Dürbünün yapamadığı işler için çözümün adresi belli: ‘Spotting Scope’. Birçok kelimede olduğu gibi ‘Spotting Scope’ tanımı da henüz Türkçede kesin karşılık bulamayanlardan. Tam çevirisi ‘gözetleme dürbünü’ olsa da “yer teleskobu” veya “gözlem dürbünü” gibi kelimeler dilimizde spotting scope tanımını karşılamayı başarıyor. Peki nedir bu aletin olayı?

Çok uzak mesafelerdeki yıldız ve gezegenleri izlemek için tasarlanan teleskoplarla büyük ölçüde benzerlik taşıyan yer veya kara teleskopları, yüksek yakınlaştırma etkinliğini ilgi alanı sadece gökyüzü olmayan meraklılara taşıyor.

Teleskopların hassas yapısına karşılık doğa kullanımlarına daha uygun olarak tasarlanan bu dürbünler, yağmur ve sis gibi doğa olayları karşısında da tam kapasitede çalışmayı başarabiliyor.

Nasıl kullanmak istersiniz?

Yakından bakmak istediğiniz şeyin ne olduğunu her zaman tahmin edemeyiz fakat bu tarz dürbünlere sahip olmak isteyenlerin odağında doğa gözlemciliği, kuş izleme, gemicilik, avcılık gibi faaliyetlerin olduğunu biliyoruz. Yakınlaşma ihtimalinizin oldukça zayıf olduğu narin veya yırtıcı hayvanları sanki yanınızdaymış gibi inceleyebilmenin yolu da yer teleskoplarından geçiyor.

Boğazdan geçen gemilere yakından bakmak veya dağ evinden etraftaki yaban hayatını izlemek gibi hobileriniz varsa yer spotting scope’lar dürbünlerin yetersiz kaldığı durumlar için biçilmiş kaftan. Yüksek zoom oranlarıyla ön plana çıkan kara teleskopları, kolaylıkla ulaşabildikleri 50x zoom yeteneği ile 1 kilometre uzaktaki bir nesneyi veya canlıyı 20 metre yakınınıza kadar getirebilir.

Teknik detaylar

Tıpkı diğer dürbün ve teleskoplarda olduğu gibi yer teleskoplarında da ‘x’ gibi açıklamalar satın aldığınız ürünün yeteneği hakkında ipucu veriyor. Ürünün özelliğini anlatan 20×50, 16-60×80 gibi değerler ne kadar yakınlaştırma elde ettiğinizi ve mercek genişliğinizin ne kadar olduğunu size anlatıyor.

X öncesinde belirtilen sayı yükseldikçe kullandığınız dürbünün yakınlaştırma gücü de aynı şekilde artıyor. Ortalama bir dürbünde 6x veya 12x gibi değerler yeterli olsa da yer teleskoplarında bu sayılar kolaylıkla 60x’e kadar çıkabiliyor. X’ten sonra belirtilen sayı ise spotting scope üzerinde kullanılan merceğin büyüklüğünü; dolayısıyla cihazın ışık toplayabilme kapasitesini anlatıyor.

Eğer X’ten önce gördüğünüz sayılar birden fazla ise bu durum spotting scope’unuzun yakınlaştırma gücünün ayarlanabildiğini ve bu sayılar arasında seçim yapma şansınız olduğunu gösteriyor. Örneğin 20-40x olarak belirtilen zoom değerine göre; 1 kilometre ötedeki bir nesneyi veya canlıyı 50 metre veya 25 metre uzaklıkta görebilme şansınız mevcut. Bu iki değer arasında ayar yapabilmek için teleskopun üzerine yerleştirilen halkaları kullanmanız yeterli.

 Tripodla kullanmak şart

Dürbünlerin yüksek zoom oranlarına sahip olmasının en büyük dezavantajlarından birisi titreme konusu. Eğer satın almayı planladığınız spotting scope 16x veya 18x gibi değerlerin üzerinde bir yakınlaştırma değerine sahipse (ki yer teleskopları için bu değerler başlangıç seviyesinde görülür) tripodlardan yardım almanız şart.

Gökyüzü teleskoplarından bu noktada ayrılan yer teleskopları, fotoğraf makinaları için kullanılan tripodlara ve bağlantı aparatlarına kolaylıkla uyum sağlayabilir. Gökyüzü teleskopları ise çoğunlukla özel olarak tasarlanan ayak yapılarına sahiptir.

Dış etkenler

Yer teleskopunu ne amaçla ve ne şartlar altında kullanacağınız, aradığınız özellikleri de doğrudan etkiliyor. Halihazırda yine gökyüzü teleskoplarının aksine zorlu şartlara çok daha kolay uyum sağlayabilen ve dış etkenlere karşı dayanıklı yer teleskopları, su geçirmezlik gibi özelliklere de sahip olabiliyor.

Bu noktada satın aldığınız ürünün ne gibi dış etkenlere maruz kalabileceğini tespit etmek önemli. Sabahın erken saatlerinde ortaya çıkan yoğun sis veya tropikal iklimlerde gün boyu süren yağışlar satın aldığınız ürünün performansını etkileyebilir. Bu gibi durumlar buğu veya teleskobunuzun içerisine su sızması gibi kötü sonuçlara da neden olabilir.

Yoğun sis veya sıcaklık değişimlerinde oluşan buğu için mercek üreticilerinin yüksek teknoloji ile hazırladıkları film ve kaplamalar doğru çözümü sunacaktır. Su geçirmezlik için ise markaların ürün açıklamalarında “%100 su geçirmez” ibaresini aramak, ilerleyen dönemde sıvı kaynaklı sorunlar yaşamınızın önüne geçecektir.

Merceklere uygulanan bu kaplama ve filmler aynı zamanda ışık geçirgenliği üzerinde de doğrudan etkili olabilir. Bu nedenle satın aldığınızı yer teleskobunda kullanılan optiklerin kalitesi ne kadar keskin ve parlak görüntüler alabileceğinizi belirleyecektir.

Ebatlara dikkat

Sıradan dürbünlerde olduğu gibi spotting scope’larda da zoom yeteneği büyüdükçe ağırlaşan gövdelere sahiptir. Bu gövdeler içeriklerindeki daha büyük mercek sistemleri dolayısıyla son derece ağır yapılara sahip olabilir.

Satın alma işlemi öncesinde bu durumu hesaba katmak ve yer teleskopunu mobil olarak kullanacaksanız daha hafif cihazlara yönelmek, keyif aldığınız bu etkinliğin ciddi eziyetlere dönüşmesini engelleyecektir. Eğer sabit kullanımların oranı mobil kullanımlardan fazla ise daha fazla zoom yeteneğine sahip, büyük gövdelere sahip cihazları tercih etmek sorun olmayacaktır.

Eğer dürbün tecrübesini farklı bir noktaya taşıyan spotting scope’lara yakından bakmak isterseniz, sizi buraya alalım.