Dünyada birçok ülkede her akşam masaya gelen servis ürünlerinden birisi olan ketçap Türkiye’de de çeşitli yiyeceklerin yanında oldukça sık kullanılır. Ketçap nedir ve hangi yemeklerde kullanılmalıdır? Ketçap, aslında baharatlı domates sosu gibi düşünülse de içindeki şeker ve sirke dolayısı ile tadı normal domates sosundan oldukça farklıdır. Katıldığı yemeklerin aromasını ve lezzetini değiştirerek kendine has bir tarz katar. Hangi yemeklerde ya da atıştırmalıklarda kullanılacağı da aslında tamamen kişilerin damak tadına bağlıdır. Yiyeceklerin aromasına kendine has lezzetini kattığı zaman alınan lezzet, çeşidine bağlı olarak da değişir. Bu nedenle şekersiz, acılı, körili, baharatlı, sebzeli ketçap gibi çeşitli varyasyonları ile de üretilir.
Amerika sofralarının yaklaşık %97’sinde bulunan bu domates soslu ürün ve türevleri, tahmin edilenin aksine Amerika’da keşfedilmiş bir lezzet değildir. Kökeni, Amerika mutfağının dışındadır, Hokkien Çincesi ile kê-tsiap’tır. Fermente balıklardan üretilen bir sosun isminden türetilmiştir. Tarihsel bulgulara göre, tüccarlar bu balık sosunu Vietnam’dan güneydoğu Çin’e getirmiştir. Ketçap’ın Avrupa’da ilk yayınlanan tarifi ise 17. yüzyılın sonu ve 18. yüzyılın başına denk gelir. Günümüzde kullanılan ketçapların ortaya çıkışı da içine domates eklenmesi ile başlamış ve daha sonra geliştirilerek bugünkü lezzete ulaşmıştır. Önce taze domatesler eklenerek yapılan ketçaplar ya da onun gibi soslar, hızla bozulmuştur. Bu nedenle domateslerin çeşitli muamelelerden geçirilmesi gerekmiş ve sonunda günümüzde kullanılan ketçapların üretimi mümkün olmuştur. Günümüzde kullanılan ketçaplardaki şeker oranı oldukça yüksektir, ürün çeşitli baharatlar ve sirke de içerir. Bu kadar çok kullanılmasının en önemli nedenlerinden birisi de uzun süre saklanabiliyor olmasındandır. Saklama koşullarına uyulduğu takdirde uzun süre dayanıklılığını koruyabilen ketçapların içlerindeki ekstra ürünlere göre saklama koşulları da değişebilir. Eğer sofranızda ketçaplı yemeklere çok yer vermiyorsanız daha küçük boydaki ya da tek kullanımlık ketçap alabilir ve son kullanım tarihinden önce tüketebilirsiniz.
Ketçap Hangi Yemeklerde Kullanılır?
Bu ürünün kullanımı tamamen damak tadına bağlı olarak değişir. Ancak ketçapla birlikte kullanılan mayonezin olmazsa olmaz kabul edildiği çeşitli tabaklar bulunur. Bu yemeklerin bazılarında pişirme, bazılarında ise sunum esnasında ketçaplar ve diğer eşlikçiler kullanılır. Ketçap, ısıtıldığı ya da pişirme sürecine katıldığı zaman da farklı aromalar ortaya çıkararak yemeklerin lezzetini değiştirir. Ketçapların tercih edildiği başlıca yemekler ve ilgi çekici, değişik lezzetler şöyle listelenebilir:
- Pizza: Ev pizzalarının vazgeçilmez aroması ketçaptır. Hamur hazırlandıktan sonra domates sosu ile birlikte konulan ketçap, pizzanın tadını daha baharatlı hale getirir. Ev yapımı pizzalarda ketçapların yanı sıra hardal da oldukça sık kullanılan soslar arasında yer alır. Ev yapımı pizzanızın servisinde farklılık yaratmak isterseniz pizza küreği kullanabilirsiniz.
- Hamburger: Ketçaplar hamburger ile klasik bir lezzettir. Hamburger, ketçapsız düşünülemez. Yanında patates kızartması ya da soğan halkası varsa ketçabın hem kızartmalar hem de hamburger için kullanılması da mümkün olur.
- Glaze: Ketçaptan oluşturulan glazeler birçok yemekte kullanılır. Bu yemeklerden en sık tüketilenleri arasında tofu-mantar salatası bulunur. Eğer et yemeyi tercih etmiyorsanız, ketçabı soya sosu, susam yağı ve bir miktar sherry ile karıştırarak tofu-mantar salatasına ekleyin. Ayrıca şarap sirkesi, köri tozu ve ballı hardal ile karıştırarak değişik bir glaze elde edebilirsiniz. Izgara somon ile bu glaze çok iyi bir ikilidir. Eğer menünüzde kızarmış tavuk ciğeri varsa üzerine sos için ketçabı balzamik sirke ile karıştırın.
- Barbekü: Adobo baharatını akçaağaç şurubuyla karıştırın ve jalapeno biber ile acılaştırın. Ketçabın kendisi ile bu sosu karıştırarak hafif akışkan bir kıvam elde edin. Barbekü için farklı lezzetteki bu sosun yanı sıra, eğer daha yapışkan bir sos elde etmek isterseniz şeftali reçeli ile ketçabı karıştırabilirsiniz.
- Patates kızartması: Kızgın ve bol yağda kızarmış parmak patateslerin yanında ketçapla mayonez servis edilmesi neredeyse gelenekselleşmiştir. Farklı bir lezzet olarak ketçabı et suyu, şeker, karabiber, tuz ve 1 çay kaşığı mısır nişastası ile karıştırabilir ve patatesi kızartırken, son aşamada üzerine bu karışımı dökerek biraz daha pişirebilir ve sonra servis edebilirsiniz.
- Köfte: Baharatlı kasap köfteyi kızarttıktan sonra yanına koyacağınız ketçapla mayonez, lezzeti ikiye katlayacaktır. Ancak, daha farklı bir lezzet arıyorsanız ketçapı, frenk üzümü jölesi ve Worchestershire sosu ile karıştırarak deneyin.
- Lahana salatası: Kırmızı lahana ile yaptığınız salatanın içine, farklı bir lezzet arıyorsanız, ketçap, elma sirkesi, şeker ve acı sosu bir araya getirerek hızlıca çırpabilir ve bu sosu salataya ekleyebilirsiniz.
- Sebze antipasto: İtalya’nın açılış yemekleri olarak bilinen antipasto’lar genellikle iştah açması amacıyla hazırlanır. Görsel olarak, ortada antipasto ve çevresinde de turşu, salata gibi ürünler bulunur. Vejetaryen seçimde de etli reçetelerde de ketçaba domates sosu, limon suyu, zeytinyağı, tarhun sirkesi, Worchestershire sosu, yaban turbu, esmer şeker ve sarmısak ekleyebilirsiniz. Oluşacak bu sosu karabiber ve tuzla çeşnilendirerek yüksek ateşte kaynatabilir ve ardından da yirmi dakika kadar pişirerek beklemeye alabilirsiniz. Bu tip soslar iki haftaya kadar buzdolabında bekletilebilir. Sadece ketçabı kullanmak istemediğiniz zamanlarda bu sostan kullanıp değişik lezzetler elde edebilirsiniz.
Ketçap Kalori ve Diğer Besin Değerleri
Koruyucu içermeyen organik ketçap çeşitleri ile diğer ketçaplar arasında hem lezzet hem de besin değeri açısından fark vardır. Değişen ketçap fiyatları ve kullanım sürelerine göre tercih edilen ketçapların tamamında bulunan domates, başlı başına oldukça faydalıdır. Ketçap ne kadar olursa olsun, 20 gram ketçabın kalorisi yaklaşık 22 kcal’dir. 20 gram ketçapta %95 oranında karbohidrat, %5 protein ve %0 yağ bulunur. Ketçabın vücutta karşıladığı ihtiyaçlar ve yüzdeleri şöyledir:
- Günlük A vitamini, önerilen miktarın ortalama %20’sini,
- Günlük C vitamininde miktarın ortalama olarak %25’ini
- Önerilen günlük potasyum ihtiyacının %11’ini
- B2 Riboflavin’in günlük dozunun yaklaşık %8’ini
- E vitamini, B3 Niasin’in ve B6 Pridoksin’in günlük olarak önerilen miktarının yaklaşık %7’sini
- Önerilen manganez günlük ihtiyacının yaklaşık %6’sını
- Günlük alınması önerilen magnezyum’un ortalama %5’ini
- K vitamininin ve demirin günlük önerilen dozunun ortalama %3’ünü,
- Günlük önerilen folat (B9) ve kalsiyum miktarının yaklaşık %2’sini
1 Çorba kaşığı ketçapta bulunan vitamin, mineral ve diğer besin değerleri de şöyle listelenebilir:
- Karbonhidrat 4.80 g
- Protein 0.24 g
- Yağ 0 g
- Lif 0.18 g
- Kolesterol 0 mg
- Sodyum 224.00 mg
- Potasyum 118.00 mg
- Kalsiyum 5.00
- Vitamin A 20.00 iu
- Vitamin C 0.40 mg
- Demir 0.24
Domatesin Faydaları Nelerdir?
Ketçap, domatesin işlenmiş halidir. Yazın fazla miktarda domatese ulaşılırken kışın yetişen domatesler hem fiyat olarak yüksek olur hem de lezzet olarak hayal kırıklığı yaratabilir. Her ne kadar ketçapta işlenmiş olduğu için bir parça vitamin ve minerallerinden kaybetmiş gibi görünse de eklenen ürünler ve vitaminlerinin sosa geçmesi nedeniyle besin değeri çok daha fazlalaşmış olur. Ketçabın lezzeti keyif verirken içindeki etken bileşenlerin vücuda kattıkları bulunmaktadır. Ana bileşen olan domatesin faydaları ise çok daha fazladır.
Domates, çekirdekleri içinde olan bitki türü olduğu için meyve olarak sınıflandırılır. Bir araştırmaya göre özellikle prostat sorununu engellemede domatesin rolü bulunduğu düşünülmektedir. Erkeklerin haftada 2 adet ya da daha fazla domates tüketmeleri ile prostat kanseri gelişme riskinin %20 gibi yüksek oranlarda azaldığı görülmüştür. Domatesin içindeki likopen güçlü bir antioksidandır ve bu nedenle kanseri önlediği düşünülmektedir. Erkek prostatına iyi geldiği gibi kadınların da göğüs kanserine karşı koruma sağladığı düşünülmektedir. C vitamininin yanı sıra güçlü bir antioksidan kaynağı olan domates, serbest radikallerin oluşumunu engelleyen meyveler arasında değerlendirilir. Kanserin yanı sıra kandaki düşük likopen ve beta karoten seviyelerinin yol açtığı kalp krizi ve felç riski, domatesteki likopenin sayesinde minimize olduğu düşünülmektedir. Likopen yanı sıra betakaroten ve lutein gibi fitokimyasallar sayesinde göz sağlığının da korunduğu ve domatesin bu konuda da rolünün olduğu değerlendirilmektedir. Özellikle yaşa bağlı deformasyonları geciktirerek gözün hastalanmasını engelleyebilen yararlı bir besin olduğu konusunda araştırmalar da bulunur.
Dolayısı ile ketçap faydaları da domatesle doğrudan ilişkili olarak düşünülebilir. Yağ içermediği için lezzetli yemeklere ve salatalara korkmadan koyabilirsiniz. Diyabetik kişiler, bu tip ürünleri kullanırken ekstra dikkat etmelidir. Onlar için özel olarak hazırlanmış light, kalorisiz, glutensiz diyet ketçap ürünleri kullanmaları büyük önem taşır.
Lezzetli Ketçap Çeşitleri
Her damak tadına uygun lezzetli bir çeşit bulmak mümkündür. En iyi ketçap markası hangisi diye sormadan önce hangi lezzetin damak tadınıza uygun olduğuna karar vermeniz önem taşır. Ketçap markaları arasından karar verirken hangi çeşnilerin olduğunu ve hangi yemekte kullanacağınızı önemsemek gerekir. Her ürün lezzeti her yemeğe olmayabilir, belirlenen reçetenin çok dışında, beklenmedik bir tat ya da aroma ile istenmeyen bir sürprize yol açabilir. Bu lezzetlerin arasında tercih edilen ürünün katkısız ve en iyi ketçap markaları arasından olması da önem taşır.
Domates sosu ve ketçabın kendisinin lezzetleri arasından deneme yaptığınızda kendi damak tadınıza en uygun olanı seçebilir ve evinizde ne kadar saklamak istediğinize göre karar verebilirsiniz. Kova, büyük, küçük, mini, küçük boy, büyük boy ketçap çeşitleri arasından tercih yaparken, kullanım sıklığınızı göz önünde bulundurmanız gerekir. Tüketim tarihine yaklaşmadan bitirmeniz gereken ketçaplar, buzdolabında yaklaşık 6 kadar kalabilir. Yine de en net bilgi için ketçapların şişeleri üzerindeki bilgilere göz atmak yeterli olacaktır. Ayrıca tüketim oranlarınıza göre satın alacağınız boyutlar kiloluk, 9 gr, 5 kg, 9 kg, 10 kg ve poşet, paket ketçap şekline kadar küçülebilir. Çeşitlerini buzlukta saklamaya gerek yoktur. Bu nedenle çok kullanan bir aile iseniz ketçabın yan ürünlerinden de satın almanız çocuklarınız için oldukça mutluluk verici olacaktır. Ketçapların diyabetik ya da çölyak hastaları için de üretilen çeşitleri bulunur. Özellikle çölyak hastalarının glutensiz ketçap kullanmaları sağlıklarının sürekliliği açısından çok büyük önem taşır.
Sofraların Vazgeçilmez Ürünü Ketçap Seti
Her ne kadar tek başına da oldukça lezzetli bir ürün olsa da ketçabın yanında mayonez muhakkak servis edilir. Yakın zamanlardan itibaren bu ikiliye hardal ve barbekü sos gibi değişik aromalar da katılmıştır. Özellikle butik hamburgerciler, patates kızartması ya da değişik kızartmalar satan restoranlar, makarna yapan ve servis eden özel makarna dükkanları gibi butik mekanlarda, sos çeşidinin artması, ağız tadının daha çok hassasiyet kazanması anlamına gelir. Seçenekler çoğaldıkça kişi, damak tadına ve kendine özgü lezzeti bulmak için daha çok deneme yapacaktır. Böylelikle sos sayıları artacaktır. Ancak ketçaptan ve türevlerinden hiç bir zaman vazgeçmek mümkün olmayacaktır. Sadece tek başına bile makarnanın üzerine sıkılarak yenilen ketçabın lezzeti, kişilerin yüzünü güldüren, yemekten keyif almalarını sağlayan bir tattır. Aynı şekilde, kimi yörelerde, sadece makarna ya da köfte - patates gibi bilindik yemeklerin değil, pilav gibi yemeklerin de üzerine sıkılır. Özellikle pilav-ketçap ikilisi, farklı lezzetlerin peşinde olan gurme kişiler tarafından tadılarak tercih edilen tabaklar arasında yer alır. Bu tip spesifik lezzetler herkes tarafından beğenilmez, bu nedenle ketçabın kullanılacağı yemekler arasında kırılımlar böyle başlar. Ancak şu bir gerçektir ki dünya üzerinde birçok sofrada ketçabın kendisi olmadan yemeğe oturulmaz, sofrada yoksa gelene kadar yemek bekletilir.
Ketçabın aromatik doyuruculuğu, lezzetli başlangıçlar ve bitiş yemeklerinde aynı keyifle yer alması, zaman içinde sporcuların menülerinde de vazgeçilmez olarak kullanılmasını sağlamıştır. Sabah kızarmış yumurtanın üzerine eklenen ketçapla tuz kullanımı azalmıştır. Leziz yemekler, sadece tuz ve benzeri baharatlarla değil, değişik aromalardaki ketçaplar, mayonez çeşitleri ve diğer soslar ile daha da lezzetli hale getirilmiştir. Bu lezzetlerin her biri başka bir yolculuk demektir ve sofralarında ketçabı bulunduran herkes bu yolculuğa gönüllü çıkar. Tüm bu ürünleri bir arada görmek için en iyi ketçap markaları en kaliteli ketçap mayonez seti çeşitlerini de kullanıcıların beğenisine sunmuşlardır. Türkiye’de çok sevilerek tüketilen Ayvalık tostu gibi tost çeşitlerinde, lezzet harmanlamasını damak tadına uyarlamak için değişik marka ve çeşitte ürünler bulunur. Özellikle Türk damak tadına uygun baharatlı aromaların yoğun olduğu tost ve sandviçlerde ketçapların kullanımı neredeyse geleneksel hale gelmiştir.
Hepsiburada Avantajları ile Mutfağınızda Ketçap Seti
Ketçapların çeşitli markalarda ve fiyatta olanları arasından tercih yaparken damak tadınızın yanı sıra Hepsiburada avantajlarını da göz önünde bulundurabilirsiniz. Filtrelemelerle kendi aradığınız ürüne kolaylıkla ulaşırken alternatifleri de değerlendirmeniz mümkündür. Her bir marka ya da firma ürettiği tatlar için ayrı bir yöntem kullanır, bu yöntemlerin her biri ketçabın tadında ve lezzetinde ufak farklılıklar yaratır. O nedenle kullanıcılar, kendi damak tatlarına en yakın ya da birebir uyan markaları seçer ve onlardan vazgeçmezler. Firmalar da bu durumun farkında oldukları için üretimlerinde, üzerinde durdukları hassasiyetlerden ödün vermezler. Sosların üretiminde de aynı hassasiyet geçerlidir. Öncelikle hasat zamanı seçilen domateslerin kalitesi, lezzeti ve tazeliği çok büyük önem taşır. Güneşin altında kalma süreleri bile lezzette farklılık yarattığından, her bir domates meyvesi tek tek seçilip, çeşitli denetlemelerden geçirilerek kullanıma alınır. Ketçapları ve benzeri sosları üretip satan butik işletmeler de büyük fabrikalar da aynı hassasiyeti göstermek zorundadır. Bireysel tercihlerin yanı sıra daha büyük montanlı satın alımlarda lezzetlerini göstererek restoran, lokanta ve benzeri yerlere kendi markalarını götürmek zorunda olan firmalardaki gurme tatlar, kendilerini öne çıkartarak en iyi olmak için uğraşırlar.
Her ne için satın alınıyorsa alınsın, ketçapların ve diğer eşlikçilerinin her zaman en iyisi olması beklenir. Saklama koşullarına tam olarak uyum sağlanmış, stok ve depolarda bekletildikleri süre boyunca da aynı koşullarda tutulmuş olmaları istenir. Bu tip dış şart değişimleri, lezzette oynamalar yaratır. Bu nedenle kesinlikle istenmez. Son kullanma tarihi yakın olan ürünlerde de lezzet değişiklikleri olur, kimi zaman da bu değişiklikler psikolojik olarak varmış gibi görünebilir. Her iki durumun yaşanmaması için tek önlem, son kullanma tarihinin yakın olmamasıdır.
Hepsiburada’dan alışveriş yaparken ürünlerin tazeliğini, ürünlerin üzerine tıklayarak görebilir, emin olamadığınızda satıcı ile irtibata geçerek sorabilirsiniz. Organik, köri baharatlı, az tuzlu, şekerli, yoğun acılı ürünler arasından seçim yaparken, seçenekleri çoğaltmak için, set olarak satın alabilir ve diğer lezzetleri de tadarak kendi damak zevkinizi geliştirebilirsiniz. Hepsiburada’nın avantajlı fiyatları ve ödeme koşulları ile evinize, işyerinize, mutfağınıza ya da lokantanıza en uygun ürünleri bulabilir ve satın alabilirsiniz.
Ketçabın kaç çeşidi bulunur?
Ketçap, içine eklenen eşlenikçileri ne kadar farklı olursa o kadar farklı çeşitte olur. Kimi lezzetler bir arada çok da tercih edilmese de ketçap sosu içinde dağılır, aromaları farklılaşır ve çok lezzetli soslar oluşturabilirler. Siz kendiniz için en uygun olanları seçebilmek için hepsini tadımlık olarak kullanabilirsiniz.
Ketçabın raf ömrü ne kadardır?
Ketçapların saklandığı yerlerin de raf ömrünün belirlenmesinde önemi vardır. Ortam sıcaklığı 30℃ olan saklama koşullarında cam yerine polietilen ambalajlar materyal olarak kullanabilir. Bu oda sıcaklığında camda 225 gün, polietilen ambalajlarda ise 260 günlük raf ömrü bulunur. Sıcaklık 40℃’ye arttığı zaman raf ömrü camda 100 ve polietilen ambalajda 150 gündür.
Ketçabın içinde neler vardır?
Ketçap üretiminde değişik oranlarda salça, su, sirke, şeker, tuz, soğan, sarımsak, tarçın, karanfil, karabiber, kırmızı acı biber ve yenibahar kullanılır.
133372487841740312.png){kind=icon}
