İş güvenliği, çalışanlar için önemli bir mesele olarak karşımıza çıkıyor. Günlük yaşantıda her türlü çalışma alanında çalışanlar, çalışma sahalarında can güvenliklerinin korunmasını talep ediyor. Bu konu aynı zamanda insan haklarına kadar gidebiliyor. Çünkü kişilerin para kazanma uğruna canlarını tehlikeye atacak olmaları etik ve ahlaki bakımdan doğru karşılanmıyor. Haklı olarak çalışanlar çalışma alanları ne olursa olsun kendilerine iş güvenliği sağlanacak ortamların ve ekipmanların sağlanmasını talep ediyor. İş güvenliğinin sadece inşaat, sanayi vb. alanlarda önemli olduğu düşünülüyor. Fakat iş güvenliği sanayiden tarıma, inşaattan laboratuvarlara kadar her alanda önem arz ediyor. Bu iş alanlarının her birinde, çalışma alanına uygun ekipman ve materyaller kullanılıyor.
İş güvenliği, herhangi bir iş yerinde ya da herhangi bir çalışma sahasında çalışanların can güvenliğinin ve sağlığının korunması ve güvence altına alınması olarak tanımlanıyor. Bunun sağlanabilmesi için iş yerlerinin ya da çalışma alanlarının belli başlı kurallara uyması ve belirli şartları sağlaması gerekiyor. Bunun yanı sıra çalışanların çeşitli iş güvenliği elemanlarını ve ekipmanlarını kullanmaları gerekiyor. Bu ekipman ve elemanların temininin ise iş veren ya da şirket/kurum tarafından sağlanması önceleniyor. İş güvenliği ekipmanları içerisinde büyük önemi olan elemanlardan bir tanesinin ise iş güvenliği gözlükleri olduğu biliniyor.
İş güvenliği gözlükleri, tehlike arz edebilecek her türlü çalışma alanında kullanılıyor. İş güvenliği denetimine tabi tutulan her iş alanında iş güvenliği gözlüklerinin bulundurulması ve kullanılması da zorunlu tutuluyor. Bunun en önemli nedeni ise vücudun en önemli organlarından biri olan göz ve çevresinin herhangi bir hasara maruz kalmasını önlemek olarak açıklanıyor. İş güvenliği gözlükleri, çalışılan alana ve bölgeye göre ya da sektöre göre de değişiklik gösteriyor. Sayısız iş güvenliği gözlüğü türü ve tipleri üretiliyor ve iş alanlarının gereksinimlerine bağlı olarak kullanıma sunuluyor.
Genel koruma amaçlı kullanılan iş güvenliği gözlükleri standart şeffaf plastikten üretilmekle birlikte sağlamlaştırılmış sert plastik ya da cam plastik olarak da üretiliyor. Bu gibi iş güvenliği gözlükleri tehlike oranı az olan iş alanlarında her türlü tedbiri alarak can güvenliğini garanti altına almak isteyen çalışanlar tercih ediyor. Standart iş güvenliği gözlüklerinin yanı sıra lens rengi ve kovuluklarına bağlı olarak alanları ve işlevleri değişen iş güvenliği gözlükleri de üretiliyor. Sarı renk lense sahip iş güvenliği gözlükleri genellikle ışığın yetersiz olduğu çalışma alanlarında kullanılıyor. Gün ışığında özellikle de fazla güneşli çalışma ortamlarında ise siyah renk lense sahip iş güvenliği gözlükleri tercih ediliyor. Bu tür gözlüklerin yanı sıra kaynak işçilerinin ise daha özel bir tasarıma sahip olan infrared ışınlarını engelleme özellikli özel iş güvenliği gözlüklerini kullanmaları gerekiyor. Kimyasal maddelerin bulunduğu ya da fazla tozlu çalışma ortamlarında ise tam kapalı koruyucu özelliği olan iş güvenliği gözlükleri kullanılıyor. İş güvenliği gözlüklerinin standart modelleri ise EN166 olarak adlandırılıyor.
İş güvenliği gözlüklerinin alanlardan bağımsız standart koruma özelliği olan gözlük türlerinin mutlaka taşıması gereken belli başlı özellikleri bulunuyor. Bu özellikler arasında; darbelere karşı ekstra koruma, sıçramalara, toz, gaz, metal parçaları ya da yüksek derecede sıcaklıklara karşı koruma, lazer ve UV ışınlarına karşı yüksek koruma, elektrik arkları ve radyasyona karşı koruma yer alıyor.
İş güvenliği gözlükleri daha çok sanayi, inşaat, maden ocakları ve fabrikalar gibi alanlarda kullanılan önemli ve onsuz olunmaz iş güvenliği malzemelerinden biri olarak görülüyor. Çalışanların iş güvenliği gözlüğü kullanmadan çalışmalarına kesinlikle izin verilmiyor. Hatta gözlüksüz çalışan işçiler tespit edildiği takdirde hem şirket ya da kuruluş tarafından hem de denetleyiciler tarafından ağır yaptırımlar uygulanıyor. Bunun nedeni olarak ise iş güvenliğinin can güvenliğine eş görülmesi ve can güvenliğinin her şeyin önünde değerlendirilmesi sunuluyor.
Çalışma ortamına uygun iş güvenliği gözlüğünün seçilmesi de bu noktada büyük önem kazanıyor. Çünkü bu noktada önemli olan iş güvenliği gözlüğünün kullanımından çok doğru alanda doğru gözlüğün kullanımı olarak görülüyor. Yanlış bir ortamda kullanılan iş güvenliği gözlüğünün farklı işlevlere sahip olması nedeniyle koruyuculuğuna dair herhangi bir garanti, o iş alanı için verilemiyor. Peki hangi iş güvenliği gözlüğünün hangi iş alanında kullanılması gerekiyor? Çeşitli küçük sert parçaların sıçrayabileceği atölye vb. ortamlarda çarpma ve darbelere dayanıklı, parçacık korumalı iş güvenliği gözlüklerinin kullanılması gerekiyor. İnce parçacıklar bulunan tozlu alanlarda lastikli toz geçirmez iş güvenliği gözlükleri kullanılıyor. Buğulanma oluşabilecek ortamlarda anti-fog adı verilen iş güvenliği gözlükleri kullanılırken yoğun güneş ışığına maruz kalınan ortamlarda ise polarize iş güvenliği gözlükleri kullanılıyor.
İş Güvenliği Gözlüğü Kullanmanın Faydaları
İş güvenliği gözlükleri, cam lensli, PVC ya da polikarbonattan üretilebiliyor. Bunun yanı sıra iş güvenliği gözlüklerinin mutlaka EN standartlarına sahip olması ve CE belgesi olması gerekiyor. Çeşitli iş alanlarında doğru iş güvenliği gözlüklerinin kullanılması noktasında ise kesinlikle bi iş sağlığı ve güvenliği uzmanına danışılması gerekiyor. Bu konuda bilinçli olarak hareket edilen ortamlarda iş kazalarının büyük oranda önüne geçilebildiği de yapılan araştırmalarda açığa çıkıyor. Bu durumda iş güvenliği gözlüklerinin kullanımının önemini açığa çıkarıyor. İş güvenliği gözlüklerinin belirli kullanım şartları bulunuyor. Her şeyden önce iş güvenliği gözlük türü ne olursa olsun paket içerisinde bulunan uyarı ve uygulama talimatlarının okunması gerekiyor. İş güvenliği gözlüklerinin koruma altında tutulması ve steril bir ortamda bulundurulması öneriliyor. İş güvenliği gözlüklerinin düzenli olarak temizlenmesi gerekiyor. Bu temizliğin ise sabun ve suyla yapılmasının daha doğru olduğu söyleniyor. Hasar gören ya da uzun süre kullanıma maruz kalan iş güvenliği gözlüklerinin yenisi ile değiştirilmesi gerekiyor.
İş güvenliği gözlükleri tasarım ve görünüm olarak standart gözlüklerle benzerlik gösteriyor. Buna karşılık yanlarında da siperlik bulunuyor. Aynı zamanda sıvı ve küçük parçaların göz ile temasını engellemek amacıyla tamamen göz çevresini kapatacak biçimde lastikle çevrelenecek biçimde tasarlanıyor. İş güvenliği gözlüklerine ek olarak çalışma alanının gereksinimine göre ekstra yüz siperleri de kullanılabiliyor ya da iş güvenliği gözlükleri yüz siperlikli olarak tasarlanabilir. Yüz siperlikleri, herhangi bir kimyasal ve sıvı maddenin yüze sıçramasını önlüyor ve uçucu cisimlerin de zarar verme riskini ortadan kaldırıyor. Kaynak gözlüğü olarak da adlandırılan kaynak maskeleri, yüzü ve gözü aynı anda koruyabilme özelliği ile biliniyor. İş güvenliği gözlükleri içerisinde değerlendirilen kaynak maskelerinin üzerinde emici lensler yer alıyor. Bu sayede kaynak işlemi esnasında açığa çıkan yoğun ışığı ve radyant enerjiyi emerek çalışana can güvenliği sağlıyor.
İş güvenliği gözlükleri, renkleri bakımından da farklı işlevlere sahip olabiliyor. Sarı renkli iş güvenliği gözlüğü, nesneleri daha iyi görebilme ve uzaklık – yakınlık ilişkisini daha iyi kurabilme konusunda çalışana kolaylık sağlıyor. Derinlik algısını sağlaması sayesinde denge becerisini de artırıyor. Tek dezavantajı ise renkleri seçme noktasında çalışanın zorluk yaşaması olarak biliniyor. Fakat birçok avantajı göz önünde bulundurulduğunda bu dezavantajın çok da önemli bir durum olmadığı görülüyor. Endüstri alanında sıkça kullanılıyor. Bunun yanı sıra sisli ve buğulu ortamlarda görüş mesafesini artırması nedeniyle sisli alanlarda ya da görüş mesafesi az olan çalışma atölyelerinde çokça tercih ediliyor. Gözü yormaması ve aksine dinlendiriyor olması da kullanıcının çalışma esnasında yorgun hissetmesinin önüne geçiyor.
Mavi renkli iş güvenliği gözlüğü, özellikle CNC makinesinde çizim ve kesim yapılan atölyelerde kullanılıyor. Çizimlerin milimetrik olarak ayarlanması noktasında kolaylık sağlıyor. Çizgilerin ayırt edilebilir özellik kazanmasına yardımcı oluyor. Sanayi çalışmalarının gerçekleştirildiği alanlarda da sıkça kullanılıyor. Demir- çelik sanayisinde, cam fabrikalarında, besin işleme atölyelerinde de kendine yer buluyor. Mavi iş güvenliği gözlükleri ANSI standartlarına uygun olarak üretiliyor. Kimyasal, toz ve benzeri maddelere karşı koruyuculuğu test edilerek kullanıma sunuluyor. Dışarıdan gelebilecek katı ve sıvı cisimlere karşı dayanıklılığı bulunuyor.
Yeşil renkli iş güvenliği gözlüğü, ışığın yetersiz olduğu, loş çalışma alanları içerisinde kullanılıyor. Sisli ve tozlu alanlarda ise görüş mesafesini artırarak çalışma performansını olumlu yönde etkiliyor. Renkleri ayırt edebiliyor olması nedeniyle de sıklıkla tercih ediliyor. Her mevsimde ve her hava koşulunda takılabiliyor olması ise ekstra avantaj sağlıyor. Kullanım alanları çok çeşitli olmasına karşın diğer renk ve modeller kadar kullanımına rastlanmıyor.
Kırmızı renkli iş güvenliği gözlüğü, her mevsim kullanılıyor olması sebebiyle özellikle dış mekân çalışmalarında daha tercih ediliyor. UV ışınlarını filtreleme özelliğine sahip olması nedeniyle özellikle yoğun güneş ışığına maruz kalan çalışanların bu ışınlardan korunmasını sağlıyor. Standart modellerinin lazer etkisini engelleme özelliği bulunmuyor fakat kırmızı iş güvenliği gözlüklerinin lazer etkisini engelleyici olarak üretilen modelleri de üretiliyor. Kırmızı filtre aynı zamanda gözle görülmeyecek detayların görülmesini de sağlıyor. Gözlerde meydana gelebilecek ağır hasarların önüne geçme noktasında başarılı oluyor.
İş güvenliği gözlüklerinin koruma sağlayabilme düzeyi, ne kadar kaliteli malzemeden üretildiği ile ilişkilendiriliyor. Çünkü her malzeme, koruyucu özellikleri tam olarak yerine getirmeyebilir. Üretilen malzemeye bağlı olarak iş güvenliği gözlüklerinin dayanıklılık seviyesi değişkenlik gösterebiliyor. Standart ve tam korumaya sahip olan iş güvenliği gözlüklerinin belirli özellikleri bulunuyor. Ağırlıklarının 24 gramdan fazla olmaması gerekiyor. Buna ek olarak ergonomik bir tasarıma sahip olarak çalışanı rahatsız etmeyecek olması da önemli bir özellik olarak ön plana çıkıyor. Bu bağlamda iş güvenliği gözlüklerinin ortalama fiyatları hakkında da sorular soruluyor. İş güvenliği gözlükleri fiyatları marka ve modele göre değişkenlik göstermekle birlikte fiyat, kalitenin göstergesi anlamına da gelmiyor. İş güvenliği gözlüklerinde fiyatın ne olduğundan çok özelliklerinin incelenmesi ve gerekli CE ve EN belgelerine sahip olup olmadığının kontrol edilmesi gerekiyor.
İş güvenliği gözlükleri, plastik malzemeden üretilmekle birlikte çalışma alanına ve işlevlerine göre değişik ham maddelerden de imal edilebilir. Seri üretim olarak fabrika ve üretim merkezlerinden toplu olarak çıkan bu iş güvenlik gözlüklerinin her biri, piyasaya sürülmeden önce mutlaka çeşitli dayanıklılık testlerinden geçiriliyor. Testlerden başarıyla geçebilen iş güvenliği gözlükleri, piyasaya sunuluyor. Hangi tür iş güvenliği gözlüğünün hangi alanda kullanılabileceğinin bilgisi temin edilecek olan yerlerden alınabiliyor. Bunun yanı sıra satın alınan gözlüklerin kullanım talimatlarının incelenmesi, garanti koşulları ve saklanma koşulları hakkında bilgi sahibi olunması da gerekiyor.
İş güvenliği gözlükleri, her türlü çalışma alanlarında mutlaka bulunması gereken materyallerden biri olarak görülüyor. Bu nedenle yapılan işin boyutu ya da risk boyutu düşünülmeksizin her alanda bu gözlüklerle çalışılması tavsiye ediliyor. Çalışma esnasında iş güvenliği gözlüklerinin kullanım durumu, yetkili kurum ve kişiler tarafından belirli zamanlarda denetleniyor ve iş güvenliği gözlüklerinin kullanımı konusunda çalışanlar ve işverenler bilinçlendiriliyor.
