ÜST

Müziğin Altın Çağı: 70’ler ve Türk Psychedelic Rock Akımı

1960’ların sonu, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de değişim rüzgârları estiriyordu. Kültürel etkileşimler, sadece sosyal yaşamımızı değil; sanatın diğer alanlarında olduğu gibi müzk tarzlarını da etkiledi ve yeni stiller ortaya çıktı. Saykodelik müziğin bir alt türü olarak gelişen saykodelik rock, batı müziği kökenli olsa da Hint müziği gibi foklorik ve yerel ezgilerin etkileşimine çok açıktı. Dönemin önde gelen sanatçılarından Erkin Koray, Barış Manço gibi isimler, yakın oldukları Anadolu rock tarzı ile yeni saykodelik akımı sentezleyerek, 50 yıl sonra bile yerli ya da yabancı birçok DJ’in çalma listelerinde yer alan kült eserlere imza attılar. Geleneksel türkülerimiz ve Andolu müziğinin etnik ve folklorik tınılarındaki yatkınlık, saykodelik müzik tarzı ile birleşerek uyumlu bir ikili oluşturmasını sağladı. Selda Bağcan, Ersen ve Dadaşlar gibi isimlerin izlediği akım, günümüzde şaşırtıcı biçimde yüksek yabancı hayran kitlesine sahip. Ülkemizde 60 yıl önce kaydedilmesine rağmen, var olduğunu dahi bilmediğimiz çoğu eser ve plağın farklı ülke ve kültürlerden müzisyenler ve dinleyicilerce sahip çıkalarak yüceltilmesi ise oldukça ironik.

Günümüzde kendi müziğimizi âdeta yabancı hayranları üzerinden tanıyor ve yeniden keşfediyoruz.

Türk saykodelik rock akımının en güzide çalışmalarına yakından bakalım. Bu parçaların bugün Avrupa’nın önde gelen müzik etkinliklerinde sıklıkla çalındığını ve birçok yabancı DJ in 60’ların saykodelik rock plakları için İstanbul’a gelerek sahafları dolaştığını da hatırlatalım.

Yabancıların Türk saykodelik rock eserlerine olan yoğun ilgisi, kendi müziğimizle Batı’dan gelen rüzgâr sebebi ile yeniden tanışmamızı sağladı.

Erkin Koray – Cemalım

Kaynak: www.muzikguncesi.com

Hiç şüphesiz Erkin Baba ve Cemalım türküsü, Türk saykodelik rock tarihinin en mükemmel eşleşmelerindendir. Bu başarı, sadece türkünün müzikal altyapısındaki uygunluktan değil; Erkin Koray’ın saçlarından kıyafetine kadar dönemin şartlarını ve kültürel yapısını eksiksiz biçimde dışa vuran ruh hâlinden de kaynaklanır. Bas gitaristin topuklu çizmelerinden, ustalık eseri elektro soloya kadar eşsiz bir uyum içinde olan eser ve sanatçısı, anlattığı hikâyeye rağmen solistin yüzündeki soğuk ve anlamsız, umursamaz ifade ile dönemin ruh hâline sağlam bir gönderme yapar.

Ersen ve Dadaşlar – Bir Ayrılık Bir Yoksulluk Bir Ölüm

Kaynak: img.discogs

Dönemim en nevi şahsına münhasır sanatçılarından olan Ersen ve Dadaşlar, Anadolu saykodelik rock akımına 17. yüzyılda yaşamış âşık şiirinin önemli ismi Karacaoğlan’ın yazıp bir diğer efsanevi isim Neşet Ertaş’ın bestelediği bu türkünün yeniden yorumu ile katılıyordu. Kozan Dağı gibi başka hit parçalar ile akıma öncülük etmeye devam eden Ersen, müzikal çalışmalarını Dadaşlar, Apaşlar, Kardaşlar gibi farklı müzisyenlerle çalışarak sürdürdü.

Barış Manço – Dönence

Kaynak: yeni.mobi

Müzikal tarzı ve kişiliği dolayısıyla Batı müziği ile yakın ilişki içinde olan Barış Manço da bu yeni tarza kayıtsız kalmadı ve gelmiş geçmiş en güzel bas gitar ritimlerine sahip eserlerden biri olan Dönence ile kervana katıldı. Bu kayıt, hem yerli hem yabancı müzikseverler tarafından büyük ilgi gördü ve hâlen farklı müzik tarzlarından birçok sanatçı tarafından remix’leri yapılıyor ve çalınıyor.

60 yıl önce Anadolu saykodelik rock akımının ilk tohumlarını atan bu nostaljik kayıtlar, günümüzde hâlen pikaplarda keyifle döndürülüyor.

Mustafa Özkent – Burçak Tarlası

Kaynak: lastfm-img2.akamaized

Mustafa Özkent,1973 yılında çıkarıdığı albümünde saykodelik funk tarzında yeniden yorumladığı “Burçak Tarlası ” türküsü ile kendisini Anadolu popunun Dr. Frenkeştayn’ı olarak tanımlar. Parçayı dinlerken, klasik bir Anadolu türküsü eşliğinde San Francisco sokaklarında suçlu kovalayan Amerikan polisi olduğunuzu düşünebilirsiniz. Gerek gitarlar gerekse davulların son derece etkliyeci kullanımı, parçayı günümüzde bile oldukça popüler yapmıştır. Eserin yer aldığı “Gençlik ile El Ele” albümü, Ayaş Yolları, Üsküdar, Çarşamba gibi klasiklerin Anadolu saykodelik funk tarzı ile yeniden yorumlanmış versiyonlarını da içerir.

Ağrı Dağı Efsanesi – Deli Gönül Neylersin

Kaynak: ucuztarih

Moğollar’dan Murat Ses ve Mavi Işıklar’dan Nejat Toksoy’un kurduğu grup, kısa süre yaşamış olsa da günümüzde plakları altın değerinde. Saykodelik rock, funk ve Anadolu Pop etkileri taşıyan eserleri ile güzel işler başaran ekip, günümüzde tarzın tutkunları tarafından takip edilen ve plakları aranan Türk müzisyenler arasındalar.

Günümüzde Anadolu Saykodelik Rock Akımı

Kaynak: schmutzberlin

Daha önce bahsettiğimiz gibi, bu tarzın sıkı takipçilerini ve hayranlarını yabancıların oluşturması, popüler grupların da müziğin sıcak ve güncel olduğu bölgelerden ortaya çıkmasına sebep oldu.

Günümüzün en başarılı Anadolu sykodelik yorumcularından olan Altın Gün grubu, Hollanda kökenli.

Barış Manço, Erkin Koray, Selda Bağcan gibi Anadolu saykodelik rock sanatçılarını dinleyen ve çok beğenen Hollandalı müzisyenler, yanlarına Türk sanatçıları da alarak, mükemmel bir grup yaratmışlar.

Altın Gün – Kaymakamın Kızları

Hollanda merkezli grup, Avrupa’nın hemen hemen en prestijli tüm müzk etkinliklerinde ve festivallerinde çalıyor. Seyricilerinin arasında az sayıda Türk olması şaşırtıcı. Fransa’da verdikleri konserde Fransız müzikseveler Kaymakamın Kızları, Goca Dünya, Cemalım, Şad Olup Gülmedim gibi Türkçe eserlerin saykodelik tarzla yeniden yorumlanmış versiyonları ile saatlerce eğlenebiliyor. Birçok konserlerinde biletlerin tükenmesi ise başarılarını ispatlar nitelikte.

60 yıl öncesinde hak ettikleri değeri gördüler mi bilinmez ama, çoğu artık aramızda olmayan efsane sanatçılar, günümüzün genç müzikseverleri tarafından beğenilerek dinleniyor ve sıkça onurlandırılıyor. Zamanlarının çok ötesinde bir yaratıcılık sergileyen ve kısıtlı teknik imkânlara rağmen mükemmel enstrüman kullanımı ile bugün bile yanına yaklaşılamayacak eserler üreten bu efsane jenerasyon, gelecek nesillere bıraktıkları eserleri ile her zaman hatırlanacaklar.