Zeki Sayar’a Armağan: Türkiye Mimarlığı Ve Eleştiri: Tasarım, Meslek, Üretim

Mimarlar Odası Anma Programı’nın üçüncü dönemi olan 2010-2012 yılları arasında, Türkiye’de 50 yıl boyunca yayıncı, mimarlık düşünürü ve eleştirmeni kimliği ile 
önemli rol oynayan mimar ZEKİ SAYAR ve başyapıtı Arkitekt dergisine odaklanıldı. Yaklaşık 50 yıllık serüveni içinde Arkitekt’in en büyük katkılarından birisi,
çıktığı zamanların mimarlık alanında gerçekleşen değişimi farkında olarak-olmayarak kendi bünyesinde yansıtmış olmasıdır. Hem bu kesintisiz süreklilik, hem de 
tek merkezli ve az aktörlü, dolayısıyla az değişen bakış açısının getirdiği bu adeta laboratuar boyutlu saptamalar, bugüne kadar Arkitekt’in mimarlık, şehircilik 
ve bağlantılı sanatlar üzerinden katkısını benzersiz ve vazgeçilmez kıldı. Bu katkının, geleceği de önü açık biçimde kuran, bir derginin nasıl olması-olmaması 
gerektiği konusunda ipuçları veren bir yapıda olduğu söylenebilir. Bu anlamda, günümüzde bir “Dergi”yi tasarlamak ve bir günümüz “Dergi”sini oluşturmak, Arkitekt’in
tarihselliğini yansılamak, onu taklit etmek komikliğini bir risk olarak uzaklaştırmanın yanı sıra, bugün, Arkitekt gibi bir derginin yerini anlamanın ve katkısına 
saygı duruşunda bulunmanın en iyi yollarından biri gibi gözükmekte. Ali Cengizkan, A. Derin İnan, N. Müge Cengizkan’ın editörlüğünde hazırlanan ve Ekim 2012’de 
yayımlanan Türkiye Mimarlığı ve Eleştiri: Tasarım-Meslek-Üretim kitabını oluşturan yazılar, Mimarlar Odası’nın Aralık 2011’de Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi 
Karaköy Binası’nda düzenlediği “Zeki Sayar ve Arkitekt / Örgütlemek-Tasarlamak-Belgelemek” sempozyu-munun son iki oturumunu oluşturdu. Bu çerçeveye uygun olarak 
davetli konuşmacıların ele aldıkları konular, herhangi bir doğru-dan referans kurmadan, benzeştirme girişiminde bulunmadan, günümüzün en iyi mimarlık ve tasarım 
dergisinin sayfalarında yer alabilecek, günceli yakalayan özgün ve dolayısıyla tarihsel bir söz alanı yaratıp kuran katkılara ayrılmıştı. Bu katkıların Zeki Sayar’ın
Arkitekt dergisinde takipçisi olup sergilediği mimari tasarım, mesleki gelişmeler ve mimarlık meslek alanının özgül tartışmaları çerçevesinde bir yandan bir “mimar 
varoluşu sorun-salı”nı irdelediği; öte yandan bu varoluşun yine Arkitekt duru-munda tikel-tarihsel bir örneğini sergilemesine benzer biçimde, günümüze ilişkin 
katkıları sundukları ve konuşulması gereken “yeni alanları” içtenlikle ortaya attığı söylenmelidir. Öte yandan, başlığın söylediği / iddia ettiği kapsayıcılık ve
sonuçlandırıcı ya da son söz söyleyici kesinlik bu yapıttan beklenmemelidir. Bura-da yalnızca alçakgönüllü bir çıkış yapılmakta ve 2011 yılında Türkiye mimarlığı 
adına gündemde olan-olması gereken konu-lar ve vurgular gündeme getirilmekte. Bu yapılırken de “iyi” mimarlık dergileri ve dergiciliğinin öncülleri alttan alta
kurulmakta. Bu ürün dolayımıyla sunulanın mesleğe ve mesleki dergiciliğe bir “saygı duruşu” olduğu kadar, Sayar’ın kişiliği ve ürününe de bir “armağan” olduğunu 
eklemek gerek.