
Bir-iki yetmez, kahvem üçüncü dalga olsun: Evde kahve demleme yöntemleri
Günümüzde birinci, ikinci derken gelip tüm dünyayla birlikte ülkemizin kıyılarına da çarpan üçüncü dalga kahve akımıyla ise kahve demleme metotlarının çeşitliliğinde patlama yaşanıyor. Siz halen favori demleme yönteminizi bulamadıysanız, buyurun bu metotları mercek altına aldığımız listemize…
Bir varmış bir yokmuş, bir zamanlar bütün gece koşup oynayan zıpır keçileri yüzünden gözüne uyku girmeyen Etiyopyalı bir çoban varmış. Kaldi isimli bu çoban, herkesin keçileri mışıl mışıl uyurken kendininkilerin neden bir türlü uyumadıklarını düşünüp dururmuş. Bir gün hayvanları otlatmaya götürdüğünde fark etmiş ki, acayip bir ağacın kiraza benzer meyvelerinden yedikten sonra başlıyor bütün taşkınlık. Almış meyveleri, kerametini öğrenmek için yakınlardaki Sufi dervişlere götürmüş. Dervişler de bu neşe ve canlılık veren meyveyi pek tekin bulmamış olacak, atıvermişler ateşe hepsini. Tabii kavrulmaya başlayan çekirdeklerden çıkan müthiş kahve kokusu hemen akıllarını çelmiş. Uzun gece ibadetlerinde dervişleri uyanık tutan bu çekirdekler bir anda kıymete binmiş. Hayatımızın vazgeçilmezi kahve böyle keşfedilmiş.
Tabii o zamanlar espresso makinesi filan yok. Bu dönemde kahvenin, Türk kahvesi usulü, incecik çekildikten sonra suyla karıştırılıp pişirilerek hazırlandığı düşünülüyor. Günümüzde birinci, ikinci derken gelip tüm dünyayla birlikte ülkemizin kıyılarına da çarpan üçüncü dalga kahve akımıyla ise kahve demleme metotlarının çeşitliliğinde patlama yaşanıyor. Siz halen favori demleme yönteminizi bulamadıysanız, buyurun bu metotları mercek altına aldığımız listemize…
Filtre kahve makinesi
Hazırlama süresi: 4-15 dakika (kaç fincan hazırladığınıza göre)
Lezzet: Bildiğimiz kahve
Öğütme: İnce ya da orta öğütülmüş
Zorluk derecesi: Kolay
Eğer amacınız günlük kafein dozunuzu en kolay yoldan alıp hayatınıza devam etmekse, muhtemelen filtre kahve makineniz evinizdeki favori aletlerdendir. Bu metot, pratikliğiyle öne çıkıyor. Kahveyi, suyu koyun ve bir düğmeye basın. Hatta sabah kahvesiz gözünüzü açamıyorsanız, isterseniz kahveyle suyu geceden koyun, sabah yalnızca düğmeye basın.
Bu pratikliğin bir bedeli var tabii: Özellikle düşük kaliteli makinelerde alacağınız plastik ya da metal tadı… Kahve işine kafayı taktıysanız filtre kahve makineleriyle elinizdeki kontrol oldukça sınırlı olduğu için aroma ve kaliteden feragat etmeniz gerekiyor. Yine de özellikle kalabalık aileler ya da ofisler için bol miktarda kahveyi kolay yoldan yapmanın en yaygın ve en uygun fiyatlı yöntemi filtre kahve makinelerinden geçiyor. Yalnızca bir-iki fincan kahve yapmak istiyorsanız ve bunun için biraz daha çaba harcamak sorun değilse listenin geri kalanına doğru ilerleyin.
Püf noktası: Taze öğütülmüş kahve kullanın ve karafın sıcak plaka üzerinde çok uzun süre beklememesine dikkat edin. Yoksa yanık tadı alırsınız. 180 ml suya 2 yemek kaşığı (10 gr) kahve idealdir.
French Press
Hazırlama süresi: Yaklaşık 10 dakika
Lezzet: Yoğun, aromatik
Öğütme: Kalın öğütülmüş
Zorluk derecesi: Kolay ama detaylar, dikkat istiyor
French press, kahve makinesi kadar olmasa da oldukça kolay bir metot. Üstelik bu ikonik alet, kahvenizin lezzeti üzerinde çok daha fazla kontrol sahibi olmanızı sağlıyor. Kahve, filtreden geçmeden doğrudan sıcak suyun içinde demlendiği için bütün yağları süzülmeden içinde kalıyor ve bu da çok daha yoğun ve kompleks bir aroma elde etmenize yardımcı oluyor. Tek yapmanız gereken birkaç detaya dikkat etmek.
Bunlardan ilki suyun sıcaklığı… French Press’inize koyacağınız suyun sıcaklığının 91-96 derece arasında olması kahvenin yanmasını engelleyecektir. Bunun için bir termometre kullanabilir ya da kaynamış suyu karafa dökmeden önce 2 dakika kadar bekleyebilirsiniz. Fincan başına, ne kadar koyu bir kahve istediğinize göre 1-2 yemek kaşığı kalın çekilmiş kahve kullanabilirsiniz. 2-4 dakika demlendikten sonra presi bastırın ve kahveyi bekletmeden hemen fincanınıza doldurmayı ihmal etmeyin. Demlenme süresi kahve çekirdeklerinin öğütülme derecesine göre değişir. Eğer presi bastırırken fazlaca güç kullanmanız gerekiyorsa kahve çekirdekleriniz gereğinden daha ince öğütülmüş, hiç güç kullanmadan bastırabiliyorsanız fazla kalın öğütülmüş demektir.
Püf noktası: Fincanınızın sonunda yoğun kahve kalıntıları olacağı için, o son yudumu içmeyin. Kahvenizin French Press içinde çok uzun süre kalması, acı bir tat oluşturur. Zamanlamaya dikkat edin.
Pour Over
Hazırlama süresi: Yaklaşık 5 dakika
Lezzet: Berrak, hafif
Öğütme: İnce ya da orta öğütülmüş
Zorluk derecesi: Kolay ama tam olarak istediğiniz aromayı bulmak için biraz deneme-yanılma gerekiyor
V60, Chemex, Kalita Wave… Havalı isimlerine ve aralarındaki nüanslara rağmen, bunların hepsini emektar filtre kahve makinenizin manuel versiyonları olarak görebilirsiniz. Bir ya da iki kişilik kahve yapıyorsanız ve çok daha gelişmiş, berrak ve orijinal bir lezzet peşindeyseniz tabanında küçük bir delik olan bu basit koni şeklindeki aletler kahve üzerinde deney yapmak için oyuncaklı bir alternatif olabilir.
Temelde yapmanız gereken, kağıt bir filtreyi koniye yerleştirmek, önden biraz ıslatarak filtrenin tadının kahveye geçmesini engellemek, ince öğütülmüş kahvenizden her fincan için (6 oz/180 ml) 2 yemek kaşığı eklemek ve ince ibrikli bir çaydanlıkla suyu mümkün olduğunca yavaş üzerine dökmek. Suyu dökme hızınız, kahvenin lezzeti üzerinde büyük bir fark yaratacağı için önce koninin yarısına kadar ve dairesel hareketlerle suyu doldurun, 10 saniye kadar bekleyin ve ardından azar azar, gerekirse aralarda bekleye bekleye geri kalan suyu boşaltın.
Gelelim aralarındaki farklara… V60, pour over metotları içerisinde en çok konsantrasyon gerektireni. Japon Hario markasının ürettiği bu aletin, cam, bakır, plastik ya da seramik versiyonları var ve bunlarla yapılan kahvenin adı da V60. Filtrenin şekli nedeniyle kahve, merkez noktasından fincanınıza doluyor, bu da berrak, hafif, aromatik bir kahve ortaya çıkarıyor. Fakat suyu boşaltma hızınıza dikkat etmezseniz kahveniz fazla açık olabilir. O yüzden 30 saniyelik aralıklarla su koyun. Bunun için bir kronometre kullanmanız gerekebilir. Sabrınız varsa ve kahve yapma işleminden zevk alıyorsanız, V60 harika bir alternatif.
Yine bir Japon firması olan Kalita tarafından üretilen Kalita Wave, V60’a benziyor, yalnızca kullanımı biraz daha kolay. Tabanının düz olması nedeniyle su, koninin içinde birikiyor ve siz su dökme aralıklarını ölçmeseniz de yavaş bir şekilde fincana akıyor.
Ödüllü tasarımıyla Chemex ise, kalın filtreleri sayesinde suyun akışını yavaşlatıyor ve bu şık, cam karafın boyutları, daha fazla miktarda kahve yapmanıza imkan sağlıyor. Aynı zamanda çay demlemek için de kullanabilirsiniz. Yalnız her tip kahveyle iyi gitmiyor. Daha çok meyve notaları baskın olan, hafif kahvelerle kullanıldığı için seçenekleriniz biraz daralıyor.
Püf noktası: Eğer kahvenizde acı bir tat varsa, kahve çekirdekleriniz fazla kalın öğütülmüş olabilir. Daha fazla aroma için ince öğütülmüş kahve tercih edin ve suyu daha yavaş dökün.
Aeropress
Hazırlama süresi: Su ısındıktan sonra 60 saniye
Lezzet: Berrak, hafif, zengin aromalı ve yumuşak
Öğütme: İnce ya da kalın öğütülmüş kahve kullanabilirsiniz, tercihinize kalmış
Zorluk derecesi: Çok kolay
2005 yılında üretilmeye başlanan bu üç parçalı, basit plastik alet, kahve dünyasında bir devrim yarattı. Tezgahınızda çok yer kaplayan, pahalı espresso makinelerinin yaptığı işin bir benzerini manuel olarak başaran bu küçük dev, hızlı, lezzetli, uygun fiyatlı ve pratik kahveye giden yolda en büyük yardımcınız.
Aeropress’inizle kahve yapmak için mikrofiltreleri ıslatın ve filtre kısmına yerleştirin. Filtreyi, ana haznenin üzerine sabitlendikten sonra bir fincanın üzerine koyun ve kahvenizi ekleyin. 80-85 derece ısıdaki suyu dökün. 10 saniye karıştırın, 20 saniye sonra da itici pistonu itin.
Püf noktası: Aeropress, espresso gibi yoğun bir kahve hazırlamak için kullanılıyor. Kahvenizi daha hafif seviyorsanız, üzerine sıcak su ekleyerek seyreltebilirsiniz.
Moka cezvesi / Moka pot
Hazırlama süresi: Yaklaşık 5 dakika
Lezzet: Espresso yoğunluğunda ve lezzetinde
Öğütme: İnce ama espresso çekiminden bir tık daha kalın
Zorluk derecesi: Kolay, ama başında beklemek gerekiyor
Espresso makineleri bütçenizin üzerindeyse, ama yine de espressonun kremamsı, yoğun aromasını arıyorsanız ocak üzerinde kullanılan moka cezveleri harika bir alternatiftir. Üç parçadan oluşan bu cezvelerin filtre kısmına kahveyi doldurun, üzerine bastırarak düzleştirin. Alt haznesine dolduracağınız su, kaynadıkça oluşan basınçla ortadaki filtrenin içindeki kahveden geçerek üst hazneye dolacak ve ortaya espresso makinesi olmadan ulaşabileceğiniz en iyi espresso çıkacak.
Başka bir cezve ya da küçük bir tencerede sütü kaynatıp, french press’inizin içindeki filtreyi kullanarak çalkalayabilir ve bu köpüklü süt ve espressonuzu birleştirerek harika bir latte hazırlayabilirsiniz.
Püf noktası: Suyu cezvenin basınç valfının ötesinde doldurmayın. Demleme işlemi biter bitmez (sesinden anlayabilirsiniz) kahveyi ocaktan alıp fincanınıza boşaltın ya da cezvenizi soğuk suyun altında tutarak demleme işlemini sonlandırın.