Bisiklet Selesi
Bisiklet selesi ya da bisiklet koltuğu, bisikletin şasisine takılı üçgen oturma yeridir. Bisiklet ve bisiklet sürücüleri arasında önemli bir temas noktasıdır. Bisikletin sele bölgesi; sele rayı, sele borusu ya da direği ve sele kelepçinden oluşur. Rahat, konforlu ve eğlenceli bisiklet kullanmanın bir yolu da bisiklet selesi özelliklerinden geçer. Çünkü, bisiklet selesi tüm bisiklet disiplinlerindeki biniciler için sadece üzerinde oturulan bir şey değil, aynı zamanda bisikletin sürüş kalitesini de etkileyecek üç önemli faktör arasındadır. Rahat edilemeyen bir bisiklet selesiyle bisiklet kullanımı keyifsizleşir, konfor tümüyle ortadan kalkar ve uzun süreli yaralanmalarla karşı karşıya kalınır.
Bisiklet Selesinin Temel Parçaları
Bisiklet selesinin dikkat edilmesi gereken üç ana parçası, sele şasesi, sele kılıfı ve raylarıdır. Sele şasesi, sele iskeleti ya da sele omurgası, seleye şeklini veren ve onun ne kadar esneyeceğini belirleyen sert bir tabandır. Bu iskelet, plastik, fiber takviyeli polimer ya da karbon fiber olabilir. Karbon olan iskelet diğerlerinden daha hafif ve daha güçlüdür. Bu iskeletin üstünde sele kılıfı bulunur. Bu kılıf sentetik, deri ya da pamuk olabilir. Sentetik kaplama; hafif, az bakım gerektiren, alıştırma süresi gerektirmeyen özellikte olduğundan daha yaygın kullanılır. Deri kılıf, belirli bir mesafeden sonra deri vücut ağırlığına göre şekil alır. Fakat, su geçirir, hava koşullarına bağlı olarak kuruyabilir yani dış ortamdan olumsuz etkilenebilir. Pamuk kaplama bisiklet selesine deriden daha kısa sürede alışılır. Pedal çevirirken konfor, bisiklet sürüşü sırasında esneklik sağlar. Bisiklet selesi rayları, gövdeyi sele direği kelepçesine bağlar.
Çoğu bisiklet selesinde bisiklet selesi arka taraftan buruna kadar iki paralel ray bulunur. Bu raylar çelik alaşımlı, manganez alışımı, titanyum ve karbon fiber olmak üzere, dört türlüdür. Çelik güçlüdür, fakat oldukça ağırdır, krom gibi alaşımlar çelikten daha hafiftir ve dayanıklıdır. Karbon ve titanyum ise hafif, güçlü ve titreşimleri emme konusunda oldukça iyidir. Ancak karbon raylar bu avantajlarına karşın, diğerlerinden pahalıdır.
Bisiklet selesindeki dolgu ise performans ve yastıklama olmak üzere iki çeşittir. Performans seleleri, uzun ve dar şekilde tasarlanmıştır. Pedal çevirirken minimum sürtünme oluşturmak için önemli ölçüde dolguya sahiptir. Genellikle yol, patika, dağ ve tur bisikletlerinde bulunur. Yastıklama selesi ise yoldaki tümsekleri yumuşatmak ve sarsılarak geçmemek için peluş dolgu ve/veya yaylarla geniş olma eğilimindedir. Genellikle kısa bir burunları vardır ve eğlence amaçlı bisiklet ve seyir için tasarlanmış bisikletlerde kullanılır. Bir başka ifadeyle, performans kategorideki bisiklet selesi uzun ve dar, yastıklama da ise bisiklet selesi geniş olarak üretilir.
En yaygın iki yastıklama jel ve köpüktür. Eğlence amaçlı ve gündelik bisiklet kullanımında tercih edilen jel yastıklama; vücudu kaplar ve peluş konforu sağlar. Köpük yastıklama ise vücut şekline ve hareketine göre biçim alır. Yol bisiklet sürücüleri jelden daha fazla destek ve konfor sağladığı için bunu kullanır. Tüm bunlara rağmen, ilave yastıklama istenirse, sele yastığı bulundurulur. Sele yastığı, herhangi bir sele üzerine yerleştirilen eklenti olup, hızlı sürüşlerde ve uzun mesafelerde kullanılabilir.
Bazı bisiklet selelerinde hiç yastıklama bulunmayabilir. Bu selelerin genellikle deri ve pamuklu kaplamaları bulunur. Yastıklamasız bisiklet selesi bazı kullanıcılar için rahatsız edici olabilirken, bazıları özellikle uzun ve sıcak yolculuklarda serin tutması nedeniyle avantajlı kabul eder.
Bisiklet Selesi Seçiminde Bazı Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar
Bireysel özellikler olduğu kadar, beden ölçüleri, bisikleti kullanma stili, esneklik düzeyi gibi faktörler seçim de dikkate alınması gereken önemli hususlardandır. Bisiklet eğlence amaçlı kullanılıyorsa (eğlence bisikleti), pedal çevirirken dik oturuluyorsa ve kısa zamanlı sürüşler yapılıyorsa, genellikle peluş, dolgu ve/veya yayları geniş ve bazen de kısa buruna sahip bisiklet selesi seçilir. Eğer uzun mesafe yapılıyorsa, yarışmalara katılınıyorsa (yol bisikleti) uzun, dar ve minimum düzeyde dolgusu olan bisiklet selesi tercih edilir. Dağ yollarında (dağ bisikleti), bisiklette sıklıkla ayağa kalkılıyorsa, çömeliniyorsa tekrar oturuluyorsa bu durumda oturma kemikleri için dolgulu, dayanıklı, aerodinamik bir şekli olan bir bisiklet selesi ve bisiklet selesi kılıfı kullanılmalıdır.
Bunların dışında, bisiklet kullanırken bisiklet selesi ağrı, uyuşma, sürtünme ya da sıkışma gibi herhangi bir rahatsızlığa neden olmamalıdır. İyi bir bisiklet selesi sayesinde yeni bir bisiklet sürücüsü olsanız bile kısa sürede bisiklete uyum sağlanır. Oturduğunuzda vücudun ağırlığını destekleyen pelvis kemikleridir ve pelvis kemiklerinin bisiklet selesine oturması ilk doğru özelliktir. Çünkü bisiklet selesi darsa oturma kemikleri üzerinde aşırı baskı, genişse sürtünme riskiyle karşı karşıya kalınır. Tabi ki sürüş pozisyonundayken, erkekler için perine bölgesi ve kadınlar için kasık kemiği kemeri de bisiklet selesine dayanabilir.
Bazı bisikletlerin selesinin orta kısmında boylu boyunca kesik ya da oyuk bulunur. Bu kesik ya da oyuğun amacı özellikle uzun bisiklet sürüşlerinde hem yumuşak doku basıncını hafifletmeye yardımcı olmaktır. Aynı zamanda, normal kullanımda da ağrı, uyuşukluk hissi varsa, bu tip bir sele tercih edilebilir. Bisiklet kullanılırken, ağır bir sırt çantası kullanılmamalıdır.
Bisiklet Selesinde Rahatlık ve Konfor
Bisiklet selesi rahat olması için bazı önemli ipuçları vardır. Her 10 dakikada bir pedallar üzerindeyken kısa sürede ayağa kalmak bunlardan birisidir. Bacaklar amortisör olarak kullanılarak tümsek ya da engebeler üzerinde hafifçe durulabilir. Dolgulu bisiklet şortu giyerek, sürtünme, nem ve yastık darbesi en aza indirilebilir. Yanı sıra, bisiklet selesinin raylar üzerinde doğru bir biçimde oturup oturmadığı da kontrol edilmelidir. Selenin yere paralel olacak şekilde durması da sağlanmalıdır.
Bisiklet Selesi Fiyatları
Bisiklet selesi fiyatları, bisiklet tipine, bisiklet kullanma amacına, selede kullanılan malzemelere göre çok sayıda faktöre göre farklılıklar göstermektedir. Gövdesi ya da iskeleti plastik ya da fiber takviyeli olduğunda, daha makul bir fiyatken, güçlü ve hafif bir karbon fiber olduğunda, fiyat oldukça yükselir. Rayları çelik alışımlı olduğunda ucuz ya da standart bir fiyata sahipken, titanyum ondan daha pahalı, karbon fiber ise en pahalıdır. Pahalı bisiklet selesi daha hafif, daha kaliteli dolguya sahiptir. Dolayısıyla, bisiklet sele fiyat için ortalama bir fiyattan bahsetmek olanaklı görünmemektedir.
Bisiklet Selesi Hangi Malzemelerden Olmalıdır?
Ağırlık, esneklik, alıştırma süresi, hava koşullarına dayanıklılık ve maliyet gibi faktörlere bağlı olarak farklı ve çeşitli malzemelerden yapılmaktadır.
Doğru Bisiklet Selesine Nasıl Karar Verilir?
Oturma genişliğini belirlemek, kullanılan bisiklet türü, bisiklet kullanma amacı doğru seçimde ilk olarak göz önünde bulundurulacak faktörlerdir. Bunların yanında, mağazadan bisiklet selesi satın almadan önce denenmesi, test sürüşünün olması son derece önemli bir noktadır. Bu nedenle, bisiklet selesi almaya karar verildiğinde, gidilen mağazadan ilk öğrenilecek konulardan birisi test sürüşüne izin verip vermediğidir.
Kadın Ve Erkek Bisiklet Selesi Farklı mıdır?
Erkek, kadın ve çocuk bisiklet sele modelleri satılmaktadır. Erkek ve kadın bisiklet seleleri tasarlanırken, kalça genişliği ve oturma kemikleri dikkate alınarak farklı dolgunlukta ve yoğunluktadır. Ancak, bazı kadınlar unisex bisiklet seleleri, bazıları kadın tipi özel bisiklet selelerini tercih edebilir.
