Bağlama Teli
Her geçen gün daha fazla merak edilen araç ve gereçler arasında yer alan bağlama teli oldukça fazla ihtiyaç duyulan bir malzeme türüdür. Bağlama ve saz çalmak hem fiziksel açıdan enstrüman çalma yeteneğini geliştirir hem de keyfinize keyif katmada oldukça önemli bir role sahiptir. Bağlama çalmayı öğrenmek istediğinizde özel bir eğitim alabilir ya da uygun bir bağlama modelini tercih ederek kendi çapınızda ufak ufak çalışmalar sonucunda bağlama çalmayı öğrenebilirsiniz. Bağlama ve saz çalmak en zor enstrüman çalma eylemlerinden birisidir. Ancak teknik ve yöntemlerini bir kez öğrendikten sonra artık rahatlıkla tüm şarkı ve müzikleri hayata geçirebilirsiniz. Önemli olan bir bağlamayı çalarken tüm özelliklerini bilerek profesyonel düzeyde yaklaşım sergilemektir. Sizler de bağlama çalmaya başladıysanız ve daha profesyonel şekilde çalmaya devam etmek istiyorsanız, yapmanız gereken en önemli şey bağlamayı yakından tanımak, incelemek, analiz etmek ve değerlendirmektir. Bu sayede bir bağlamanın bütün niteliklerini öğrenebilir, tellerine dair önemli noktalara da değinebilirsiniz. Bağlama çalarken telinizde kopma meydana gelebilir ya da ince ve kalın tel değişikliği yapmanız gerekebilir. Bu tür durumlar karşısında bir bağlama telinin nasıl kullanıldığını bilmek, nasıl takıldığını bilmek ve özellikle de nereden temin edildiğini ve nasıl özelliklere sahip olduğunu bilmek de önemli meselelerden birisidir. Başkasından yardım almadan tamamen kendi profesyonelliğinizi gözler önüne sererek bağlama tellerini saza geçirmek sizin uzmanlığınızı da arttıracaktır. Bağlama ve saz çalma işlemini üst düzeyde yapan her bireyin teller konusunda da bilgisi kapsamlı olmalıdır. Ancak bu sayede bir bağlamanın dilinden detaylı şekilde anlayabilir ve bozulmasına mahal vermeden çalmaya devam edebilirsiniz.
Bağlama Teli Nedir?
Bağlama telleri farklı sistemlere, kalınlıklara ve özelliklere sahip olan, bağlama ve sazlara bağlanan ve ses veren metal tel çeşitlerindendir. Oldukça önemli bir malzeme olarak karşınıza çıkan bu tellerin modele uygun şekilde bağlanması gerekir. Aksi takdirde yanlış bağlanan tellerden yanlış ses tonları elde edilebilir. Bu tür olumsuzluklarla karşı karşıya kalmamak ve olabildiğince profesyonel düzeyde saz ve bağlamayı çalmaya devam etmek için bağlama telleri hakkında detaylı ve doğru bilgilere sahip olmak gerekir. Çok eski dönemlerden bu yana apayrı bir öneme ve düzene sahip olan bağlama telleri, tekniklere göre bağlanmak ve gerilmek zorundadır. Normal tellemede kullanılan sistemde 38 ile 46 arasında tel bağlaması gerçekleştirilir. Ters telleme sisteminde en az 51 tekne bağlanır. Bu sistem aynı zamanda çekiç ali düzeni olarak da bilinir. Divan sazı notalarını çıkarabilmek için ters telleme tekniğine ihtiyaç duyulur. Birinci sıraya iki tane alt tel takılır ve bu teller 0,30 ile 0,35 arasında çelik teldir. Bam telinin bu sıraya takılmasına gerek yoktur. ikinci sıraya orta teller takılır ve bu teller 0,22 ile 0,60 arasında yer alan sırma tellerdir. Üçüncü sıraya ise üst teller takılır ve bu teller çelik teldir. 90 ile 110 sırma telden elde edilir. Bu teller ters telleme tekniği kullanılarak takılır ve ortada divan sazı akordu çıkar. Do, diyez ve re akorduna kolayca entegre edilebilir ve çekilebilir. Üçüncü teknik ise abdal sistemidir. Üç sıraya yine farklı kalınlıkta ve farklı tizde teller takılır. Bu kullanım daha çok halk müziğini hayata geçirmek için tercih edilir. Pest akorlar bu abdal sistemi sayesinde rahat bir şekilde çıkarılabilir. Orta Anadolu repertuarında yer alan tüm şarkılar kolaylıkla çalınabilir. En çok kullanılan tel çeşitleri arasında ise piramid teller, çelik teller ve krom teller yer alır. Piramid teller en kaliteli teller olarak kabul edilir. Açıldığı zaman tellerde herhangi bir buruşukluk meydana gelmez. İlk takıldığı andan itibaren son derece güzel, yumuşak ve kaliteli bir sesin ortaya çıkmasını sağlar. Profesyonel performanslar için daha çok bu tel çeşitleri kullanılır. Çelik teller hem en parlak hem de en uzun süre dayanan tel çeşitleridir. Kaliteli standartlara sahip seslere erişmek için çelik teller ön sırada yerini alır. Krom teller ise tecrübeli sanatçılara göre en iyi teller olarak kabul edilir.
Bağlama Teli Ne İşe Yarar?
Saz ve bağlamalar Anadolu kültüründe en önemli yere sahip olan enstrümanlar arasında yer alır. Çeşitli ağaç malzeme kullanılarak tasarlanan bu çalgı aletlerinin iyi bakılması ve uzun süre korunması gerekir. Hem ses tonunda bir bozukluğa yol açmamak hem de uzun vadeli bir şekilde tellerinin parlaklık ve tonunu korumak adına kaliteli bağlama tellerinin kullanılması gerekir. Bağlama telleri bağlama ve saz kategorisinde yer alan tüm enstrüman aletleri için kullanıma uygundur. Bu sayede elinizde var olan çalgı aletini yenilemek, özellikle de bağlama tellerinde güncellemeye gitmek en baştan yepyeni bir enstrümana sahip olmanıza olanak sağlar. Kısa saplılar için kısa teller, uzun saplılar için uzun teller ve elektro modeller için elektro teller farklı özellikleri ile karşınıza çıkar. Kasasını ve gövdesini uzun yıllar boyunca cila atarak ve onarım yaparak koruma altına alabilirsiniz. Ancak tellerde aşınma, kopma, uzun vadeli kullanımdan ötürü paslanma gibi sorunlar meydana gelebilir. Bu durumda tellerden çıkan sesler ne yazık ki farklı boyutlara ulaşarak rahatsız edici seslere dönüşebilir. Bu tür rahatsız edici seslerle karşı karşıya kalmamak adına bağlama telleri düzenli olarak yenilenmelidir. Özellikle de hangi kültürden ve topraklardan müzik yapmak istediğinize karar verdikten sonra buna en uygun bağlama tellerini tercih etmeniz gerekir. Ardından bağlama tellerini verilen yönergelerle bağlayarak etkili ve yepyeni bir bağlamaya sahip olabilirsiniz. Özellikle de tarihi açıdan önemi olan, özel bir hediye olarak sakladığınız bağlama ve sazları kullanmaya devam edebilmek adına tellerinin sağlam olduğundan emin olmalısınız. Bağlama telleri düzenli olarak değiştirildiğinde ve doğru tel yapısı tercih edildiğinde hem bağlamanıza bir zarar gelmez hem de notaları en doğru şekilde ve tizlikte çıkarabilirsiniz.
Bağlama Teli Çeşitleri
Bağlama telleri kendi içerisinde üç farklı türde incelenir. Kısa sap bağlama telleri, uzun sap bağlama telleri ve elektro sap bağlama telleri olarak kategorilere ayrılır. Aynı zamanda kalınlıklarına ve yapılan ham maddesine göre de bağlama telleri arasında farklı özellikler ön plana çıkar. Normal ebatlı bağlama ve saz modellerinde 35-45 boyutlarında 0,60’lık bam tellerinin kullanımına yer verilir. Daha büyük ebatlara sahip olan saz ve bağlama modellerinde ise kalın bam tellerine ihtiyaç duyulur. Bam teli olarak adlandırılan bağlama tellerinde kalınlık 0,80 ve üzerinde olmalıdır. Bu teller genellikle ya çelik ya da krom malzemelerden elde edilir. Bazı çeşitlerde nikel sarılı olanları görmek de mümkündür. Eğer bağlama tellerinin sır kısmında nikel ya da krom birlikte ipek ipliklerle sarılmışsa, bu durum kalitesinin daha üst düzeyde olduğunu gösterir. Esas çelik teller ise 030’luk olan tellerdir. İnce sarılması gereken modellerde ise bam tellerine ihtiyaç duyulmaz. Daha çok saz ve bağlamanın türüne göre teller niteliklerine ayrılır. Doğru teller tercih edilmediği takdirde bağlamadan ya da sazdan çıkan sesler ne yazık ki ritim yakalayamaz ve zevk vermez. Kısa sap ve uzun saplı bağlamalara göre de ayrım gösteren bu tellerde kısa saplı modeller için 0,18, uzun saplı modeller için 0,20 teller tercih edilir. Bağlamadan çıkan hiçbir ses ve notanın bozukluğa uğramaması, uyumsuz çalınmaması ve özellikle de akort yaparken sorun yaşanmaması adına oldukça önem arz eden bir konudur. Bağlamalarda kullanılan tellerin sırasına göre kalınlıkları da farklı şekilde karşınıza çıkar. Genel olarak üç sıradan oluşan tellerde alt sırada 2 adet 0.20, orta sırada 1 adet 0.45 ve en üst sırada 1 adet 0.25’lik tellerin kullanımına yer verilir. Çıkarılmak istenen nota ve ses tonuna bağlı olarak çelik, krom, nikel ya da pyramid teller tercih edilir.
Uzun Sap Bağlama Teli
Uzun sap bağlama teli modelleri uzun saplı bağlama ve sazlar için tercih edilen bağlama teli çeşitleridir. Çelik, krom ve nikel gibi farklı maddelerden elde edilen uzun sap tellerde kalınlık ve uzunluk açısından farklılıklar çıkabilir. Ancak önemli olan hangi nota ve ses tonunun elde edilmek istendiğidir. Kalın ses elde etmek istediğinizde krom telleri, ince ses elde etmek istediğinizde ise çelik ve pyramid telleri tercih edebilirsiniz. Uzun saplı saz ve bağlamalarınızda çok daha kalın ses tonu elde etmek istediğinizde ise mutlaka bam teli taktırmanız gerekir. Ancak kalın sese hiç ihtiyaç duymadan yalnızca ince ses elde etmeniz gerektiğinde ise bam teli taktırmanıza gerek kalmaz. Böylece hem yapısı gereği hem de uzunluğu gereği doğru telleri seçerek dilediğiniz ses, nota ve tonlarını elde edebilirsiniz.
Kısa Sap Bağlama Teli
Kısa sap bağlama teli modelleri ise kısa saplı forma sahip olan bağlama ve saz çeşitleri için gereklidir. Oldukça uygun fiyatlarla satışa sunulan kısa saplı teller, çeşitli malzeme ve kalınlığa sahiptir. Kısa saplı forma sahip olan bağlama ve sazlarınızdan ince sesler ve tiz sesler çıkarmak istediğinizde çelik tellere başvurabilirsiniz. Ancak kalın sesler çıkarmak istediğinizde ve özellikle de Anadolu’dan eşsiz türküler çalmak istediğinizde bam teli çeşitlerine göz atabilirsiniz. Kısa sap bağlamalar için piramid teller de ideal bir çözüm olarak bilinir. Mükemmel sesi yakalamak istediğiniz takdirde uzun ömürlü ve kalitesi ön plana çıkmış olan tellere göz atabilirsiniz. Kısa sap bağlama tellerinde güzel tınıları yakalamak her zaman daha kolaydır. Sayısı 7 adet olarak belirlenen kısa sap bağlama telleri, sesleri iyi vermesini yanı sıra akordunuzu da doğru yapmanıza olanak sağlar. Halk müziği tutkunlarının da öncelikli tercihleri arasında yer alan bu teller bütün aksesuarlar ile de uyum sağlar. Uzun vadeli bir şekilde kullanabileceğiniz dayanıklılığa sahip olan kısa sap bağlama telleri kırılmaz ve tüm seslere uyum gösterir. Sazın teknesine tam gergin şekilde yerleşen bu tellerin olumlu nitelikleri doğru tınıları yakalamanıza da yardımcı olur. Uzun ve kısa sap bağlama tellerinin yanı sıra elektro bağlama teli çeşitleri de mevcuttur. Manuel çalışmanın yanı sıra elektrik bağlantısıyla daha profesyonel düzeyde çalışan saz ve bağlamalar için geçerlidir.
Bağlama Teli Fiyatları
Birbirinden önemli ve dayanıklı olan bağlama teli fiyatları açısından da memnun edicidir. Bütçenizi aşmadan var olan bağlama ve saz modelleriniz için en kaliteli malzemelerden üretilmiş olan bağlama tellerini temin edebilirsiniz. Yapısında kullanılan ham maddesine göre, uzun, kısa ve elektro özellik taşımasına, dayanıklılığına, hangi bağlama ve saz modeline takılması gerektiğine göre fiyatlarında değişiklikler meydana gelebilir. Ancak genel olarak bakıldığında tüm bağlama tellerinde fiyatların ideal boyutlarda olduğunu görebilirsiniz. Çelik teller, krom teller, nikel teller ve pyramid teller kalınlığına bağlı olarak da farklı fiyatlarla satışa sunulabilir. Bağlama ve sazınızı çalarken hangi tizde ve tonda ses çıkarmak istediğinize bağlı olarak tel tercihi yapabilirsiniz. Ses tonu ve nota çıkarmanın yanı sıra hangi modele uygun bir tel aradığınız da önemli bir maddedir. Bu nedenle bağlama tellerini temin etmeden önce tüm özellikleri detaylı bir şekilde bildiğinizden emin olmalısınız. Doğru tercihi yaptıktan sonra online raflardan en uygun bağlama telini en uygun fiyat dahilinde temin edebilirsiniz. Çelik tellerden krom tellere, nikel tellerden pyramid tellere tüm çeşitleri bulmanız mümkündür. Performansına ve dayanıklılığına bağlı olarak elbette tüm tel çeşitlerinde belirlenen fiyatlar aynı değildir.
Bağlama Teli Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bağlama tellerini seçerken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar mevcuttur. Bağlama teli çeşitleri başlı başına bir ürün kategorisi olduğundan doğru tercihler yapmak oldukça önemlidir. Yanlış tercihler yapıldığı takdirde bağlamadan istenilen performans alınamaz ve yanlış sesler ortaya çıkabilir. Bu durum hem çalan kişiler için hem de dinleyen kişiler için rahatsız edici boyutlara ulaşır. Sahnede ya da herhangi bir ortamda bağlama ve sazı en uygun ve doğru şekilde çalabilmek için bam teli ve diğer tellerin seçimine özen gösterilmeli ve özellikle de bağlama teknikleri doğru şekilde hayata geçirilmelidir. Tel sistemlerinde bağlama tekniği üç farklı şekildedir. Düz telleme, ters telleme ve abdal sistemine bağlı olarak tellerin bağlanması gerekir. Ancak bağlama aşamasına geçiş yapana dek mutlaka doğru tellerin seçildiğinden emin olunması gerekir. Tek bir telde dahi hata yapıldığı takdirde bağlama açısından da tellerin açısından da ziyana yol açılabilir. Bu nedenle bağlama tellerini seçerken doğru tel kalınlığına dikkat etmek gerekir. Hangi tür malzemeden yapıldığına ve nasıl bir ses tonu elde edilmek istendiğine dikkat edilir. Akort ayarı yapılırken nasıl tellere ihtiyaç duyulduğunuzu belirleyebilirsiniz. Tüm bu maddelere dikkat edildiği takdirde hem teller daha uzun vadeli şekilde kullanılabilir hem de dönem dönem değişiklik yapılabilir. Aynı zamanda bir tel tercihi yaparken markası, kalitesi ve bilinirliği de önem arz eden konulardan birisidir. Alacağınız tellerin yüksek standartlarda üretim yapan bir marka tarafından sunulması çok daha fazla yarar sağlar. Bu sayede dayanıklı ve uzun ömürlü bir biçimde kullanmaya devam edebilirsiniz. Başarılı performanslara çok daha kısa süre içerisinde ulaşabilirsiniz. Bağlama teli seçerken risk almamak ve her durumu göz önünde bulundurmak bu açıdan da önemlidir.
Bağlama Teli Nasıl Kullanılır?
Bağlama telleri bağlamaya ve saza uygun teknik ve sistemlere göre bağlandıktan ve gerildikten sonra kullanılmaya başlanır. Ayarlanması gereken akorda göre kalınlığı, inceliği, uzunluğu ve malzemesi tercih edildikten sonra önemli olan kısım gerginlik seviyesidir.
Bağlama Teli Esnek midir?
Bağlama telleri açıldığı zaman maddesine bağlı olarak farklı esneme özellikleri gösterebilir. Ancak genel olarak adından da anlaşılacağı üzere tamamen elastik bir ürün olduğundan söz etmek doğru değildir. Özellikle de kullanılan dış ham maddesine bağlı olarak çelik, krom, nikel ve pyramid tellerde esneklik oranlarında farklılıklar meydana gelir.
Bağlama Teli Ne Kadar Dayanıklıdır?
Bağlama tellerini kaliteli ve yüksek standartlı bir markadan temin ettiğiniz takdirde uzun ömürlü bir şekilde kullanabilirsiniz. Aynı zamanda alanında uzman müzisyenler çelik tellerin daha uzun ömürlü ve sağlam olduğunu belirtmektedir.
