NASA, 1989’da, uzay istasyonlarındaki havanın nasıl temizlenebileceğini araştırırken salon bitkilerinin, özellikle az hava akımı olan kapalı alanlarda; formaldehit, benzen, amonyak gibi zararlı toksinleri havadan emebileceğini keşfetti. Bu çalışma, iç mekan bitkileri ve hava temizleme yetenekleri ile ilgili yeni çalışmaların temelini de oluşturdu.

Bitkilerimiz belki hava temizleyici makineler kadar efektif olmasalar da daha doğal, daha az maliyetli ve terapötiktirler. NASA, evinizde her 9 metrekarelik alan başına bir çiçek yerleştirebileceğinizi söylüyor. Peki evinize tarz katarken havasını temizlemenize de yardımcı olan bitkiler hangileri?

Evinizin Havasını Temizleyen Mucizevi Bitkiler

1. Aloe Vera

Aloe vera kendisinden beklenmeyecek derecede büyülü, küçük bir bitkidir ve içinde yer alan jeli özellikle vücuttaki küçük kesik ve yanıkların tedavisi için kullanılır. Bunların yanı sıra Aloe Vera’nın içindeki jel; krem, şampuan, sabun ve çeşitli ilaçların içinde de kullanılır. Aloe Vera’nın becerileri bunlarla sınırlı değil, o aynı zamanda bir hava temizleyici. Formaldehitin evinizden temizlenmesi söz konusu olduğunda, özellikle Aloe Vera çok beceriklidir. Eğer bitkinin yaprakları üzerinde ufak kahverengi lekeler görürseniz, bu, havanın kirli olduğu anlamına gelir.

Aloe Vera’yı mutfak pencerenizin önüne yerleştirebilirsiniz. Aynı zamanda, salonunuzda orta sehpanın üzerine veya vitrin rafına yerleştirerek dekoratif bir tamamlayıcı gibi de kullanabilirsiniz. Ancak bitkinin direkt olarak güneş ışığı almamasına dikkat etmelisiniz. Çok fazla sulamamalı ve evinizin fazla rüzgar alan bölgelerinden uzak tutmalısınız.

2. Duvar Sarmaşığı (İngiliz Sarmaşığı)

Bu her daim yeşil kalan bitki, iç mekan koşullarına çok iyi uyum sağlamıştır ve bakımı da oldukça kolaydır. Evinizin en aydınlık köşesi sarmaşığınız için en uygun yerdir ve toprağı kurudukça sulamanız yeterlidir. Özellikle askılı saksılar için çok uygun olan sarmaşığı pencerenize yakın bir yere asarsanız, dalları uzadığında duvarınızı da saracak ve tablo gibi bir görüntü ortaya çıkacaktır. Ancak Duvar Sarmaşığı hem insanlar hem de hayvanlar için zararlıdır ve kesinlikle yenilmemesi gerekir. Ayrıca sap kısmındaki kimyasallar, insanlarda, özellikle de hassas cilde sahip olanlarda ciddi kontak dermatite (bir tür deri iltihabı) neden olabilir. Bu nedenle evinizde evcil hayvanınız veya çocuğunuz varsa dikkatli olmalısınız.

3. Dracaena

Dracaena uzun boylu, canlı bir bitkidir. Yapraklarının kenarlarında canlı kırmızı şeritler ile karakterize olan bu bitki, evinize hava ve yeni bir boyut katmak için de mükemmel bir seçenektir. Bunun yanı sıra mor ve pembe gibi farklı renklerde ve boyutlarda birçok türe de sahiptir. Formaldehit, ksilen, toluen, benzen ve trikloretilen gibi kirleticileri temizleme yeteneğine sahip olan Dracaena bitkisi, çiçek yetiştirmeye yeni başlayanlar için de çok uygundur. Toprağını nemli tutmak ve çok sulu kalmamasına dikkat etmek yeterlidir. Aynı zamanda tıpkı Duvar Sarmaşığı gibi Dracaena da kedi ve köpeklerde toksik etkiye neden olur. Eğer evde kedi veya köpeğiniz varsa bitkinin yapraklarından yememelerine dikkat etmelisiniz.

4. Benjamin

Boyu 2 ila 10 metre arasında değişen uzun boylu bitki,her ne kadar dışarıda bakmak için uygun gibi görünse de, aslında iç mekan için oldukça uygundur ve salonunuza şıklık katmada da üzerine yoktur. Fazla bir bakım gerektirmez, dayanıklıdır, sadece sevginizi ister ve güzelliğinin yanı sıra bir de evinizin havasını temizler. Benzen, formaldehit ve trikloretilen gibi kirletici maddeleri temizleme özelliğine sahip Benjamin’i dilerseniz bahar aylarında balkonunuza da çıkarabilirsiniz. Ancak sıcaklıklar donma seviyesine geldiğinde mutlaka içeri almalısınız.

5. Barış Çiçeği (Peace Lily)

Barış Çiçeği, Dracaena ve Benjamin’e kıyasla küçük bir bitkidir ancak havayı temizleme konusunda onlardan daha geride değildir. Zarif, beyaz renkli çiçeğiyle evinizin hangi köşesine koyarsanız koyun mekanın atmosferini hemen değiştirecektir. Amonyak, benzen, formaldehit ve trikloretilen maddelerini temizleme kabiliyetine sahip olan Barış Çiçeği yaz boyunca çiçeklerini dökmez, ancak polenlerinin etrafa yayılabileceğini bilmelisiniz. Eğer alerjiniz varsa dikkatli olmalısınız. Barış Çiçeği için en uygun yer ise direkt olarak gün ışığı almayan, yarı gölgeli bir köşedir. Sadece, toprağının nemli kalmasını sağlamanız yeterlidir. Aynı zamanda çok miktarda tüketildiğinde zehirlenmeye sebep olabileceğinden evde bebeğiniz veya evcil hayvanınız varsa dikkat etmelisiniz.

6. Kauçuk Ağacı

Evinize hareketli bir hava katacak olan bu küçük ağaç havadaki toksinleri yok edebilir, tropikal hastalıklar ve parazitlerle savaşabilir. Yapılan araştırmalar, Kauçuk Ağacı bitkisinin temizlik malzemelerinde ve mobilyalarda bulunan formaldehiti havadan temizleme kabiliyetini kanıtlamıştır. Bitkinin yapraklarını nemli bir kağıt havluyla ara ara temizlerseniz gözeneklerini optimum hava arıtımı için açık tutar. Serin havayı ve gölgeyi seven Kauçuk Ağacı’nı evinizin hangi köşesini canlandırmak isterseniz oraya yerleştirebilirsiniz.

7. Eğrelti Otu

Eğrelti Otları; baş ağrılarına, nefes alma sorunlarına ve kanserli hücrelerin büyümesine neden olduğu düşünülen formaldehit, ksilen ve tolüen de dahil olmak üzere, havadaki yaygın kirletici maddeleri uzaklaştırmak için harika bitkilerdir. Ayrıca kış mevsiminde havayı nemlendirme özelliği de olan bu marifetli bitkiyi evinizin fazla nemli olmayan bir köşesine koyabilir ve evinizi bitkinin taze, yeşil yapraklarıyla canlandırabilirsiniz. Bakımı da zahmetsizdir, sadece direkt güneş ışığı almasını engellemeli ve toprağının nemli kalmasını sağlamalısınız.

8. Kurdele Çiçeği

Kurdele Çiçeği, bulunduğu ortama uyum sağlayabilen çok yönlü bir bitkidir. Annelerin gözdelerindendir, bu yüzdendir ki aslında birçoğumuz onu küçüklüğümüzden tanırız. Çoğu kişi balkonuna veya salonunda orta sehpa üzerine tamamlayıcı bir dekor olarak yerleştirse de, aslında askılı bir saksı için daha uygundur; çünkü yaprakları uzadıkça aşağı doğru sarkmaya başlar. Seramik veya ahşap dekoratif görünen bir askılı saksıya koyduğunuzda yaprakları büyüyüp aşağı doğru sarkar ve bu çok hoş bir görüntü yaratır. Bazen zarif, beyaz çiçekler açtıkları bile görülmüştür. Havadaki kirliliği de temizleyen bu faydalı bitkiyi haftada 2-3 kez sularsanız sağlıklı bir şekilde büyüyecektir.

9. Areka

1989 tarihli NASA çalışması, Areka bitkisinin, özellikle kapalı ortamdaki formaldehitin giderilmesini sağlayan en güçlü hava temizleyici bitkilerden biri olduğunu açıklamıştır. Aslında açık havada büyümesi daha kolaydır, ancak evde parlak filtreli bir ışığa sahip bir alanınız varsa, zarifçe çıkıntı yapan yaprakları, odaya hoş bir katkıda bulunacaktır. Formaldehit haricinde benzen, karbonmonoksit ve ksilen gibi maddeleri de temizlemeye yardımcı olan Areka, büyüme döneminde bol miktarda suya ihtiyaç duyar; ancak kışın su ihtiyacı azalır. Ara sıra yapraklarına su püskürterek örümcek ağı oluşmasını engelleyebilirsiniz. Ayrıca uzun ince yaprakları, evinizdeki kedi ve köpeğinizin de dikkatini çekebilir, ancak tüketilse bile toksik etkiye sahip değildir.

10. Paşa Kılıcı

Bakımı en kolay salon bitkilerinden biri olan Paşa Kılıcı’nı arada sırada sulamayı unutsanız bile sorun olmaz, hala ilk aldığınız günkü gibi capcanlı görünmeye devam eder. Bu nedenle çiçek yetiştirmeye yeni başlayanlar veya unutkanlar için uygun bir bitkidir. Yaprakları sadece havadaki kirletici maddeleri temizlemekle kalmaz, ağrı ve tahrişleri tedavi etmek için ilaç yapımında da kullanılır. Ancak yaprakların yenilmemesi gerekir. Işığı sever, ancak evinizin direkt güneş ışığı almayacak bir yerine yerleştirmeniz daha iyi olur.

11. Çin Herdemyeşili (Aglaonema)

Bu her daim yeşil kalan çok yıllık bitki Asya’daki tropikal ormanlara özgüdür. Geniş yaprakları yeşilin birkaç tonunu birden içerebilir ve yaprakların üzerinde bulunan hoş desenleriyle, evinizin hangi bölgesine koyarsanız oraya hareket ve enerji katacaktır. Bakımı, listemizdeki diğer hava temizleyen bitkilere oranla biraz daha ilgi ister. Çok soğuk veya çok sıcakta bırakılmamalıdır, ancak direkt güneş ışığı almak ister. Kış aylarında ise soğuktan korunmalı ve az miktarda sulanmalıdır.

12. Salon Sarmaşığı (Potos Sarmaşığı) Hızla büyüyen salon sarmaşığı iç mekanda bakıldığında 2,5, bahçede bakıldığında ise 8 metreye kadar uzayabilen tırmanıcı bir bitkidir. Sarmaşık; parlak sarı ve yeşil tonlarında, hafif mumlu, kalp şeklinde yapraklara sahiptir. Yaprakların büyüklüğü ise yetiştirildiği yere bağlıdır. Beyaz-yeşil benekli veya yeşil lekeli krem renk yapraklı gibi birçok farklı türü bulunur ve hepsi de ortama farklı bir canlılık katar. Havada bulunan benzen ve karbonmonoksiti temizleyen Salon Sarmaşığı’nın aynı zamanda kötü kokunun da giderilmesinde etkili olduğu bilinmektedir. Doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamalı ve çok fazla sulanmamalıdır.

Bitkilerinizi Gruplandırmak ve Dekore Etmek İçin İpuçları

Salon bitkileri ile dekorasyon yaparken akılda bulundurulması gereken bazı şeyler vardır. Odada nasıl göründüklerinin yanı sıra, bitkilerin bakım ve yaşam koşullarını da düşünmelisiniz.

Sayı: Öncelikle, genel olarak bitkilerinizi tek sayıda gruplandırmanız önerilir. Çift bir sayı kullanmak düzenlemenin, simetrik ve daha resmi görünmesini sağlar. Ancak tek sayıda gruplandırdığınızda daha rahat ve eğlenceli bir görünüm oluşturmuş olursunuz.

Boyut: Farklı genişlik ve yüksekliklere sahip bitkileri gruplandırın. Farklı boyutların yan yana gelmesi, aynı büyüklükteki bitkilere göre daha organik bir görünüm kazandırır, bu şekilde daha muntazam ve estetik bir görünüm elde edebilirsiniz.

Şekil: Farklı şekil ve büyüme türlerine sahip bitkiler seçin. Örneğin bodur bir tırmanıcı bitki ile yaprakları yukarı doğru uzanan fıskiye benzeri bir bitkiyi yan yana koyarak karşıt bir ahenk yakalayabilirsiniz.

Renk: Seçtiğiniz bitkilerin rengine de dikkat etmelisiniz. Uyumlu bir görünüm için, aynı renkte yapraklara sahip bitkileri bir araya getirebilirsiniz. Daha fazla çeşitlilik olsun isterseniz, farklı renkte yaprakları olan bitkiler yetiştirmeye devam edebilirsiniz.

Saksılar: Yaprak renklerinde olduğu gibi saksı konusunda da farklı yollar izlenebilir. Gruplandırmanızın bir takım gibi görünmesini istiyorsanız birbirine yakın veya tıpatıp aynı renklerde saksılar alabilirsiniz. Daha eklektik bir görünüm elde etmek isterseniz farklı malzemelerden ve renklerden oluşan saksıları bir araya getirebilirsiniz. İndigo mavisi veya altın yaldızla sırlanmış seramik saksılar ya da dokuma kumaş geçirilmiş ahşap ve metal saksıları yan yana koyabilirsiniz. Bu tamamen sizin zevkinize kalmış.

Bakım: Salon bitkilerinizi gruplandırırken, onların ihtiyaçlarını ve durum tercihlerini de göz önünde bulundurun. Örneğin nem ihtiyacı olan bitkileri bir araya getirin, farklı yerlere yerleştirmeyin. Işık ve sıcaklık isteklerini de göz önünde bulundurun. Aynı köşeye hem bol güneş ışığı hem de gölge seven bir bitkiyi koyarsanız bitkilerden birinin hayatta kalmasını zorlaştırmış olursunuz.

Bazı saksıların dibinde drenaj deliği yoktur, bu da bitkilerin fazla miktarda su almasının önünü açar. Bu nedenle dikkatli bir şekilde sulamanız gerekir. Ancak drenaj deliği olan saksılarda da su bir anda alttaki deliklerden akmaya başlayacağı için her yeri ıslatma ihtimali de vardır. Bunun önüne geçmek için de saksının en altına minik çakıl taşları ekleyebilirsiniz. Bu şekilde su akışını yavaşlatmış ve bitkinin suyu daha iyi emmesini sağlamış olursunuz.