Aydınlatma, yaşam alanımızın ambiyansını ve ruh halimizi etkilediği için dekorasyonun önemli bir parçası. Aydınlatma aksesuarları ise dekorasyona stil katmanın yanı sıra aynı zamanda güvenli ve rahat bir ortam yaratır. Ancak birçoğumuz aydınlatma konusunu sadece bir gereklilik olarak görür ve alışverişe çıktığımızda sadece gözümüze hoş görünen parçaları alırız. Oysa ki aydınlatma, fonksiyonel bir rol oynamanın dışında görsel olarak da dinamik bir alan oluşturur. Bu yüzden de seçim yapmak sandığımız kadar kolay olmayabilir.

Dekorasyonda Doğru Aydınlatmanın Önemi

Uygun aydınlatma olmadan iç mekanlarınızda istediğiniz etkiyi sağlamanız mümkün olmaz. Doğru aydınlatma; evinizde sıcak, davetkar ve işlevsel bir atmosfer sağlar. Bu sayede de, stil, konfor ve işlevsellik arasında mükemmel bir denge kurmanıza yardımcı olur.

Aydınlatma, odada hakim olan renklerin bir ton daha koyu veya açık görünmesine neden olabilir. Daha koyu renkler, bir odayı daha küçük ve sıkışık hissettirir, açık renkli duvarlar ise tam tersi bir etki yapar. Doğrultulu aydınlatma duvar renklerini yumuşatır. Gömme aydınlatma ise, zemine doğru yumuşak bir ışık yayılmasını sağlar. Yani bu iki aydınlatma türü de odanın merkezinden etrafa ışık yayan tavan avizelerinin zıttıdır. Her iki durumda da, yayılan ışık odadaki koyu veya açık renkli bir bölümün nasıl görüneceğini etkileyebilir. Bu nedenle evinizi dekore ederken odaya hakim olan renkleri de hesaba katarsanız daha tatmin edici bir sonuç elde edebilirsiniz.

Aydınlatma Çeşitleri Nelerdir?

1. Ortam Aydınlatması (Genel Aydınlatma)

Ortam aydınlatması, en yaygın aydınlatma türlerinden biridir. Ortam ışığı, ağır bir parlama yapmadan yaşam alanınızı kaplayan yumuşak bir parlaklık sunar. Fenerler ve duvar aplikleri kullanarak ortam aydınlatması yapabilir, karartma ayarlı anahtarlar kullanarak arzu ettiğiniz görünümü elde edebilir ve odanın havasını değiştirebilirsiniz. Ancak mekandaki bazı parçaları vurgulamak veya masa başında çalışmak için bu aydınlatma tipi uygun değildir.

Ortam ışığı doğru kullanıldığında, aşırı stresli bir günde rahatlamak veya bir arkadaşınızla sıcak bir sohbet etmek için harika bir ortam yaratır. Ortam aydınlatması genellikle ruh hali aydınlatması olarak da anılır, çünkü bu ışık yüzünüzün yumuşak kıvrımlarını yakalar ve göz bebeklerinizin bir miktar büyümesini sağlar ki bu fiziksel bir sevgi işaretidir.

Evinizi dekore ederken ortam aydınlatmasını tercih ederseniz aşağıdaki aydınlatma çeşitlerini kullanabilirsiniz:

Raylı spot ve gömme aydınlatmalar: Raylı spot sistemi, konumsal aydınlatmanın mükemmel bir örneğidir. Tavandan sarkan ayarlanabilir boyunlar ve lambalar; duvardaki bir tablo, orta sehpanın üzerinde duran bir vazo veya mutfak masası gibi belirli parçaları işaret edebilir. Gömme aydınlatma ise, tavanda asılı olan merkezi aydınlatmalardan gelen genel bir ışığın aksine, hoş dikey ışık demetleri yaratmak için hem zeminde hem de tavanda rahatlıkla kullanılabilir. Eğer bu tip aydınlatma kullanacaksanız ve tavanınız alçaksa, tercih ettiğiniz ışığın oda için fazla sert olmadığından emin olmalısınız. Bu aydınlatma seçeneğini yatak odanız, mutfağınız ve salonunuzda kullanabilirsiniz.

Avize ve sarkıt lambalar: Bu aydınlatma armatürleri, özellikle de yüksek tavanlı iç mekanlar için çok uygundur ve geleneksel veya rustik dekorasyon stillerine iyi uyum sağlar. Sarkıtlar ise geleneksel avizelere göre daha modern alternatif sunar. Avizeler, merkezi olarak yerleştirilmeleri nedeniyle sadece büyük, açık fuayelerde, antrelerde ve odalarda kullanılmazlar, aynı zamanda oda için de mükemmel aydınlatma sağlarlar. Ancak burada işlevselliği de ön planda tutmanız gerekiyor. İşlevselliğin genel aydınlatmaya göre daha önemli olduğu yemek masası veya çalışma alanları için görev aydınlatması seçenekleri üzerinde durabilirsiniz.

Evinize en uygun avize modelleri için Hepsiburada’nın sunduğu zengin ürün yelpazesine göz atabilirsiniz.

Duvar aplikleri ve duvar ışıkları: Bu tip aydınlatmalar çok yönlüdür ve her mekanda kullanılabilir. Ancak dikkatli kullanmak gerekir. Tek bir yerde çok fazla kullanırsanız, daha sert bir ışığa neden olabilir. Ancak aralıklı şekilde yerleştirildiğinde, özellikle koridorda, verandada ve terasta oldukça kullanışlıdır. Salonunuzda konforlu ve sıcak bir ortam yaratmak için ise sade bir çift tek kollu aplik tercih edebilir ve çağdaş bir tasarım oluşturabilirsiniz. Yapay mum tarzı antika duvar aplikleri ise içeri sıcak bir parlaklık yayar.

2. Görev Aydınlatması

Bu, ofis aydınlatması adıyla da bilinen daha yoğun bir ışık çeşididir. Yemek veya okuma yapma, yazı yazma, dikiş dikme gibi daha iyi bir ışığa ihtiyaç duyduğunuz işleri yaparken görmenize yardımcı olur. Ancak görev aydınlatması, odada zıt ışık olduğunda daha kullanışlıdır. Örneğin, loş bir odada masa lambasının ışığı, tüm odanın daha parlak bir ışıkla aydınlatıldığı zamankinden daha etkili olacaktır. Bu aydınlatma çeşidi, estetik iç mekanlar yaratmak için vurgulu aydınlatma ile birleştirilebilir.

Görev aydınlatması, beyninizi doğal olarak uyarmanıza yardımcı olur. Zıt ışık daha dikkatli ve konsantre olmanızı sağlar. Böylelikle çalışırken daha fazla ayrıntıyı yakalayabilir ve daha kaliteli sonuçlar elde edebilirsiniz. Pek çok işletmenin ofislerinde görev aydınlatmasını tercih etmesinin nedeni de budur.

Evinizin dekorasyon sürecinde özel çalışma alanlarınız için aşağıdaki aydınlatmaları tercih edebilirsiniz.

Masa lambası, salıncak kol lamba ve yer lambaları: Çalışma masanızda, başucu masalarınızda, sehpalarda veya çalışmanız için biraz fazla ışığa ihtiyaç duyduğunuz her yerde lamba kullanabilirsiniz. Salıncak kol lambalar, ışığın yönünü istediğiniz şekilde ayarlamanıza izin verir. Gooseneck tarzı lambalar çalışma masaları için idealken, kumaş abajur veya yer lambalarıyla da hem boş alanlarınızı dekoratif olarak süsleyebilir hem de gerektiğinde oturduğunuz yeri aydınlatabilirsiniz.

Tezgah altı aydınlatma ve makyaj masası lambası: Bunlar da temel görev aydınlatmalarındandır. Tezgah altı aydınlatma özellikle mutfak dolapları altında kullanmak için idealdir ve yemek yaparken ihtiyacınız olan ekstra ışığı sağlar. Makyaj masası lambası ise banyo aynalarının üstünde, giyinme aynalarında ve makyaj masalarında kullanmak için uygundur. Aynı zamanda dilerseniz garajınızda da kullanabilirsiniz.

3. Vurgulu Aydınlatma

Bu, dikkati belirli bir odak noktasına yöneltme amacıyla kullanılan yoğun bir aydınlatma türüdür. Mekandaki, hareketsiz alanları gölgelendirirken, istediğiniz parçaları ve alanları da aydınlatmanıza yardımcı olacaktır. Duvarda asılı olan sevdiğiniz bir tabloyu, kitaplık vitrininizi, farklı mobilya parçalarını, sehpa üzerinde duran vazoyu veya rengarenk çiçeklerden oluşan bahçenizi aydınlatmak için kullanabilirsiniz.

Vurgulu aydınlatma, sofistike bir atmosfer yaratmak için çok uygundur. Işıklandırılan alanlara anlam ve önem katar. Ev dekorasyonu haricinde müzelerde, tarihi binalarda ve sanat galerilerinde de sık sık kullanılır.

Evinizde vurgulu aydınlatma tipini kullanmak için aşağıdaki lambaları tercih edebilirsiniz.

Duvar lambaları: Vurgu aydınlatmasını kullanmak için duvar lambaları idealdir. Mekanda bulunan büyük ya da küçük parçalara istediğiniz boyutlarda ışık gelmesini sağlar ve evinizin mimarisini ortaya çıkarmak için de idealdir.

Peyzaj aydınlatması: Peyzaj aydınlatması hoş bir ışık kaynağı sunarken manzaranızı daha etkileyici hale getirebilir. İyi yerleştirilmiş açık alan spot lambaları ile bahçe mobilyalarınızı, gözünüz gibi baktığınız çiçeklerinizi ve diğer alanları istediğiniz gibi ışıklandırabilirsiniz. Ayrıca zemin aydınlatması kullanarak bahçede daha rahat ve güvenli bir şekilde hareket edebilirsiniz.

Ev Aydınlatmasında Sıkça Yaptığımız Hatalar

• Üstten aydınlatma, birçok kişinin başvurduğu aydınlatma tipidir ancak genellikle yeterli değildir. Görev aydınlatmasını (masa veya zemin lambası gibi) ihmal etmek, yazı yazarken veya okuma yaparken gözlerinizi zorlayabilir. Uzun süre bu şekilde çalışma sonucu göz sağlığının bozulması kaçınılmazdır.
• Ayrıca, çeşitli ışık kaynakları ortak alanlarınızı daha esnek hale getirir. Evinizde sevdiklerinizi ağırladığınız zamanlarda ortam aydınlatması (üstten aydınlatma) devreye girecektir ancak tek başınıza koltuğunuza kıvrılıp elinize bir dergi aldığınızda ve sessizliğin tadını çıkarmak istediğinizde başucu lambasının sıcaklığını arzularsınız. Ünlü mimar Robert Gross bu konuda şöyle diyor: “Ev sahipleri, odalarını bir kongreye ev sahipliği yapacak gibi aydınlatıyorlar, çok fazla ışık var. Bu odaya herhangi bir sıcaklık veya karakter eklemiyor.”
• Gölgelerin nereye düşebileceğini tahmin etmemek de aydınlatmada yapılan hatalardan. Örneğin banyoda ayna üzerinde tek bir ışık yerine, her iki tarafta da aplik kullanılabilir. Üstten aydınlatma yüzünüzde gölgeler oluşmasına sebep olur, bu yüzden eğer tek bir ışık kullanacaksanız dikey yerine yatay ve daha uzun bir ışık tercih edebilirsiniz. Aynı şekilde mutfakta da tezgah altı aydınlatma kullandığınızda daha rahat bir çalışma ortamı yaratmış olursunuz.
• Yanlış boyutlarda parçalar seçmek mekanın doğru bir şekilde aydınlatılmasını engeller. Büyük bir yemek masası üzerinde çok küçük bir avize ya da kanepenin yanındaki bir sehpada çok büyük bir lamba kullanmak alanın orantısız görünmesine neden olur. Avizeler showroom’larda genellikle daha küçük görünür, bu nedenle ölçü alıp gitmeniz daha iyi olur. Doğru boyutlarda avize seçebilmek içinse öncelikle odanın yüksekliğini ölçmeniz gerekir. Tavan yüksekliğine göre her 1 metreye karşılık 22-26 cm uzunluğunda bir avize kullanmak uygundur.
• Eğer duvarlarınız koyu renkliyse ne kadar ışık kullanırsanız kullanın, odayı aydınlatmak kolay olmayacaktır. Bu nedenle evinizi dekore ederken renk seçimini de iyi ayarlamalısınız. Ayrıca eğer duvar renginiz soğuk tonlardaysa daha sıcak bir parıltıya sahip bir ampulü tercih edebilirsiniz. Daha karanlık bir alanı aydınlatmak içinse soğuk bir parıltı kullanmanız gerekir.
  Doğru Aydınlatma İçin Uzmanlardan Tavsiyeler

• Her odaya en az üç ışık kaynağı ekleyin: genel (tepegöz veya asma) aydınlatması, özel (görev veya masa) aydınlatma ve ortam (aplikler, mumlar veya dekoratif) aydınlatması. Bu üç kaynağın da kombinasyonu hem atmosfer hem de işlev açısından yaşamınızı kolaylaştırır.
• Kendinizi ifade edin. Evinizin hangi bölümünü odak noktası yapmak istiyorsunuz? Buna karar verdikten sonra, örneğin yemek odasını seçtiyseniz, hoşunuza giden bir avize alın ve dekorasyonunuzu bu avizenin etrafında şekillendirin. An modele karar verdikten sonra etrafındaki eşyaları ve aksesuarları seçmeniz daha kolay olur.
• Dimer anahtarlarını (karartma-aydınlatma anahtarı) daima kullanın. Bu sayede hem enerji tasarrufu yapar hem ampulünüzün ömrünü korur hem de odadaki ışığı istediğiniz seviyeye ayarlayabilirsiniz.
• Işığın rengi ruh halinizden doğrama tahtası üzerindeki sebzelerin rengine kadar her şeyi etkileyebilir. Bu nedenle kullanmak istediğiniz ışığın rengini iyi seçmelisiniz. Eski akkor stillerini seviyorsanız, 2700-3000 Kelvin gibi daha sıcak renk derecelerine bakın. Beyaz tonlar daha fazla ışık sağlar, ancak genellikle daha soğuk bir ton yaratır.
• Aydınlatma alışverişi öncesi araştırmanızı yapmayı unutmayın. Ne istediğinize karar veremediyseniz, blogları, tasarımla ilgili dergileri inceleyin veya profesyonel yardım alın. Alışverişe çıktığınızda ise yanınızda evinizin fotoğraflarını, aydınlatma alacağınız odaların ve mobilyaların ölçülerini yanınızda götürmeniz işinizi kolaylaştıracaktır.
• Elektrik konusunu atlamayın. Ne yaptığınızı tam olarak bilmiyorsanız, muhakkak işin uzmanından yardım alın. Aydınlatmayla ilgili bazı sistemler, detaylara dikkat etmeyi gerektirir. Eğer konu hakkında bilginiz yoksa bu hem sağlığınız hem de cebiniz açısından size pahalıya mal olabilir.