Biyografi Kitabı-Otobiyografi Kitabı
Ünlü olan ya da hayatını toplum arasında geçirmiş ve bu toplum tarafından dikkat çekmekte olan kişilerin hayatını ele almış eserlere biyografik eser denilmiştir. Bilimsel olarak bakıldığında ise sanat edebiyat içeriğinde eserler üretmiş olan kişilerin hayatını ve eserlerini bilimsel yöntemlere dayalı olarak sıralamalı bir şekilde bilgi ve belgeler dahilinde incelenerek kaleme alınmış halidir. Hatta incelemelere dayalı bir şekilde oluşturulan bu çalışmalar bilimsel biyografi ya da monografi olarak da betimlenmektedir. Ancak kelime anlamı olarak Yunancaya dayanmaktadır. Bios kelime anlamı olarak hayat anlamına geldiği gibi grafien ise yazmak anlamına gelmektedir. Yunan dilinde Hayat Yazmak sözcüklerinden türetilmiştir. Henüz biyografi ve otobiyografi tabirleri ile tanışılmadığı dönemlerde ise (tercüme-i hal) denilmiştir. Biyografi bünyesinde de çeşitli alanlar bulunmaktadır. Biyografi türü içerisinde ölmüş olan bir kişinin hayatının kaleme alınması ise nekroloji olarak sınıflandırılmıştır. Biyografi eserlerinde kişinin nerede doğduğu, çocukluğunun nasıl bir ortamda geçtiği, öğrenim hayatı, yaptığı işler, çalıştığı yerler, kişiliği, huy ve karakteri, davranış özellikleri, başarılı olduğu alanlar, eserleri, ürünleri anlatılır. Otobiyografi ise kişilerin kendi hayatlarını ele alarak eksiksiz bir şekilde yazıya dökmeleri sonucunda oluşmakta olan eserleri kapsamaktadır. Dünya edebiyatında otobiyografi daha çok gelişim göstermiş olan bir tür olarak bilinmekte olan bir türdür. Ayrıca tarihi de çok eski dönemlere dayanmaktadır. Dünya tarihi baz alındığında yazılmış olan ilk otobiyografi eseri Antik Yunan dönemine dayanmaktadır. Edebiyat eserleri arasında bulunan otobiyografi türünün gelişimi ise Milattan sonra 400 yıllarına dayanmaktadır. O dönemlerde yazılmış olan eser Augustinus'un İtirafları ismi verilmiş olan eser ile bilinmektedir.
Söz konusu otobiyografi türü olduğunda Dostoyevski'nin otobiyografi türüne katmış olduğu özellikleri kesinlikle es geçmemek gereklidir. 19. yüzyıl edebiyatında yaratmış olduğu etki dünya genelinde takdire şayan bir etkidir. Öyle ki oluşturulan eserler bugün hala heyecan ile tavsiye edilmekte ve hala aynı merak ile okunmaktadır. Dünya geneli otobiyografi incelenerek kendi edebiyatımız olan Türk edebiyatı otobiyografik eserlerine göz atacak olursak Türk edebiyatının ilk otobiyografik eseri olarak karşılaşılmakta olan eser Katip Çelebi tarafından yazılmış olan Minaül Halk eseri olarak bilinmektedir. Bu eser üzerinde son sözü Hatime olarak otobiyografi metninin özelliklerini taşıdığı görülebilmektedir. Türk edebiyatı bünyesinde otobiyografi türü için büyük önem taşımakta olan diğer otobiyografik eserleri ise şöyle sıralamak mümkündür;
- Muallim Naci – Ömer'in Çocukluğu
- Aziz Nesin – Böyle Gelmiş Böyle Gitmez
- Nigar Hanım – Hayatımın Hikayesi
Biyografi Kitabı Nedir?
Biyografi denildiğinde edebiyat içerisinde kişisel bir hayatı konu almakta olan kitap türleri Biyografi kitabı olarak tanımlanmaktadır. Bu tür yazıların içeriğinde din görevlisi, yazar, devlet lideri, sporcu ve daha birçok kişi ve kişiler hakkında biyografi oluşturulabilinmektedir. Biyografi içeriğinde ele alınan kişinin yaşam öyküsü olduğu gibi okurlara aktarılacak şekilde yazıya geçirilmektedir. Biyografi yazısı içerisinde doğru olmayan ya da abartı sayılacak bilgi topluluğuna kesinlikle yer verilemez. Durum böyle ilerlediğinden kişiye ait olan hayat hikâyesi değişime maruz kalmadan yazılmalıdır. Biyografi kitabı olarak tanımlanan kitaplar kesin olarak gerçek bilgi ve detaylara sahip olmalıdırlar.
Biyografi Kitabı Özellikleri
Biyografi kitapları kişilerin hayatları ile ilgili bilgileri ele alan kitap türleri olarak bilinmektedirler. Bu nedenle okurlar genelde ele alınan kişinin yaşamı ile ilgili merak ettikleri konular işlendiği için fazlasıyla ilgi göstermektedir. Ancak bir biyografi kitabının taşıması gereken özellikler bulunmaktadır. Bu özelliklerden kısaca bahsetmek gerekirse şöyle bir sıralama yapmak mümkündür.
- Hayat hikayesi ele alınarak kitap oluşturulacak kişilerin toplum içerisinde tanınmış biri olması gerekmektedir.
- Kişinin hayat hikayesi yazımı esnasında anlatılacak olanlar sıralamaya uygun bir şekilde anlatılmalıdır.
- Kitap içerisinde kesinlikle her yazılan gerçek olmalıdır. Biyografi kitaplarında kurguya yer verilmemelidir.
- Yazılan içerik kesin ve net olarak bir yazar tarafından konu alınmalıdır.
- İçerik oluşumu döneminde bazı olayların doğruluğu adına belge ve tanıklardan yardım alınmalıdır.
- Biyografi kitapları sade bir dil ile anlaşılabilir bir şekilde yazılmalıdır.
- Biyografisi oluşturulan kişinin bilinen yönleri dışında bilinmeyen yönlerinden de bahsedilmelidir.
- Biyografi kitabı oluşturulurken okuyucuda merak uyandıracak kişiler tercih edilmelidir.
Biyografi kitapları hem edebiyat hem de kültür açısından büyük bir öneme sahiptirler. Bu kitaplar üzerinde kültür ve edebiyat arasında büyük bir köprü görevi görmekte olan biyografi alanı dikkat ile oluşturulmaktadır. Geçmiş dönemlere ait bilgilerin bulunduğu biyografi alanında dönemin farklılıkları ve özellikleri ile tanışmak mümkündür. Esas olarak tamamen gerçek bilgilerden oluşmaları nedeni ile geçmiş ile birebir tanışma olanağı da sunmaktadırlar. Biyografi türü 16. Yüzyılda yaşanan gelişmelerin aktarılması ile doğmuş bir türdür. Sonralarında gelişerek günümüzdeki başarısını elde etmiştir.
Otobiyografi Kitabı Nedir?
Kişilerin kendi hayatlarına dair hikayeleri anlatmasına otobiyografi denilmektedir. Bu hayat hikayesi içeren hikayelerin kitaba dönüştürülmesi ise kitaplar arasında Otobiyografi kitabı türünün oluşmasına neden olmuştur. Kişiler belirli kurallar çerçevesi içerisinde kendi hayatına dair hikayelerini oluşturabilmektedirler. Yazar, kişinin doğduğu dönem itibariyle yaşamı boyunca başından geçenler, arkadaşları, ailesi ve tanıdıkları ile birlikte geçen her detayı anlatmış olduğu eserlere otobiyografi kitabı yazmak tabiri kullanılmaktadır. Biyografi ve otobiyografi birbirine benzer ama farkları olan iki alandır. Bu nedenle de birçok kişi tarafından sürekli olarak karıştırılmaktadır. Biyografi kitabı yazarın farklı kişilerin hayatını anlatmış olduğu bir kitap türüdür. Otobiyografi kitap türü ise yazarın bizzat kendi hayat hikayesini aktardığı kitap türü olarak bilinmektedir. Otobiyografik anlam taşımakta olan eserlerin edebiyat içerisinde yeri çok büyüktür.
Otobiyografi Özellikleri
Toplum arasında önemli bir yeri bulunan otobiyografik içeriklerin belli başlı özellikleri bulunmaktadır. Otobiyografi kitapları edebiyat kavramında belirlenmiş olan özelliklere bağlı kalınarak yazılması gereken kitap türleridir. Otobiyografi kitabı oluşturmak için gerekli olan özellikleri sıralamak gerekirse;
- Otobiyografi kitapları kişinin doğduğu, büyüdüğü ve yaşadığı tarih boyunca gerçekleşen olayları anlatmak zorundadır.
- Otobiyografi kitapları genelde yazarın kendisi, ailesi ve yakından tanıdığı kişileri ele alarak oluşturulmaktadırlar.
- Yazar otobiyografisini oluştururken kesin olarak kendi yaşamış olduğu hayat hikayesinden yararlanmalıdır.
- Otobiyografi kitabı içerisinde yer verilen tarihler büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle doğruluğuna dikkat edilmelidir.
- İçerik oluşturulurken kesinlikle sorun yaratacak konulardan bahsedilmemelidir.
- İnandırıcı olmasına özen gösterilmeli ve gerçeklikten uzak bir dil ile anlatılmamalıdırlar.
En Çok Okunan Biyografi Kitapları
Kitap türleri arasında biyografi alanı oluştuktan sonra çok sayıda biyografi eseri oluşturulmuştur. Zor bir yazım tekniği bulunmakta olan bu tür okurlar tarafından da bir o kadar ilgi görmekte olan türlerdendir. Türk edebiyatı içerisinde yer verilen ve en çok ilgiyi toplamakta olan biyografi kitaplarından bir tanesi Atatürk biyografi kitabı olarak gösterilmektedir. Yazarların bireysel bir anlatım dili ve aynı zamanda yaratıcılığını konuşturmuş oldukları bir türdür. Tamamen gerçek hikayelerin yer verildiğinden anlatılmakta olan kişilerin iç dünyalarına erişimi kolaylaştırmaktadır. Günümüz şartlarında dahi ilgi çekici bulunan biyografi kitabında yer verilen kişilerin neler yaşadığından tutunda neler söylediğine kadar tüm bilgiler gerçek bir şekilde okurlara sunulmaktadır. Günümüzde hala heyecan ve merak ile okunmakta olan biyografi kitapları arasında en çok okunanlar listesini şöyle sıralamak mümkündür;
- Ashlee Vance – Elon Musk
- Sylvia Nasar – Akıl Oyunları
- Ayşe Kulin – Adı Aylin
- Şevket Süreyya Aydemir – Tek Adam
- Amin Maalouf – Afrikalı Leo
Sıralamada bulunan kitaplar biyografi türü içerisinde büyük öneme sahip kitaplardır. Yaşanılan dönem içerisinde halen önerilen kitaplar arasında yer almaktadırlar.
Elon Musk
Elon Musk kitabı 1971 yılında doğan genç bir girişimciyi ele almaktadır. 464 sayfadan oluşmakta olan bu kitap Ashlee Vance tarafından yazılmıştır. 2020 yılında Buzdağı Yayınevi tarafından basılmıştır. Genç bir girişimcinin şirketleri sayesinde dünyada bulunan otomotiv, uzay-havacılık ve enerji alanlarında bulunan yerleşik düzene karşı durmasının hikayesini anlatmaktadır.
Akıl Oyunları
Yazar Sylvia Nasar’ın eseri Akıl Oyunları kitabı 486 sayfadan oluşmakta olan bir kitaptır. 2002 yılında Altın Kitaplar Yayınevi tarafından basılmıştır. Hikaye olarak Matematik dâhisi Jhon F. Nash’ın dramatik yaşam öyküsünü ele almaktadır. Meslek hayatında kısa bir süre geçiren Jhon F. Nash otuz yıl boyunca şizofreni hastalığı ile savaşmış ve mucize denilebilecek türden bir iyileşme gerçekleşmiştir. Bu iyileşme sonunda olanaksız denilmekte olan birçok problemi çözümlemiş ve çözümlediği problemler ile matematik dünyasında büyük bir değişim sergilemiştir. Fazlasıyla duygusal bir hikaye olarak bilinen Akıl Oyunları, matematik dünyasında gizemi ve deliliği yansıtmaktadır.
Adı Aylin
Yazar Ayşe Kulin’e ait eser 380 sayfadan oluşmaktadır. Roman türü içerisinde bir biyografi kitabı olarak 1997 yılında Everest Yayınları tarafından basılmıştır. Hikaye olarak Aylin Radomisli Cates adında bir karakterden bahsetmektedir. Prenseslikten Amerikan ordusuna kadar uzanan bir hayatın romanıdır.
Tek Adam
Şevket Süreyya Aydemir’in yazarlığında tam olarak 3 ciltten oluşan bir biyografi kitabıdır. Toplamda 1472 sayfadan oluşmakta olan bu kitap Remzi Kitabevi tarafından basılmıştır. Tek Adam kitabı hikaye olarak Atatürk’ü ele almış ancak bu hikayeyle birlikte değişmekte olan dünyanın çöken bir dinsel ve geleneksel imparatorluktan, Sevr'i imzalamış olan bir kalıntıdan, yepyeni bir ulusun, yepyeni bir devletin doğduğunu anlatmaktadır.
Afrikalı Leo
Yazar Amin Maalouf tarafından kaleme alınan bu kitap 373 sayfadan oluşmaktadır. Yapı Kredi Yayınları tarafından 2002 yılında basılmıştır. Hikaye olarak gerçek bir yaşam öyküsünden feyz alınmış bir yaşamöyküsü barındırmaktadır. Hem bir berber tarafından sünnet edilen hem de bir Papa tarafından vaftiz edilen Hasan ibn Muhammed el-Vezzan ez-Zeyyati alias yani aslında Giovanni Leone de Medici'nin, Leo Africanus adlı eseridir. Tarih ve biyografinin tam olarak harmanlandığı bir kitap olarak halen ilgi görmekte olan bir kitaptır.
En Çok Okunan Otobiyografi Kitapları
Yazarların eksiksiz ve her kelimesi gerçek olan kendi hikâyelerini yazmaları otobiyografi olarak tanımlanmaktadır. Geçmişten günümüze birçok otobiyografi kitabı ulaşmış ve halen okunma konusunda büyük ilgi görmektedirler. Biyografi otobiyografi kitapları okurlar tarafından merak edilen yazarların hayatlarını ele almaktadır. Birçoğu içeriği ve yaşanmışlıkları ile ilham kaynağı olurken birçoğu ise ders çıkarmak adına faydalı bilgiler vermektedir. Edebiyat içerisinde çok sayıda ilham verici otobiyografi yazarları bulunmaktadır. Hemen hepsinin kendi hayatları içerisinde yürek burkan duygusal anıları olduğu gibi ibret alınması gereken özellikleri de bulunmaktadır. Otobiyografi türü kitaplar sayesinde bir yazar hakkında bilinmeyen yönleri öğrenmekte son derece kolay bir hal almaktadır. Özellikleri gereği gizem ve yalan bilgi içermeyen otobiyografi kitapları yazan kişinin tüm hayatını yansıtmaktadır. Yazılmasının üzerinden uzun yıllar geçmiş olan ya da daha çok yeni oluşturulmuş olan çeşitli otobiyografi kitabı bulunmaktadır. Ancak en çok okunan biyografi kitapları denildiğinde şu sıralama yanlış olmayacaktır;
- Maksim Gorki – Çocukluğum
- Christy Brown – Sol Ayağım
- Bir Dinozorun Anıları – Mina Urgan
- Angela’nın Külleri – Frank McCourt
Çocukluğum
2016 yılında İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılmış olan kitabın yazarı Maksim Gorki ‘dir. 282 sayfadan oluşan bu eser içeriğinde Maksim Gorki’nin kendi hayatına yer vermektedir. Yazar Maksim Gorki, hayatına çok büyük zorluklar ile dolu bir çocukluk çağı ile başlamıştır. Hatta o kadar çok içerlemiştir ki Rusçada acı anlamı taşımakta olan Gorki ismi sonradan almıştır. Sosyalist bir yazar olan Maksim Gorki’nin gerçek ismi Aleksey Maksimoviç Peşkov olarak bilinmektedir. Tam olarak beş yaşına geldiğinde babası ölmüş yazar annesinin geniş ve büyük ailesi ile birlikte yaşamaya başlamıştır. Bir zaman sonra annesi evden kaçarak başka biriyle evlenmiştir. Aile tarafından ağır şiddet görmekte olan Gorki çocukluk dönemlerini şiddete maruz kalarak geçirmiştir. 8 yaşında evinden ayrılmaya mecbur edilmiştir. Evden ayrıldıktan sonra kendi hayatını kendisi sürdürmeye başlar.
Sol Ayağım
Tamamen gerçek bir hikayeden oluşmakta olan bir kitaptır. Yazarı Christy Brown olan bu kitap 192 sayfadan oluşmaktadır. İlk olarak 2017 yılında Nora yayın evi tarafından basılmıştır. Hikayesi Christy Brown’un hayatını ele almaktadır. Doğuştan beyin felci geçirmiş olan Brown, hayat ile arasında oluşan bağı anlatmak istemiştir. Yaşama sımsıkı tutunan ve mucizelerin var olduğuna inanılmasına örnek olarak tanınan biridir. Doğduğu zaman hakkında yorum yapan doktorlar onun için çok yaşamayacağını söylemişlerdir. Ancak o yaşamak kelimesini yeniden inşa etmiş yaşadığı süreçte sadece sol ayağının yardımı ile büyük işler başarmıştır. Bu başarılardan bir tanesi de sadece sol ayağıyla yazdığı ve buna istinaden Sol Ayağım adını verdiği kitabı olarak bilinmektedir.
Bir Dinozorun Anıları
Mina Urgan yazarlığında oluşturulan bu eser 360 sayfadan oluşmaktadır. İlk olarak 2000 yılında basılan bu kitap Yapı Kredi Yayınları tarafından yayınlanmıştır. İçeriği ile ilgili olarak otobiyografi türü kullanılmış olan eserde Mina Urgan tamamen kendi anılarını paylaştığı bir kitap oluşturmuştur. Yazar okurlarına kendinden bahsederken çok samimi ve içten bir dil kullanmıştır. Defalarca okunmasına rağmen sanki ilk okurken ki hissiyatı yaşatmaktadır. Sanki karşı tarafta yazar oturuyor ve onunla sohbet ediyormuş hissi yaşanmaktadır. Yazar Mina Urgan, yaşamı boyunca yaşadıklarını, hayatını, dostlarını, sevdiklerini, üzüntülerini ve mutluluklarını alenen anlatmakta olan bir dil ile kaleme almıştır. 80 yaşını doldurmasından sonra yazmış olduğu kitabı ile birçok kişiye hayatı hakkında fikir sahibi olabilmeleri için fırsat oluşturmuştur.
Angela’nın Külleri
Frank McCourt tarafından yazılmış olan otobiyografi türü kitap Angela’nın Külleri yayımlandıktan kısa bir süre sonra Pulitzer ve Los Angeles Times Kitap Ödülüne layık görülmüş bir kitaptır. İrlanda asıllı yazar Frank McCourt’a ait tamamen kendi hayatını vurguladığı kitabının çok sayıda dile çevrildiği bilinmektedir. 1996 yılında yayınlanmış olan kitap, 1999 yılında aynı isim üzerinden değerlendirilerek sinemaya da uyarlanmıştır. 2000 yılında Türkçeye çevrilerek Epsilon Yayınevi tarafından basılmıştır. Duygusal içerik seven okurlar için eşsiz bir kitap olan Angela’nın Külleri kitabı yazarın küçük yaşlarında yaşamış olduğu kötü dönemi ele almaktadır. Çocukluk zamanlarında başından geçen ağır bir sefalet ve bunun yanı sıra açlık gibi durumlardan da açık açık bahsedilmektedir.
En İyi Biyografi Yazarları Kimlerdir?
Şalter Isaacson, Ashlee Vance, Ayşe Kulin, Maksim Gorki bilinen en iyi biyografi yazarları olarak bilinmektedir.
En İyi Otobiyografi Yazarları Kimlerdir?
Mina Urgan, Christy Brown, Frank McCourt, Aziz Nesin, Frida Kahlo bilinen en iyi otobiyografi yazarları olarak bilinmektedir.
Biyografi ve Otobiyografi Arasındaki Fark Nedir?
Biyografi bir kişinin diğer kişiler tarafından kaleme alınmış hayat hikayesidir. Otobiyografi ise kişinin kendi hayatını kaleme almasıdır.
133372487841740312.png){kind=icon}
