Siyasi Partiler
Siyasi Partiler demokratik rejimlerde benzer görüşleri paylaşan ve genellikle aynı ideolojiye inanan insanların bir araya gelerek oluşturdukları kuruluşlardır. Bu kuruluşların temel amacı iktidara gelmektir ve bunun için mücadele ederler. Gerek muhalefet gerekse iktidar olarak varlığını sürdürmeye çalışan siyasal partilerin gelişimi uzun yıllar almıştır. Gelişimi anlamak kuruluş amaçları ve ideolojilerini daha iyi bir şekilde kavramak için siyasal partiler kitap, ansiklopedi ve çeşitli kaynaklardan araştırılabilir. Özellikle başarılı yazarlar ve siyasi düşünürler tarafından yazılan kitaplar, hem parti yapılanmalarını anlamak hem de partinin hizmet ettiği amacı idrak etmek yönünden oldukça açıklayıcı olabilir.
Siyasal Partilerin Ortaya Çıkışını ve Önemini Anlatan Kitaplar
Köken olarak siyasi partilerin ortaya çıkması monarşilerin olduğu dönemlere kadar dayansa da modern hükümet sistemleri bakımından bu oluşumlar Fransız Devrimi sonrasında başlar. Monarşilerin çökmesi ile başta Avrupa’da olmak üzere daha sonra dünyanın dört bir yanında kurulan ulus devletlerde iktidarda söz sahibi olmak için farklı kesimleri temsil eden birçok parti ortaya çıkar. Türkiye’de ise Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma aşamasında birliği sağlamak ve halkı bir arada tutmak için İkinci Meşrutiyet yıllarında tarihin ilk partisi İttihat ve Terakki kurulur. İttihat ve Terakki yıllardır tartışma konusu olmuştur. Ayrıca Osmanlı tarihinde İttihat ve Terakki hükümdarın yetkilerini kısıtlayarak iktidarda söz sahibi olan ilk kuruluş olarak inceleyebilir.
Kitaplara konu olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1908-1918 yıllarında devleti yönetmiş bir siyasal harekettir. Anayasal düzene geçmek ve denetleme mekanizması kurmak için mücadele veren kuruluş, İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra ismini İttihat ve Terakki Fırkası olarak değiştirmiş ve resmi bir parti olarak varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Birçok tarihi siyasi parti kitabı bu değişimi de ele alan enteresan bilgiler içerir. Bir ülkede demokrasi adına var olması gereken temel sac ayaklarından biri anayasadır. Bundan dolayı cemiyet, anayasal düzlemin oluşturulmasında ön ayak olması bakımından tarihte önemli bir yere sahiptir. Bunun için Osmanlı’da anayacılık hareketlerini anlatan tarih kitapları da bu partiden bahsedilir. Siyasal partiler kitap okuyarak daha iyi anlaşıldığı için, İttihat ve Terakki Fırkası Kazım Karabekir’in anılarını anlattığı eserler arasından seçim yapılabilir.
Tek Parti Dönemi Siyasi Parti Kitapları
29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan tek partili dönem tam yirmi yedi sene sürmüştür. Ayrıca İkinci Dünya Savaşı gibi önemli bir hadiseye denk gelmesi bakımından oldukça merak edilen bir dönemdir. Tek parti döneminin siyasi partisi Cumhuriyet Halk Partisi’dir. 9 Eylül 1923 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde kurulan parti, Cumhuriyet tarihinin ilk partisidir. Uzun süre iktidarda kalması bakımından zaman zaman tartışma konusu olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden sonra başa geçen İsmet İnönü partiye başkanlık etmiştir. Bu dönemde ki siyasal gelişmeler Türkiye’nin geleceğini ve siyasal hayatın seyrini etkilediği için her zaman inceleme konusu olmuştur. Tek parti dönemi hakkında yazılan kitaplar dönemin tartışmalı konularına değinmiştir. Kafanızdaki sorulara kolayca yanıt bulabileceğiniz kitaplar sayesinde tek parti dönemini anlayabilirsiniz.
Siyasal partiler kitap araştırması ve kaynak taraması yaparak kolayca anlaşılır. Tek parti dönemi kitapları arasında popüler olan eserler o dönemin sosyal ve kültürel yapısını, ekonomiyi, dış politikayı, iç siyasetin seyrini ve halkın yaşam biçimini ele alır. Bundan dolayı siyasal tarihin yanı sıra normal tarih kitapları okuyarak da bu dönem hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Ayrıca o döneme hâkim olan devletçilik politikaların da ekonomiye nasıl hâkim olduğunu ekonomi kitapları sayesinde anlamak mümkün. Bu dönemin sonlarına doğru devletin başında olan İsmet İnönü dış politikada denge siyaseti yürütmüştür. İzlediği yol itibariyle daha demokratik bir devlet düzenine geçilmesi gerektiğinin farkında olan İnönü, çok partili hayata geçme adımları atar. Bundan dolayı İnönü dönemini anlatan parti kitapları Demokrat Parti’nin kuluşuna da yer verir.
Cumhuriyet Dönemi Siyasi Partileri ve Çok Partili Dönem Kitapları
Demokrat Parti’nin kurulması ile çok partili döneme adım atılır ve 1950 senesinde aynı partinin iktidara gelmesiyle tek parti dönemi resmen sona erer. Bundan sonra DP iktidarda ve CHP muhalefette yer alır. Bu dönemde söz konusu iki etkin parti dışında kurulan Milli Kalkınma Partisi gibi ufak partiler olsa da en çok gündem olanlar bunlardır. Demokrat Parti’nin gözde ismi Adnan Menderes’in yönetimi neticesinde batı ile olan bağlar güçlenmiştir. 1960 senesine kadar süren DP iktidarı politikaları ise 1960 darbesi ile son bulur. Darbeler tarihi açısından son derece önemli olan bu olay, birçok kitap ile anlatılmıştır.
Siyasal parti kitap arayışında olanlar darbelerin anlatıldığı kitaplara da denk gelebilir. Bir siyasi partinin kapatılması ve iktidarın el değiştirmesinde etkin olan darbeci rejimler siyasal tarihin farklı bir yönünü oluşturur. Cumhuriyet dönemi siyasi partiler arasında en etkin olan DP’yi anlamak için çok partili hayata geçiş denemelerini konu alan kitapları edinmek gerekir. Bu eserler tek parti döneminin sonundan başlayarak 1960 darbesine giden süreci ayrıntılı bir şekilde anlatır. 1970’lerden itibaren had safhaya ulaşan sağ-sol çatışması yüzünden birçok parti oluşumu da bu çatışmaların eseri olarak şekillenir. O dönemleri okumak isteyenler ise 1960’tan sonrasına yer veren eseri inceleyebilir.
Siyasal Partiler Tarihine Işık Tutan Kitaplar
Siyasal partilerin kurulma nedenlerini anlatan ve objektif bir bakış açısıyla değerlendirme yapan tarih yazını bulmak mümkün. Bunun için siyasi partileri anlatan kitaplara ek olarak tarih kitapları da incelenebilir. Geçmişi aktaran en iyi tarihçi ve siyaset bilimcilerin eserlerine ulaşarak devlet yönetiminde önemli bir yer edinen partilerin demokratik rejimler için önemini anlayıp kafanızdaki sorulara cevap bulabilirsiniz. Bu doğrultuda sizlere yardımcı olacak kitap konularından bazıları şunlardır:
- Bir partinin siyasal hayattaki yerini anlamak ve parti çalışmalarının halka katkılarının farkına varmak için öncelikle parti oluşumlarını bilmek gerekir. Temel eserlerden partilerin genel var oluş sebeplerini öğrenebilirsiniz.
- Çok partili hayata geçiş dönemi Türkiye açısından oldukça önemlidir. Birçok eserde bu dönem tüm yönleri ile okuyucuya aktarılır. Bu kitaplar, 1946-1950 dönemini ayrıntılı bir şekilde ele alır.
- İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni yakından tanıyabileceğiniz kitaplar ilgi uyandırır. Bu kitaplar belli başlı savaşların yanında Mustafa Kemal ve arkadaşlarını da anlatır. İlk parti oluşumlarını öğrenmek için ideal konular içerir.
- Partiler tarihinde kilit rol oynayan DP ile CHP siyasetini anlatan kitaplarda önem teşkil eder. Zengin içeriği ile okurlara dönemin detaylı bir portresini çizen önemli eserler muhafelet iktidar ilişkisine örnek olabilir.
Partilerin ortaya çıkışını inceleyen bilimsel kitaplar bir yana popüler kültüre hâkim olan eserler de bulunur. Bütün eserlerden farklı bilgiler edinebilir ve siyasi partiler tarihini en ince hatlarıyla şekillendirebilirsiniz. Siyasi partileri tarihlerini bilerek yorumlamak daha entellektüel bir bakış açısı kazandırır.
Siyasi Parti Kitapları Hangi Dönemleri Anlatır?
Türkiye’de siyasi partiler Osmanlı’nın sonuna doğru kurulmuştur. Budan dolayı 1900’lü yılların başından itibaren günümüze kadar her dönemi anlatan kitaplara rastlayabilirsiniz. Özellikle 1923-1950 arası tek parti dönemi okunmaya değer detaylar verir.
Siyasi Parti Kitapları Nerede Satılır?
Siyasi parti kitapları online alışveriş kolaylığı ile sizlere sunulur. Eleştirel, bilimsel ve belgelere dayalı kitaplar siyasi partiler hakkında detaylı analizler yapar. Birçok yazarın özenle derlediği bilgilerden oluşan kitaplara hızlıca sahip olabilirsiniz.
Siyasi Parti Kitapları İdeolojilerden Bahseder mi?
İdeolojiler siyasi partilerin temel çıkış nedenlerini oluşturur. Günümüzde sağ ve sol cenaha ait birçok ideoloji bulunur. Sosyalizm, komünizm, muhafazakarlık, faşizm gibi belli başlı ideolojiler somut olarak partiler sayesinde var olur. Bundan dolayı siyasi parti kitaplarında söz edilen dönemlerin ideolojilerinden bahsedilir.
