Müzik tarihinin en kendine has enstrümanlarından biri olan saksafon günümüzde birçok tecrübesiz ve deneyimli müzikseveri bir araya getirmeye devam ediyor. Hem sesi hem etkisi hem de şekliyle diğer enstrümanlar arasından sıyrılan saksafon bakır ve pirinçten yapıldığı için de ayrı bir öneme sahiptir. Tonu ve sesi tahtadan yapılmış gibi duyulan ve hissedilen saksafonlar, pirinçten yapılmış olduğu için ise çok daha kuvvetli ve etkili bir enstrümandır.
Saksafon Çalmak Kolay Mı?
Bütün müzik enstrümanlarında olduğu gibi saksafondan da anlamlı sesler çıkarmak uzun bir çalışma ve pratiğin teorik bilgi ile birleşmesi gerekiyor. Özellikle üflemeli bir çalgı olması sebebiyle sağlıklı ve güçlü ciğerlere ihtiyaç duyan saksafonu çalarken aynı zamanda el ve göz koordinasyonuna da dikkat etmek gerekmektedir. Zira saksafon çalan kişi parmaklarıyla istediği akoru basarken, gözleriyle de notaları takip etmek zorundadır. Dolayısıyla saksafon çalmak kapsamlı bir eğitim ve çalışma sonucunda istenilen seviyeye gelebilir.
Elbette öncelikle saksafon çalmak derken tam olarak ne istediğinizi belirlemeniz sizin için faydalı olacaktır. Pembe Panter filminin ikonik jenerik müziğini kusursuz çalmak da saksafon çalmak, saksafondan ses çıkarmayı başarmak da saksafon çalmak olarak tanımlanabilir. Fakat istikrarlı ve düzenli bir çalışma sayesinde ortalama bir müzik dinleyicisinin bir yıl içerisinde saksafon ile müzik icra edebilecek seviyeye geldiği kayıtlara geçti.
Saksafon Kursları
Saksafon çalmak için başvurulacak ilk yerlerden biri saksafon kursları. Özellikle büyük şehirlerde müzik eğitimi veren kurslarda saksafon eğitimi de verilmektedir. Saksafon kursu almak için internet üzerinden arama yapabileceğiniz gibi belediye ve yerel yönetimlerin kurs merkezlerine de başvurabilirsiniz.
Eğer saksafon kursu almak yerine birebir eğitim almayı tercih ederseniz saksafon eğitimi veren özel eğitimciler aranıp bulunabilir. Özellikle konservatuar öğrencileri ve eğitimcilerinin farklı bütçelere göre birebir saksafon dersi verdiği biliniyor. Bunun yanı sıra yine sosyal medyadan ya da internet sitesi üzerinden saksafon dersi veren konservatuar ve güzel sanatlar fakültesi öğrencisi ya da eğitimcilerine ulaşılabilir.
Saksafon dersini haftada 1 veya 2 saat almakta fayda vardır. Fakat uzmanlar saksafon dersi almanın tek başına yeterli olmayacağını söyleyerek, evde de sık sık pratik yapılması ve saksafonun kullanıldığı şarkı ve eserleri dinlemek gerektiğini dile getiriyor. Uzmanlar saksafon çalma konusunda kendisini geliştirmek isteyenlerin minimum 10.000 saatlik bir çalışma sonucunda saksafon ile istenilen hedefe erişilebileceği kanaatinde.
Online Saksafon Dersi
Günümüzde corona virüsü salgını dolayısıyla birçok kurs kapanırken, özel dersler de sağlık gerekçeleriyle askıya alındı. Bu süreçte saksafon çalmak isteyenlerin tercih edeceği alanların başında internet siteleri ve internet üzerinden eğitim geliyor. Birçok müzisyen Zoom, Skype ve FaceTime gibi uygulamalar aracılığıyla ücretli olarak öğrencilerine saksafon dersi verebiliyor. Bu tür platformlar aracılığıyla yapılan eğitimler aynı yüz yüze olduğu gibi bir özel ders ya da kurs formatında oluyor. Saksafon ile ilgili merak ettiğiniz her konuyu burada paylaşabilir, saksafon eğitimini tamamlayabilirsiniz.
Bunun yanı sıra gerek YouTube ve Vimeo gibi video paylaşım platformlarında gerekse de Facebook ve Instagram gibi görsel paylaşım sitelerinde saksafon konusunda virtüözlük seviyesine ulaşmış bireyleri bulabilir, onların çalma şekil ve tarzlarını mercek altına alabilirsiniz. Bu sayede para harcamadan saksafon ile ilgili detayları öğrenebilir ve saksafon çalmak için önemli ipuçlarını öğrenebilirsiniz.
Uzmanlar, saksafon çalmadan önce icrasında saksafonun olduğu şarkıların ve eserlerin dinlenmesini tavsiye ediyor. Böylelikle ritim ve saksafonun müzik içerisindeki rolünün çok daha derinlemesine anlaşılacağı tahmin ediliyor.
Saksafonun Üzerindeki Delikler Nedir?
Saksafonlar uzun, metal ve aşağı doğru genişleyen enstrümanlardır. Üzerinde farklı noktalarda delikler olan saksafondan bu delikler ve deliklerin kapanması ile sesler çıkar. Saksafon üzerinde bulunan delikler farklı kombinasyonlarla farklı notalar elde etmenizi sağlar.
Belirli notaları elde etmek için delikleri zamanında ve eşgüdümlü olarak kapatmak gerekir. Saksafon bütün tuşları kapalıyken üflendiği zaman düz bir ses çıkarır fakat bazı delikler açıldığında üretilen ses değişir. Saksafon üzerindeki delikler eş zamanlı olarak kapandığı zaman istenilen ses ve tona ulaşılırken, akor kaçırmanın da önüne geçilebilir. Saksafonun farklı türleri olduğu için her saksafon üzerindeki kombinasyon farklı ses çıkarabilir.
Saksafon Fiyatları Ne Kadar?
Günümüzde her üründe olduğu gibi saksafonda da fiyat aralığı bir hayli geniş. Saksafon üretiminin fabrikalarda seri üretime geçmesi daha çok insanın bu çekici müzik aletine erişmesine imkan tanıyor. Saksafon fiyatları türüne, kullanılan malzemeye, işçiliğe göre değişkenlik gösteriyor. Saksafon çalmaya yeni başlamak isteyenler için ortalama olarak 2.000 TL ile 4.000 TL arasında fiyatlarlara saksafon bulmak mümkün. Fakat saksafon satın almadan önce bir uzmana ve enstrümanı bilen birine danışmalı ve saksafonda uzmanlaşmak istediğini müzik türüne göre bir enstrüman seçmelisiniz. Saksafon fiyatları saksafon çeşitleri ile ilgilidir.
Saksafon seçmek müziğe olan ilginiz ile doğrudan bağlantılı zira altodan tenora, sopranodan baritona çok geniş bir ses yelpazesinden seçim yapabilirsiniz. Genellikle en bütçe dostu saksafon türü tenor ve bariton versiyonlarıdır. Hem diğer türlere göre daha ufak ve hafif olması hem de uygun fiyatlı olduğu için saksafon çalmaya meraklı çocuklara bu tür enstrümanlar satın almaları tavsiye ediliyor.
Saksafon satın alırken dikkat etmeniz gereken bazı özellikler vardır ve bu özellikler de satın alacağınız enstrümanın fiyatını etkiler. Öncelikle satın alacağınız saksafon türü ile alakalı olarak yaygınlık durumu çok büyük bir kriterdir. Günümüzde daha çok üretilen ve dolayısıyla daha çok kullanılan alto ve tenor saksafon modelleri konserlerde ve orkestralarda daha sık görülüyor. Soprano saksafon ise özellikle caz ve pop müzik icrasında kullanılır. Dolayısıyla daha yaygın üretilen saksafon modelleri genelde daha uygun fiyatlıdır.
Saksafon üretiminde kullanılan malzeme de saksafonun fiyatını belirleyen faktörlerden biridir. Uygun hesaplı ve öğrencilerin kullanabileceği saksafonlar genelde dayanıklılığa önem verirken, enstrümandan çıkan sesin kalitesi arka planda kalır. Fakat ne olursa olsun hemen hemen bütün saksafonlarda metal resonator kullanılır. Bunun yanı sıra malzemenin el yapımı olması ve tuş takımlarının da ergonomik olması saksafon fiyatlarını değiştiren unsurlardan biridir.
Saksafon Fiyatları Neye Göre Değişiyor?
Marka ve üretici sayısının artmasıyla birlikte tüketicinin karşısında çok geniş bir yelpaze bulunuyor. Bazı üreticiler premium malzemelerle geliştirilen saksafonları piyasaya sürerken bazı üreticilerin uzmanlık alanı ise saksafon çalmaya yeni başlayanlar için geliştirilen saksafonlar oluyor.
Saksafon satın almaya karar verdiniz ve bir bütçe oluşturdunuz ama bu bütçenin içine koruyucu çantayı da eklediniz mi? Günümüzde birçok marka satılan saksafonları için kaliteli bir saksafon çantası ve koruyucu kılıf tasarlıyor. Birçok marka geliştirilen bu kılıf ve çantaları saksafonun yanında hediye ederken bazı markalar bu ürünleri saksafonlardan ayrı tutarak ayrı bir şekilde satıyor. Bazı markalar da saksafon ve taşıma/koruyucu çantanın fiyatını saksafon fiyatına ekliyorlar.
Saksafonun en önemli parçası olan ağızlık, saksafon fiyatlarının değişmesindeki en kritik detaydır. Öğrenciler ve yeni başlayanlar için geliştirilen saksafon ağızlıkları genelde plastik olurken bunun amacı da daha büyük bir hava geçişi oluşturmasıdır. Sertleştirilmiş plastikten yapılan saksafon ağızlıkları ise genelde yarı amatör ve profesyonel saksafoncular tarafından kullanılır. Bu tür ağızlıklara sahip saksafonlardan daha profesyonel, doğru ve istikrarlı sesler çıkar. Özellikle caz ve pop müzik alanında uzmanlaşmak isteyen saksafon meraklıları metal ağızlık da tercih edebilir. Metal ağızlıklara sahip saksafonların fiyatları da plastik ağızlık kullanılan saksafonlara göre daha yüksek olabilir. Bu durum tamamen tercih ve çalmak istenilen türe göre değişir.
Saksafon Türleri Nelerdir?
Tüketicinin farklı saksafon türlerine ihtiyacı olduğunu ve herkese uygun tek bir saksafon türü olmadığını fark eden Sax kısa bir süre içerisinde saksafon çeşitlerini artırdı.
Saksafonun mucidi Adolphe Sax, ilk saksafonu geliştirdikten sonra ürün yelpazesini kısa sürede genişletti. Öyle ki farklı boylarda ve tonlarda tam 14 çeşit saksafon üretti. Bu 14 saksafonun büyük çoğunluğu günümüzde hem taşınması hem bakımı hem de ses tonu dolayısıyla kullanılmıyor. Günümüzde öne çıkan saksafon türleri soprano, alto, tenor ve bariton olarak sıralanıyor. Günümüzde müzisyenler tarafından nadiren de olsa kullanılan bir diğer saksafon modeli ise bas saksafondur. Bu saksafon türleri ve kullanım kolaylıkları ile ilgili detayları yazının devamında paylaşacağız.
Alto Saksafon
Yeni başlayanların genellikle tercihi alto saksafonlar oluyor. Mi bemol Majör olan alto özellikle kompakt yapısı ve çalmaya kolay imkan tanıyan düzeni ile dikkat çekiyor. Küçük olması sebebiyle büyük enstrümanlara oranla daha az havaya ihtiyaç duyan ve böylelikle müzisyenlerin daha kolay çaldığı alto saksafon, temel teknik öğrenmek ve bunları geliştirerek çalışmak için kritik bir öneme sahiptir.
Alto saksafonun bir diğer avantajı da birçok repertuar için kullanıma uygun olmasıdır. Birçok klasik müzik eseri alto saksafonda çalınabilirken, Charlie Parker gibi ikonik bir isim de alto saksafon kullanarak caz müzik ile bebop müziği bir araya getirmeyi başardı.
TENOR SAKSAFON
Caz enstrümanları arasında en klasik ve simgesel olanı hiç kuşkusuz tenor saksafonlar. Si bemol Majör olarak akorlanan tenor saksafon, alto ile bariton arasında bir yerde konumlanır. Tenor saksafon altodan daha kalın sesler çıkarmaktadır. Az önce bahsettiğimiz altodan daha büyük olmasına rağmen yeni başlayanların kullanabileceği kadar da kompakt olması sebebiyle hem amatörlerin hem de profesyonellerin tercihidir. Altoya nazaran daha sağlam bir caz tınısı elde etmek istiyorsanız tenor saksafon aradığınız enstrüman olacaktır.
Soprano Saksafon
Saksafon türleri arasında altodan daha ince ses çıkaran soprano, boyutu dolayısıyla daha hesaplı olabilir. Fakat yeni başlayanların bu enstrümanı satın almadan önce düşünmesi gereken bir detay vardır: Yukarıda bahsettiğimiz tenor ve altodan çok daha ince olduğu için soprano saksafonda doğru sesleri çıkarmak ve istenilen hedefe ulaşmak çok daha meşakkatli bir hal alabilir.
Uzmanlar soprano saksafonu yeni başlayanlardan ziyade, bu enstrüman üzerinde uzmanlaşmak ve bu aleti çalmaya odaklanmak isteyen kişilerin kullanması gerektiğini söylüyor. John Coltrane gibi müzisyenler sayesinde bilinirliği artan soprano saksafonlar yapısı gereği daha küçük bir formattadır. Normalde kıvrımlı hatlara sahip olan saksafonların aksine, soprano saksafon genelde bu kıvrımlara sahip değildir.
Klasik müzik ve caz müzikteki kullanımının yanı sıra soprano saksafonu gündelik yaşam içerisinde sıklıkla duyarız. Asansörlerde, otellerde, AVM’lerde ve süpermarketlerde çalan ‘arka plan müziği’ genelde soprano saksafon ile icra edilir.
Bariton Saksafon
Saksafon ailesindeki dört esas seçenek arasında yer alan bir diğer seçenek de bariton saksafondur. Mi bemol Majör olan bariton saksafon, ağırlıklı olarak klasik müzikte kendine yer bulurken, caz müzik de de karşımıza çıkar. Özellikle solo yapmak isteyen için tasarlanan bariton saksafonun sesini en iyi taşıyabilen müzik türleri arasında R&B ve klasik rock’n’roll öne çıkar. Baritonun zengin ve dolu ses aralığı bu müzik türlerine ayrı bir tat katar.
Yukarıda bahsettiğimiz diğer saksafon türlerinden daha büyük olduğu için yeni başlayanların zorlanabileceği bir enstrüman olan bariton saksafonu taşıması da bir hayli zor olabilir. Bazı müzisyenler oturarak bariton saksafon çalarken enstrümanın altına dengede durması için yastık yerleştiriyor. Bariton saksafon, üretiminde kullanılan malzeme, tasarım ve şekli ile farklı ağırlıklarda üretilir. Bariton saksafonlar genelde 5 ile 9 kilogram arasında değişen ağırlıkta piyasaya çıkar.
Bariton saksafon satın almayı düşünüyorsanız, diğer saksafon ailesi üyelerinden daha büyük olduğu için daha çok sağa sola çarpabileceğini göz önünde bulundurmalısınız. Dolayısıyla satın alacağınız bariton saksafonun cilalı bakırdan üretilmiş olması büyük bir önem arz ediyor.
Bas Saksafon
Bariton saksafondan çok daha az görülen bir enstrüman varsa o da bas saksafondur. Si bemol Majör akorlu bas saksafonu çalmak boyutu itibariyle yeni başlayanlar için bir hayli zordur... Genelde oturarak çalınan bas saksafonlar klasik müzik konserlerinde ya da saksafon ailesini merkezine alan oda orkestralarında görmek olasıdır.
Boyutu ve derin tınısı dolayısıyla müzik dünyasında çok sık rastlanmayan bas saksafon, müziğe yeni başlayanların tercih etmediği bir enstrüman. Fakat diğer saksafonlarda uzmanlaştıktan sonra, bas saksafonu kullanmak enstrüman yelpazesinin genişlemesi için kritik bir öneme sahiptir.
Bas saksafonlara klasik müzik türünde rastlamak çok mümkün değildir. Bas saksafon düşünülerek yazılan eserler genelde 1950’den önce üretildiği için o dönem eserlerinin icrasında kullanılır. 1950’lerden sonra yazılan klasik müzik repertuarlarında bas saksafon çok sık karşımıza çıkmaz.
İkinci El Yerine Sıfır Tercih Edin
İkinci el saksafon satın almak da bir seçenek, fakat yeni başlayanlar için pek önerilmiyor. Zira saksafon çalmaya hevesli bir kişi, piyasa fiyatından çok daha ucuza bir saksafon satın aldıktan sonra hayal kırıklığına uğrayabilir. İkinci el piyasasında kırık, bozuk veya parçası eksik saksafonların satıldığını hatırlamakta fayda var. Dolayısıyla enstrüman çalmaya yeni başlayanların ikinci el piyasasından uzak durmaları tavsiye ediliyor.
Enstrüman çalmaya yeni başlayanlar için birkaç yıl sonra saksafonlarını daha ‘iyi’ modellerle değiştirmesi olası. Dolayısıyla enstrümana hakimiyet sağlandıktan sonra saksafon seçenekleri de artıyor, fiyat etiketi de artış gösteriyor.
En Çok Kullanılan Saksafon Türü Hangisidir?
Alto ve Tenor saksafonlar en çok tercih edilen modellerin başında gelir. Daha ufak ebatlı olmaları, üzerlerinde uzmanlaşmanın daha kolay olması ve fiyat olarak görece daha uygun olmaları Alto ve Tenor saksafonları ön plana çıkarır.
Bas Saksafon Nerelerde Kullanılır?
Tıpkı diğer bas enstrümanlar gibi tek başına kullanmak için daha uzun uzmanlık süreleri gerektiren bas saksafon, genellikle orkestralarda kullanılır. Derin ve tınılı sesi ile bas saksafonları solo olarak kullanmak için belirli bir uzmanlık seviyesine ulaşmak gerekir.
Saksonların Temizliği Nasıl Yapılır?
Saksafonlar gösterişli yapıları gereği hassas temizlik süreçlerine ihtiyaç duyar. Parlak yüzeylerin üzerinde kalıcı çizikler bırakmamak için daha önce kirli işlerde kullanılmamış bezler, temizleme sıvıları, ip ve harbi kullanarak saksafon temizliği gerçekleştirilir. Saksafon temizlik amacıyla asla doğrudan suya maruz bırakılmamalıdır. Doğrudan güneş alan alanlarda temizlikten kaçınmak, saksafonunun sesi için kilit öneme sahiptir. Temizlik ardından enstrümanı tamamen kuruttuğunuzdan emin olmalısınız.
