınırının bittiği yerden zirveye doğru uzun mesafeli yürüyüşlerin yanı sıra tırmanmayı da kapsayan dağcılık, çetin bir doğa sporudur. Uzun mesafeler arasında mola vermek için yapılan kampçılık da dağcılık tanımına girer ve bu sporun uzun soluklu olmasını sağlar. Yaz, sonbahar ya da bahar aylarında gidilecek bölgenin özelliklerine göre çeşitlilik gösteren dağcılıkta en zorlusu ise kış dağcılığıdır.

Dağcılık sporunun yalnız başına ya da eğitim alınmadan yapılmaması gerekir. Dağcılık her ne kadar ilk bakışta özgür ruhlara hitap ediyor gibi gözükse de temelinde bir grup aktivitesidir. Ekip düzenini bozmak tüm grubu tehlikeye atmak demektir. Tırmanışa uzanan yürüyüş sırası, bu nedenle önde rehber, arkasında en yavaş ve/veya acemi kişi, grubun geri kalanı ve en deneyimli kişi veya artçı rehber şeklinde kurgulanır.

Dağcılık, farklı riskleri bir arada barındıran bir spor olduğu için dağcılık eğitimi almış olmak kritik önem taşır. Üniversitelerin dağcılık kulüplerinin yanı sıra, profesyonel olarak dağcılık eğitimi veren pek çok kulüp de mevcuttur. Dağcılığa merak salanların ilk yapması gerenlerden biri güvenilir bir kulüp bularak gerekli eğitimlere bir an önce başlamaktır. Dağcılık uzun soluklu, deneyim gerektiren bir spordur, bu nedenle yol arkadaşlarının iyi seçilmesi gerekir.

Dağcılık için en ideal zamanlar

Genellikle bahar, sonbaharın ilk zamanları ve yaz bu spor için en uygun zamanlardır. Bu zaman aralıklarında dağların hava koşulları daha durağandır ve dağcıların çığ, ekstrem hava koşulları ve güçlü rüzgarlar gibi tehlikeli durumlarla karşılaşma ihtimalleri düşüktür. Birçok dağ için yüksek sezon zamanları bellidir. Bu zamanlarda dağlardaki teleferikler, tırmanıcıların ihtiyaçlarını temin edebilecekleri dağ barınakları gibi mekanlar aktiftir. Bazı rotalar ise sadece resmi tırmanış zamanlarında aktif olurlar. Popüler tırmanış rotaları özellikle hafta sonları ve tatil günlerinde daha kalabalıktır. Seyahatinizi planlarken her dağ için özgün koşulları biliyor olmanız gerekir.

Temel dağcılık stilleri

Dağcılıkla ilgili birçok farklı terim ve stil vardır ama en genel anlamıyla şöyle sıralanabilir;  

Alpin stil: “Temiz tırmanış” olarak bilinir. Kamp yapılmaz, hafiflik ve hız ön plandadır. Dağcılığın temel macera ruhunu oluşturur.

Trekking ve hiking: Hiking, dağ ve doğa yürüyüşü, trekking ise bu aktivitenin kamplı olanı şeklinde tanımlanabilir.

Ekspedisyon: Bol iniş çıkışlı, uzun süren tırmanışlardır.

Ferrata: Kayaya sabitlenen metal merdivenlerle tırmanılan, en kolay stildir.

Sportif tırmanış: Kaya ya da yapay duvarlar üzerinde yapılan tırmanışlardır.

Gerekli ekipmanlar nelerdir?

Stil veya parkura göre farklılıklar göstermekle beraber dağcılık için gerekli ekipmanları şöyle sıralayabiliriz:

Tırmanma Merdiveni: Uzun duvarlarda ve çıkılması zor olan kısımlarda tırmanma merdiveni kullanılır. Yapay tırmanış malzemesi olan bu merdivenler ip ya da demirden yapılır.

Tırmanma Halatı: 7,6-10 mm arasındaki halatlar tırmanmayı rahat kılan halatlardır. İnce halatlar, birbirine bağlayarak kullanılabildiği gibi tek başına da kullanılabilir. 

Tırmanma İpi: Dağcılığın temel malzemelerinden biri olan tırmanma ipleri dışı kabuklu (kernmantel) iplerdir. Bir diğer kişiye bağlanmak ve yukarıya tırmanmak için kullanılan bu ipler dağcılık iniş malzemeleri arasında da yer alır.

Tırmanma Baltası: Dağ tırmanma ekipmanları arasında bulunan balta, kaya tırmanışlarında kullanılan bir çeşit dağcılık malzemesidir. Genellikle bir yere tutunmak ve destek almak için kullanılır.

Tırmanma Kancası: Çelikten yapılan tırmanma kancaları pençeli ve katlanabilir özelliklere sahiptir. Bu kancalar 25 kg’a kadar ağırlık taşıyabilir. Büyük kancaların yanı sıra karabinalar da dağcılar tarafından tercih edilen bir kanca çeşididir.

Dağcılık Botu: Tipik dağcılık botları su geçirmez, sert ve destekleyicidir. Yürüyüş ve tırmanış şekline göre farklı botlar bulunur. Botların bağlama ipleri ile güçlendirilmiş ve ayak numarasına uygun olması gerekir.

Biz sizin için onlarca dağcılık botu arasından Asolo Aconcagua markasını seçtik, diğerlerine de mutlaka göz atın.

Dağcılık Kramponları: Kar ve buz üzerinde kayaya sıkıca tutunmak ve kaymamak için kullanılan kramponlar tırmanış botunun dışına geçirilen bir malzemedir. Sertleştirilmiş çelik ya da alüminyumdan yapılırlar.

Dağcı Kazması: Kazma; emniyet noktası kurmada, şelale çıkışlarında ve buz tırmanışlarında kullanılır. Özellikle sert karlı ve buzlu yerlerde kazmalar dağcının performansını olumlu şekilde etkiler.

Dağcılık kıyafetleri nasıl seçilir?

Dağcılık kıyafetleri su geçirmez özellikte ve dağcının hareket özgürlüğünü kısıtlamaması adına hafif olmalıdır. Rakım yükseldikçe düşen hava sıcaklığı ile dağcılar genellikle 3 katmanlı olarak giyinir.

• İç katmanda vücutla birebir temas (iç çamaşırı, çorap vb.) ettiği için kıyafetlerin nem tutmayan özellikte olması gerekir. Pamuklu ürünlerin kuruması zaman aldığı için iç kıyafetlerde sentetik kumaşlardan yapılan ürünler tercih edilebilir.İçlik olarak tulumları da tercih edebilirsiniz.

Bu anlamda Beuchat Heatskinn kesinlikle doğru bir tercih olacaktır.

• Orta katmanda giyilecek olan kıyafetler dağcılık sporunun yapılacağı mevsime göre değişebilir. Karlı ve çok soğuk bir havada kalın polar giyilebileceği gibi yazın yapılacak olan tırmanışlarda gömlek tercih edilebilir. Bu kıyafetlerin de yine iç katman gibi sentetik kumaşlardan olması sporcuyu rahat ettirir.
• Yağmurluk, çok fonksiyonlu pantolon ya da şişme montlar dağcılık kıyafetlerinde dış katmanı oluşturur. Dış katmanlar dağcılık sporunun yapılacağı mevsime göre tercih edilebilir.

Dağcı montu olarak da kullanabileceğiniz Delfino mont , su ve rüzgar geçirmezlik konusunda hayli iddialı.

Dağcılık ekipmanları arasında dağcı çantası önemli bir yer tutar. Dağcı çantası, kaç gün dağda kalınacağına ve bu sürede yapılacak aktivitelere göre seçilmelidir.

Su geçirmez kumaştan üretilmiş Cakard çanta, 95+10 litrelik iç hacmiyle öne çıkıyor.

Dağcılığa iyice heveslendirdiysek en güzel rotaları görmek için sizi “Dağ tırmanışı için manzarası en etkileyici rotalar” başlıklı yazımıza alalım.