Uzmanlar, anne sütünün ilk 6 ay boyunca bebeğinizin bağışıklık sistemini güçlendiren en iyi besin kaynağı olduğunu belirtir. Ancak bazı durumlarda anne sütü yetersiz gelebilir ve bebeğinizin karnı doymayabilir. Bu gibi durumlarda anne sütüne alternatif en uygun beslenme kaynağı, başlangıç sütleri ve ilerleyen dönemlerde ise farklı mama çeşitleri olarak bilinir. Yeni doğan bebek, hızla büyüyüp geliştiği için neredeyse hayatının hiçbir döneminde olmadığı kadar vitamin desteğine ihtiyaç duyar. Genel olarak bebeklerin sağlıklı büyümesi için yediği besinlerin kalsiyum, yağ, folat, demir, protein, karbonhidrat ve çinko yönünden zengin olması gerekir.
Kalsiyum bebeklerin kemik gelişimini desteklerken sağlıklı diş oluşumunu da beraberinde getirir. Mamaların içeriğinde uygun oranda bulunan yağ, protein ve karbonhidrat, bebeklerinizin enerji ihtiyaçlarını karşılar. Demir, kan hücrelerini oluşturduğu için bebeklerin öğünlerinde büyük önem taşır. Özellikle bebeklerin beyin gelişiminde demir desteğine ihtiyaç duyulur. Hücrelerin onarımına en büyük katkıyı sağlaması yönüyle bilinen çinko ise bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca, A, B1, B2, B3, B6, B13, C, D, E ve K vitaminlerinin hepsinin veya bir kısmının bulunduğu formül sütler, kaşık ve kavanoz mamalar bebeklerinizin karnını en iyi şekilde doyururken bağışıklık ve sindirim sistemini de destekler.
Mamaların içeriğindeki bazı besin maddeleri alerjiye neden olabilir. Örneğin, birçok bebek, mamaların içerisindeki inek sütünü tolere edemez. Anne sütünden sonra en yaygın olarak kullanılan besin inek sütü olmasına rağmen bazı alerji oluşumlarını da tetikleyebilir. Söz konusu alerjenler, bebeklerde hemen belirti gösterdiği gibi uzun süreli dönemlerde de kendini gösterebilir. Yapılan çalışmalar, bebeğe mamanın verilmesinden sonra, 1-2 saat içerisinde, bebekte cilt sorunları, solunum ve sindirim sistemi rahatsızlıkları gibi belirtilerin görülebileceğini gösterir. Bebeğiniz laktoz sindiriminde sorunlar yaşıyorsa inek sütlü mama yerine hekiminizin önerebileceği soya bazlı veya hipoalerjenik olarak formüle edilmiş bir mama tercih edebilirsiniz.
Bebek Beslenmesinde Mama Çeşitleri ve Fiyatları
Mamaların içeriğinde en yaygın kullanılan formül inek sütü temelli bileşenlerdir. Ancak bebeklerde gaz ve alerji riskini ortadan kaldırarak güvenle beslenmelerini sağlamak amacıyla inek sütlü formüller, anne sütüne yakın hâle getirilir. Bu işlem için inek sütleri seyreltilerek mamalara ilave süt şekeri, bitkisel yağ, vitaminler, mineraller ve demir eklenir. Bebeğin sindirim sistemi, değiştirilmemiş inek sütündeki yüksek değerleri kaldıramaz. Bu sebeple 1 yaşın altındaki çocuklar için bebek maması yerine doğrudan inek sütü verilmemelidir. Soya proteinleri kullanılarak oluşturulmuş formüller de bebeğinizin beslenmesinde tercih edebileceğiniz mama çeşitlerini oluşturur. Özellikle kolik ve kanlı ishal durumlarında inek sütü bazlı mamanın yerine soya içerikli bir mama kullanılması önerilir. Hipoalerjenik formüller ise inek sütü ve soyaya karşı alerjisi olan bebekler için idealdir. Daha küçük boyutlarda protein içerdiği için protein alerjisi olan bebeklerin beslenmesinde önemli yer kaplar.
İlerleyen dönemlerde bebeğinizin gelişim durumunu göz önünde bulundurarak ek gıdaya geçiş yapabilirsiniz. Bebeğiniz destekle oturabiliyorsa, verilen gıdaya ilgi duyuyorsa ve diliyle besini dışarı itmiyorsa ek gıdaya hazır demektir. Bu dönem genellikle 4-6 aydan sonraki ayları içerir. Bu aylardan sonra bebeğiniz için özel olarak hazırlanmış ek gıda mamalarını tercih edebilirsiniz. Tahıllı, pirinçli veya meyve püresi içeriklerine sahip kaşık mamalar, bu dönemler için uygundur. Ek besinlere yeni başlayan bebeğin sindirim sistemini yormayan içeriklere sahip bu mamalar ile bebeğiniz için en sağlıklı beslenme düzenini oluşturabilirsiniz. Su ile hazırlanan ve GDO gibi zararlı bileşenlerin yer almadığı mamalar, bebeğinizin ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri karşılamada oldukça başarılıdır. Ayrıca meyve püresi içeren mamalardan ve prebiyotikli yoğurt mamalarından da ek gıda için yararlanabilirsiniz. Elma, şeftali, armut, ananas, muz gibi besleyici pürelerin küçük kavanozlar içinde yer aldığı mamalar, taşıması kolay olduğu ve seyahatlerde pratik bir öğün oluşturduğu için sıklıkla tercih edilir. Probiyotikli kavanoz mamalar ise bebeklerin sindirim sistemine destek olmak ve prematüre bebeklerin sağlıklı kilo almalarını sağlamak için kullanılır. Bunların yanı sıra probiyotikler, ishal, gaz, karın ağrısı, kusma gibi şikâyetlerin önlenmesinde ve bağışıklık sistemini güçlendirmede birincil besin kaynağı olarak bilinir.
Aylara göre kullanılan devam sütlerinin, kaşık ve ek gıda mamaların fiyatları, kalitesine, içeriğinde kullanılan bileşenlere, gramajına ve kullanım kolaylığına göre değişiklik gösterir. Suyla karıştırılması gereken toz mamalar uygun fiyatlara satılırken, konsantre sıvı veya karıştırma gerektirmeyen hazır bebek mamaları daha yüksek fiyatlara satılır. İnek sütü bazlı mamalar, soya formülleri ve özel formül mamaların beslenme, kalori ve tat değerleri değişkenlik gösterdiğinden fiyatları da aynı ölçüde çeşitlilik gösterir. Bebeğiniz için en iyi mama, her zaman en yüksek fiyatlı mama olmayabilir. Bebek maması fiyatları, yukarıda belirtilen pek çok farklı unsurdan etkilendiği için bebeğiniz için en uygun mamayı satın alırken doktorunuza danışarak bütçenizi yormayan, uygun fiyatlı mamaları da tercih edebilirsiniz. Ayrıca seçtiğiniz mamanın kampanya ve indirim zamanlarını takip ederek kaliteye uygun fiyatlarla sahip olabilirsiniz.
Bebeklerin Gelişimini Destekleyen Mamalar ve Özellikleri
Anne sütünden sonra bebeklerin sağlıklı büyümelerini destekleyen bebek mamaları pek çok kullanım avantajını beraberinde getirir. Bu faydalardan ilki, bebeğe mama yedirirken bebeğin öğün başına ne kadar yediğini tam olarak bilmektir. Böylece bebeğin öğün miktarını ölçebilir ve tok olup olmadığını anlayabilirsiniz. Bebeğin beslenmesinden sorumlu kişileri rahatlatan bu durum, özellikle çalışan anneler için büyük avantaj sağlar. Bebeğin anne sütüyle doymadığı durumlarda anne sütüne ilave olarak kullanılan bebek maması çeşitlerinden en uygun olanını seçip bebeğinizi kolaylıkla biberon yardımıyla besleyebilirsiniz. Tüm aile bu süreçte anneye yardımcı olabilir ve bebeğin beslenmesine katkı sağlayabilir. Ayrıca sağlık sorunları nedeniyle ilaç içmek zorunda kalan ancak emzirdikleri için tedavi olamayan anneler için de bebek beslenmesinde mamalardan yararlanmak faydalı olabilir. Bu gibi durumlarda annenin içtiği ilaçlar, bebek için endişe yaratmayacağından anne rahatlıkla tedavisini olabilir.
Biberon ve kaşık maması, devam sütleri, ek gıda mamaları, bebeğinizin gelişmesi ve sağlıklı büyümesi için gerekli olan tüm besin maddelerini içerir. Birbirinden farklı bebek maması markaları, bebeklerinizin bulunduğu ay dönemlerini göz önünde bulundurarak standartlara uygun bebek mamaları üretirler. Bebeğinizin iştahla yiyebileceği farklı lezzetlere sahip mama çeşitleri ile bebeğinize vitamin ve mineral takviyesi sağlayabilirsiniz. Bebeğinizi hayata adım attığı ilk günlerde besleyebileceğiniz yeni doğan bebek maması ve prematüre bebek mamaları ile bebeğinizin sağlıklı kilo almasını sağlayabilirsiniz. Sonraki dönemlerde ise sebze, meyve, pirinç, tahıl gibi oldukça geniş yelpazede ürün çeşitliliği sunan mama çeşitleri ile bebeğinizin damak zevkine uygun lezzetler oluşturabilirsiniz. Bebek maması tavsiye kategorilerinde ön plana çıkan demir yönünden zengin, anne sütüne benzer yapıda hazırlanmış mamalar, ebeveynlerin beğenisini toplar. Hekiminizin tavsiyesi doğrultusunda ishali azaltmak, koliği iyileştirmek ve alerji riskini ortadan kaldırmak için formül mamalardan destek alabilirsiniz. Her ne kadar anne sütünde yer alan antikorların yerini tutmasa da probiyotikli bebek mamaları çeşitlerinden bebeğinizin bağışıklığını güçlendirme konusunda yardım alabilirsiniz. Mamalarda bulunan probiyotikler, bebeğinizin vücuduna dost bakteriler olarak girdiği için anne sütünden alınamayan faydalı besinler, bu sayede bebeğinize verilmeye çalışılır.
Bebeğinizi mama ile beslerken mamayı doğru bir şekilde hazırladığınıza, biberonun özelliklerine ve bebeğinizi uygun pozisyonda yatırdığınıza dikkat etmelisiniz. Bazı mamalar ek işlem yapmadan bebeğe verilebilir. Ancak toz mamaların belirli bir ölçekte suyla karıştırılması gerekir. Mama ve su oranı, mama paketinin üzerinde belirtildiği şekilde uygulanmalıdır. Su ve toz mama miktarlarının olması gereken orandan az ya da çok olması, bebeğinizin beslenme düzenini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca toz mama ile karıştırılacak suyun özelliklerine de dikkat etmek gerekir. Suyun kaynatılması ve ılık bir şekilde toz mama ile karıştırılması tavsiye edilir. Böylece hazırlanan mamanın vücut ısısında olması sağlanır. Mamanın ideal ısıda olup olmadığından emin olmak için mamayı iki üç damla bileğinizin içine damlatabilirsiniz. Bebeğinizin rahat bir şekilde mamayı içebilmesi için biberonun ağız kısmına da dikkat etmelisiniz. Biberon şişesini aşağıya doğru çevirdiğinizde mamanın ip gibi ince ve damlalar şeklinde akması gerekir. Böylece bebeğinizin her öğünde yeterli miktarda mama ile beslenmesi sağlanmış olur. Mamayı hazırlarken gereken özeni gösterdiğiniz gibi bebeğinizi beslerken doğru şekilde tutmaya da dikkat etmelisiniz. Mama verirken bebeğinizi kucağınıza yatırarak kolunuzu başının altına koyun ve yan, olabildiğince dik bir şekilde tutmaya çalışın. Tüm bunların yanı sıra bebeğinize ihtiyacından fazla mama vermemeye de özen gösterin.
Bebek Maması ve Devam Sütü Seçimi
Bebeğinizin sağlıklı beslenmesinde büyük rol oynayan mamaları ve devam sütlerini nasıl seçeceğinizi bilmek önemlidir. Bebek maması ve devam sütü satın alırken genel olarak içerdiği bileşenlere ve bebeğinize uygun olup olmadığına dikkat etmeniz gerekir. Bebeğinizin gelişimini desteklemek, bağışıklığını güçlendirmek ve sindirim sistemini düzenlemek için seçtiğiniz paketli gıdaların içeriklerini doğru bir şekilde analiz etmelisiniz. Mamaların, pürelerin ve devam sütlerinin içerisinde tadını ve dokusunu iyileştirmek, bozulmasını önlemek amacıyla zararlı olmayan maddeler eklenebilir. Ancak bu maddelerin hangi oranda yer aldığına dikkat etmelisiniz. Bebeğinizin katkı maddelerine maruz kalmasını azaltmak için mümkün olduğunca az ve doğal içerikli besinlerin seçiminde fayda vardır. Genellikle seçtiğiniz gıdalardaki ana bileşenlerin içerik listesinde ilk sıralarda yer alması gerektiği tavsiye edilir.
Anne sütünün olmadığı durumlarda veya yetersiz kaldığı zamanlarda, bebeğin tam beslenme ihtiyacını karşılayamaz. Bu gibi durumlarda uzman tavsiyesiyle formül sütlerden yararlanılması önerilir. Bu dönemde seçilen besinler, bebeğin kaç aylık olduğuna göre değişiklik gösterir. Bebeğiniz için özel olarak üretilmiş 1.,2.,3. ve 4. aşama şeklinde numaralandırılan başlangıç ve devam formül sütlerinin etiketleri, dikkatli bir şekilde okunmalıdır. Örneğin, ikinci aşama yiyecekleri kıvam ve içerik olarak birinci aşama yiyeceklerine göre daha yoğun olduğu için 0-3 aylık dönemin içinde olan bir bebeğin beslenmesinde kullanılamaz. Bu dönemdeki bebeklere çoğunlukla anne sütüne yakın kıvamda oluşturulmuş yağ oranı fazla başlangıç sütlerinden yararlanılmalıdır. Sonraki aşamalarda ise daha yoğun kıvamlı, vitamin ve protein yönünden zengin, uzun süre tok tutan devam sütleri kullanılabilir.
Biberon ve kaşık maması, toz ve sıvı devam sütü, kavanoz maması tercih ederken genellikle dikkat etmeniz gereken noktalar şunlardır:
- Mamanın Sağlık Bakanlığı onaylı aldığından emin olun.
- Ürünün taze olup olmadığını anlamak için son kullanma tarihini kontrol edin.
- Etiketleri dikkatli bir şekilde okuyun ve bebeğinizin bulunduğu ay aralığına uygun mamaları tercih edin.
- Mamanın bileşenlerinin neler olduğuna dikkat edin ve bebeğinize iyi gelebilecek birincil içerikleri belirleyin.
- Hazır mama ve devam sütlerinin protein, yağ ve karbonhidrat oranlarının Türk Gıda Kodeksi değerlerine uygun olup olmadığını araştırın.
- Susam yağı ve pamuk yağı kullanılan formül sütlerden uzak durun.
