Perküsyon aletleri ya da bir diğer adı olan vurmalı çalgılar ile baget, el veya benzeri bir çalgı kullanılarak sürtme ve ovma yaparak ses çıkarılıyor. Perküsyon aletleri, insan sesinden sonraki en eski çalgı türü olarak kabul ediliyor. Genellikle ritim yapısı oluşturmak için kullanılan perküsyon aletleri, değişen vuruşlarla gelen ses bütünlükleri ritimleri oluşturuyor.
Sesin Üretilme Şekline Göre Perküsyon Aletleri
Sesin üretim şekli perküsyon aletlerinin sınıflandırılmasında büyük bir rol oynuyor. Buna göre idiofon, membranofon, kordofon, aerofon ve elektrofon olmak üzere 5 farklı kategoride perküsyon aletleri inceleniyor. İdiofonlar, aletteki tüm yapıların titreşmesi ile ses üretiyor. Bu kategoriye giren perküsyon aletleri arasında; büyük ziller, çalpara, el zilleri, çanlar, gong, kastanyet, halile, üçgen, celestra ve marimba bulunuyor. Membranofonda ise aletin üstünde yer alan zarın titreşmesiyle ses üretiliyor. Bu kategoriye, tom-tom, bass davulu, timpani, yer davulu, bongo, kirişli davul ve konga başta olmak üzere her tür davul giriyor. Ayrıca darbuka, zarbık, çember, bendir ve kös de membranofon olarak değerlendiriliyor.
Telli çalgılar ise ağırlıklı olarak kordofon olarak biliniyor ancak bunların bir kısmı aynı zamanda perküsyon aleti de oluyor. Örneğin; piyano, santur ve kanun bu kategoriye giriliyor. Üflemeli çalgılar da aerofonların çoğunluğunu oluşturuyor. Kordofonda olduğu gibi aerofonda da bu aletlerin bir kısmı aynı zamanda perküsyon aleti oluyor. Bu kategoriye giren çalgılar arasında ise siren, düdük, tabanca ve borazan yer alıyor. Elektrik ile ses üreten bütün çalgılar hoparlörlere ihtiyaç duyuyor. Hoparlör de titreşim ile müzik ürettiği için idiofonlara benzetiliyor. Dolayısıyla elektrofonlar da perküsyon ailesinin bir parçası oluyor. Elektrofon olarak değerlendiren aletler arasında ise bilgisayarlar, MIDI cihazları ve teremir bulunuyor.
Müzikal İşlevine ve Gündelik Bilgiye Göre Perküsyon Aletleri
Perküsyon aletlerini müzikal işlevlerine göre sınıflandırırken en önemli kriter, frekanslarının belirlenebilir olup olmadığı oluyor. Belirlenebilir frekanslı perküsyon aletleri arasında timpani, mızıkalar, marimba, ksilofon, arp ve vibrafon yer alıyor. Belirlenebilir frekanslı olmayan perküsyon aletlerini ise ziller, kirişli davul, bass davul, düdükler, tenor davul ve yer davul oluşturuyor.
Perküsyon aletleri insanların sahip oldukları gündelik bilgiye göre de sınıflandırılıyor. Bugün, pek çok perküsyon aleti dinleyicilerin verdikleri isimler ile anılıyor. Hatta çekiç ya da bidon gibi gündelik objeler de müzik bestecileri tarafından eserlerde kullanılmak üzere tercih ediliyor. Bu bağlamda gündelik bilginin algıladığı perküsyon aletleri diye nitelendirilen çalgılar arasında davul seti (bateri), tef ve sonrasında perküsyon aleti olarak kullanılan metal boruları, süpürgeler, konserve kutuları, tencereler ve bakır kaplar bulunuyor.
Perküsyon Çalmanın Faydaları
Perküsyon çalmak özellikle çocuklar için içerisinde birden fazla enstrümanı barındırması ve renkli bir müzik şöleni oluşturması yönüyle keyifli bir aktivite oluyor. Çocuk gelişimi açısından değerlendirildiğinde de çalması kolay olduğu ve öğretici olduğu için çok yararlı bir etkinlik haline geliyor. Üstelik hemen hemen her kültürde farklı versiyonları bulunan perküsyon aletleri ile farklı kültürleri tanımak ve kültürel olarak belirli bir doyuma ulaşmak da mümkün oluyor. Bunların yanı sıra perküsyon eğitimleri ve kursları son dönemlerde hem okullarda hem de büyük şirketlere motivasyon artırmaya yönelik bir etkinlik olarak tercih ediliyor. Üstelik birden fazla insanın ritim oluşturmak amacıyla bir araya geldiği perküsyon sayesinde iletişimin gelişmesi de hızlanıyor. Özellikle şirketlerde çalışanların özgüvenlerini artırmak ve çalışanlar arasındaki iletişimi güçlendirmek için perküsyon çalışmaları organize etmek, oldukça olumlu geri dönüşler sağlıyor. Bu durum gelişim çağındaki çocukların kendilerini keşfetmesi yönüyle de bir hayli etkili oluyor.
