Abbasi Veziri Tahir'den Oğlu Abdullah'a: Siyasi Nasihatname

Abbasi Veziri Tahir'den Oğlu Abdullah'a: Siyasi Nasihatname
“Tahir b. Hüseyin din dünya yönetim rey ve siyaset işleri ile devlet ve tebaanın ıslahı devlet başkanının muhafazası halifelere itaat ve hilafetin dört dörtlük olabilmesiyle ilgili ne varsa hepsini hakkıyla yazmış ve tavsiye etmiştir.”
Abbasi Halifesi Memûn v. 218 833
“Akli siyaset hakkında gördüğüm en güzel metin budur.”
İbn Haldûn v. 808 1406
Bu çalışma Abbasi veziri Tahir b. Hüseyinin v. 207 822 Rakka ve Mısır valisi olan oğlu Abdullaha v. 230 844 yazdığı mektup çerçevesinde gelişen bazı metinleri konu edinmektedir. “İdarecinin sahip olması gereken olumlu nitelikler ile idaresini dayandırması öngörülen temel dini ahlaki ilkeleri” ele alan siyasi nasihatname literatürünün ilk örneklerinden birisi olan bu mektup 18. yüzyıl Osmanlı Devleti şeyhülislamlarından Damadzade Ebul Hayr Ahmed Efendi tarafından Arapça olarak şerh edilerek III. Ahmed dönemi sadrazamı Nişancı Mehmed Paşaya takdim edilmiştir. Bu şerh ilmiye mensubu Mehmed Selim Efendi tarafından aynı dönemde Osmanlı Türkçesine tercüme edilmiştir.
Elinizdeki çalışma mektuba telif şerh ve tercüme vesilesiyle müdahil olan şahısların hayat hikayeleri ile mektubun muhtevasını tahlil eden bazı değerlendirmelerden müteşekkil bir giriş bölümü ile mektubun şerh ve tercümesinin muhtelif yazma ve matbu eserlerle mukayeseli olarak tahkikli neşirlerinden oluşmaktadır.
Mektubun kaleme alındığı 206 821 yılı İslam dünyasında değişik ilimlere ait telif eserlerin ortaya çıkmaya başladığı teşekkül dönemine denk geldiğinden bu mektubun kendisinden sonraki İslam siyaset düşüncesi literatürünü derinden etkileyen bir “kurucu metin” olarak görülmesi mümkündür.