Çocukluk Evrelerine Göre Çocuklara Nasıl Destek Olabiliriz?
Yazı boyunca çocukların oyun materyali olarak oyuncak ambulans seçmelerinin avantajlarına yer vermek temel amaçtır. Oyunları daha keyifli hale geldiği için çocukların, çocuklara güvenli ve eğlenceli bir oyun ortamı sunduğu için de ebeveynlerinin memnun olmasını sağlayacak oyuncak ambulans bütün yönleriyle sunulacaktır. Gerek bilişsel gerekse eğitici faydalarıyla ailelere gönül rahatlığı vermenin yanı sıra çocukları da oldukça mutlu edecektir. Ambulans oyuncağı daha yakından inceleyip neden doğru tercih olduğuna yer vermek bilinçli bir keyfiyet sağlayacaktır.
18 yaş altı bireylerin fizyolojik ve psikolojik gelişimlerini temel alarak yapılan araştırmalar çocukluk evrelerini 4 ana evreye ayırır. Bunlardan ilki olan ‘’bebeklik dönemi’’ 0-2 yaş arasını kapsar. 2 yıllık zamanı kapsayan bu aşama, kemiklerdeki gelişmenin en hızlı olduğu aşamadır. Bebek, dünyaya gelir gelmez dış çevresine karşı keşfe başlar. Duyduğu sesler, gördüğü nesneler yapboz parçaları gibi ileride birleştirilmeyi bekleyen algılar olarak zihninde yer eder. Edindiği algıları oyun döneminde bir araya getirmek üzere belleğine kaydeder. Dokunduğu, işittiği her nesne hayatında yavaş yavaş anlam kazanmaya başlar. Kavram gelişiminin temellerinin atıldığı evre de bu ilk 2 yıllık evredir. Bu evrede çocukların kavramları kendi zihinlerinde kodlamasına yönelik ebeveynlere çok iş düşmektedir. Duyulan sesler dolayısıyla dinlenilen müzikler ve konuşurken seslerin yüksekliği çocuğun gelişimi için çok önemlidir.
0-2 yaşı kapsayan bebeklik döneminden sonra belki de çocuğun gelişiminde en büyük rolü üstlenen 3-6 yaş ‘’ilk çocukluk dönemi’’ gelir. Bu dönemin diğer bir adı da ‘’oyun dönemi’’dir. Okul öncesi yılları içine alan 3-6 yaş evresi çocuğun bilişsel ve fiziksel olarak bebeklik döneminde edindiği algıları zihninde birleştirdiği dönemdir. Çocuk bu dönemde, bebeklik döneminde dışarıdan edindiği izlenimlerle yapboz parçaları gibi zihninde duran algıları birleştirmeye başlar. İlk çocukluk-oyun dönemi denilen bu aşamada çocuk, dış uyaranlara karşı aktif ve duyarlıdır. Dünyaya yaptığı keşfi anlamlandırmaya çalışırken sadece işittikleriyle ve söylenenlerle kalmayarak dokunmaya başlar. Sık sık sorular sorarken aynı zamanda nesneleri algılama aşamasında onlara dokunarak ne işe yaradıklarını çözümlemeye çalışır. Bebeklik döneminde aklında oluşan kodları yeni keşfettiği kavramlarla eşleştirir. 3-6 yaş arasındaki çocuk artık dil ve sembolik düşünebilme yetisini kazanmıştır. Çocuk bu evrede evrenin isminden de anlaşılabileceği gibi kendine oyunlar kurmaya başlar, dış dünyayı kocaman bir oyun alanı olarak görür.
Oyun dönemi çocuğun kendi sınırlarını ve bedenini tanıması için de önemlidir. Bir yandan büyümeye devam eden çocuk diğer bir yandan da denge, ağırlık gibi sahip olduğu özellikleri fark etmeye ve bunu oyunlarına dahil etmeye başlar. Bedenini etkili bir şekilde kullanmak, oyuncakları işlevlerine göre ayırarak kendine yeni oyun dünyaları kurmak çocuk için ana amaçlardan birisidir. Çocuk ayrıca bu dönemde içinde bulunduğu çevreyi de anlamlandırmaya başlar. Kurduğu oyunlarla gerçek dünyayı bağdaştırır, hayali senaryolar üreterek bir nevi hayatın bir provasını yapar. Bu dönemde çocuk, zamanının büyük bir bölümünü oyunla geçirir. Bu durum da hayal gücünü geliştirmesini ve sorumluluk bilincinin oluşmasını sağlar. Çocuğun ebeveynleriyle ve arkadaşlarıyla iletişimi oyunlara yansır, iletişimin temel öğelerini oyun yoluyla gerçek hayata taşır. Motor becerilerini geliştirecek aktivitelere oyunlarda yer vermesi ileriki aşamalar için önem arz eder.
Sonraki evre ise 7-11 yaşı kapsayan ‘’ikinci çocukluk’’ bir diğer adıyla ‘’ilkokul dönemi’’dir. Bu dönemde çocuğun mantıksal düşünme yetisi hız kazanır, olaylara daha analitik ve çözüm odaklı yaklaşmaya başlar. Oyun döneminin 3-6 yaşta olduğu kadar hızlı olmasa da görülmeye devam ettiği bir dönemdir. 4.ve son aşama ise 12-18 yaşı kapsayan ‘’ergenlik dönemi’’dir. Bu aşamada soyut düşünme ve bilimsel sorgulama gerçekleşir. Çocuğun en fırtınalı dönemidir.
Çocuklara Oyuncaklarla Destek
Özellikle ‘’oyun dönemi’’ adı verilen 3-6 yaş arası çocukluk evresinde çocukta sorumluluk bilinci ve dış dünyayla bağ kurma isteği artar. Çocuğun bu durumu anlamlandırabilmesi için çocuğu destekleyici bazı etkenler gerekmektedir. Oyuncaklar tam da bu noktada kurtarıcı olarak karşımıza çıkar. Oyuncaklar, çocukların ailelerinden sonraki ilk öğretmenleri ve arkadaşlarıdır. Hayali nesneler kullanarak dünyayı keşfeden çocuk oyuncaklarla tanışınca onları hem eğlence hem de algılama aracı olarak kullanır. Çocuk, oyuncaklar sayesinde üç boyutlu nesneleri tanımlamaya başlar. Nesnelerin işlevleri hakkında fikir sahibi olur. Renkler, sayılar, yumuşak-sert, ince-kalın, ince-uzun gibi niteleyici kelimeleri nesnelerle eşleştirir. Bu da çocukların hayal gücünü geliştirirken bir yandan da motor becerilerinin gelişmesini sağlar.
1.Oyuncaklar, hayal gücünü ve yaratıcılığı harekete geçirir. Çocuğa sahip olduğu veya gözlemlediği nesnelerle ne yapabileceği hakkında fikir verir. Artık; sınavların, notların, akademik kariyerin bu kadar önemli olduğu bir dünyada çocukların hayal gücüne ulaşması hayli zor olabilmektedir. Bu anlamda oyuncaklar, çocuklara içinde bulundukları dünyanın sınırlarını zorlayabilme ve daha fazlasını hayal edebilme imkânı sağlar. Hayal gücü, çocuğun problemlerine çözüm bulabilmesine de yardımcı olur, karşılaşacağı sorunlar karşısında daha aktif düşünebilme olanağı tanır. 2. Sosyal ve duygusal gelişime katkı sağlar. Çocuğun birey olarak iletişim kurma ihtiyacı vardır. Oyuncaklar sayesinde kurduğu oyun dünyası içinde iletişimi de barındırır. Oyuncaklar sayesinde çocuk, paylaşmayı ve empati kurabilmeyi öğrenir. Arkadaşlarıyla oyun oynarken edindiği üslup, iş birliğini anlamlandırmasını sağlar. Problemlerin ortaklaşa nasıl çözüleceği hakkında içten içe bir düşünceye sahip olur. Ters bir durumla karşı karşıya kaldıklarında ne yapacakları hakkında düşünmeye sevk edilirler. Yapmak istedikleri eylem için hangi nesneye ihtiyaçlarının olduğunu düşünmeleri ise gündelik araçları tanımaları hususunda gereklidir. Bütün bunların yanı sıra iletişim boyutuna gelirsek çocuğu ‘’ben’’ merkezinden çıkararak iletişimini güçlendirir. Oyuncaklarla kendilerine kurdukları konfor alanı sayesinde korkularını, kaygılarını, sevdikleri ve sevmedikleri durumları tanırlar. Bu durum çocuğun kendini keşfi için oldukça önemlidir.
3.Fiziksel gelişimi geliştirir. Oyuncakları kavrama, işlevlerini yerine getirmek için hareket ettirme gibi fiziksel aktivitelerle birlikte çocuklarda motor beceriler de gelişir. Atlamak, zıplamak, türlü rollere bürünmek fiziksel gelişimleri için etkilidir.
4. İletişimi ve dili geliştirir. Çocuklar çevrelerinden -özellikle de anne babalarından- duyduklarını ve gördüklerini taklit ederler. Oyuncaklar da zihinlerine attıkları bu taklit hissini ortaya çıkarmalarını sağlar. Duygularını ifade etmek, kurdukları oyunda yaptıkları işleri anlatmak için kelime dağarcıklarını zorlarlar. Söylenenlerin ne anlama geldiği konusunda daha meraklı olurlar ve sürekli soru sorarlar. Aldıkları cevabı oyuncaklarla işleyerek kendilerine yansıtırlar.
Oyuncak ve Oyun Materyalleri Nelerdir?
Çocukların nesnelerle veya herhangi bir materyalle oynarken kendi kendilerine şu soruları sorduklarını görürüz:1-Bu şey nedir, ismine ne denir?2-Bu şey ne işe yarıyor?3-Peki ben onunla ne yapabilirim, onu işime yarayacak bir hale nasıl getirebilirim?
Çocuk kendine bu soruları sorarak elindeki nesneyi oyun dünyasına dahil etmeye çalışır. Çocuk, olası olayları bir araya getirir. Araçları ise bu olaylara dahil etmeye çalışır, kendi sembollerini ve kodlarını oluşturur. Çocuklar öncelikle çevrelerinde bulunan materyalleri oyun malzemesi olarak kullanır. Örneğin banyoda gördükleri tarağı mikrofon olarak hayal ederler, televizyon kumandasını araba olarak kullanırlar. Bütün bunlar çocukların hayal gücünü geliştirirken oyuncaklar, onlara daha gerçek bir dünya sunar. Akıllarında oluşan kavramları ve rolleri oyuncaklar sayesinde pekiştirirler. Çocukların oyuncak tercihleri oldukça önemlidir. Ebeveynler bu noktada çocuklara yol gösterici olmalıdır. Onlara kendilerini gerçekleştirme imkânı verirken bir yanda da sağlıklı düşünmelerini destekleyecek oyuncak seçimlerinde bulunmalılardır. Çocuklara şiddeti çağrıştıracak silah, bıçak, kesici aletler yerine onlara gündelik yaşamı da tanıtacak oyuncaklar tercih edilmelidir. Legolar, çocukların hayal gücünün ve motor becerilerinin gelişmesi için oldukça iyi bir oyuncaktır. Kurdukları oyuna kendilerini de konumlayabilirler.
Ambulans Oyuncak Tercih Sebepleri
Çocukların hayatı anlamlandırmasında en önemli etken onlara anlatılanların yanı sıra kendi gördükleri ve deneyimledikleridir. Özellikle trafikte sık sık karşı karşıya kaldıkları araçlar 2-11 yaş aralığında oldukça ilgi çekici olabilir. Onları bu kadar ilgi çekici yapan unsurların başında sahip oldukları farklı farklı renkler ve ambulans, itfaiye, polis aracı gibi kimi araçlardan çıkan seslerdir. Çocukların gözünden her gün sıklıkla gördükleri ve hayatlarının bir parçası olan araçları birbirinden ayıran farklı özellikleri vardır: En basitinden hızları farklıdır. Araba camından dışarı baktıklarında renk seline kapıldıklarını hissedebilirler.
Aynı zamanda çevreyi algılama yetilerinin artmasının bir sonucu da toplumsal rolleri ve meslekleri keşfetmeleridir. Bu yaşlarda onlara doğru bilgiler vermek, çocukların zihinlerinde oluşturdukları kavramlar için oldukça önemlidir. Ambulans oyuncaklar bu doğrultuda oldukça iyi bir yoldur. Polis, doktor, öğretmen, hemşire gibi gündelik hayatta sıklıkla karşılaştıkları meslek grupları ilgilerini çeker. Bütün bu meslek gruplarının kimin için ne yaptığını, neden orada olduklarını veya neden ses çıkardıklarını bilme istekleri hayli yüksektir. Renkli üniformalar, araçlardan çıkan siren tarzı sesler çocuklar için gerçeğin yanında bir de oyun dünyasında yer eder. Meslekleri anlamlandırma sadece onların çocuk oldukları dönemde değil ilerisi için de çok büyük önem taşır. Gelecekte yapacakları meslek tercihleri hakkında küçüklüklerinden itibaren fikir edinmelerini sağlar, neye ilgili olduklarını keşfetme konusunda yardımcı olur.
Ambulanslar gerek aracın üzerindeki mavi tepe lambası gerekse de ambulans sireni etkenleriyle oldukça ilgi çekicidir. Ambulans oyuncak sayesinde çocuğunuz hem kendi kurduğu oyun dünyasında keyifli vakit geçirecek hem de ‘’sağlık, ambulans, ambulansın geçiş önceliği’’ gibi gündelik hayatımızda da önemli olan kavramları tanıyacaktır. Ebeveynlerinin de desteğiyle ambulansın görsel tasarımının yanı sıra anlamı ve işlevi üzerinde de fikir edinecektir. Kim bilir, belki de kurguladığı oyunda ambulans oyuncağıyla hayat kurtaracaktır. Bu durum da çocukta öncelikle empati olmak üzere birtakım insani duyguların gelişmesine destek olacaktır.
Ambulans oyuncakları diğer araç oyuncularından ayıran en önemli faktörlerden birisi içerdiği anlamdır. Çocuklar, oyunlarında ambulansa yer vererek akıllarındaki bazı kavramlara anlam kazandırırken bir yandan da özgüvenleri ve problem çözme yetenekleri gelişecektir. Önemli bir sorumluluk üstlenme hissiyle kurdukları oyunda ambulans sayesinde insan ve hayat kavramları zihinlerinde oturacaktır.
Oyuncak Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Türk Dil Kurumu oyunu, ‘’Yetenek ve zekâ geliştirici, belli kuralları olan, iyi vakit geçirmeye yarayan eğlence’’ olarak tanımlar. TDK yine oyunla bağlantılı bir diğer kavram olan oyuncağı ise oyun aracı olarak tanımlamaktadır. Bu tanımları ve nitelikleri bir araya getirdiğimiz zaman -özellikle de üzerinde durmaya çalıştığımız üzere çocuk gelişimi ve çocukluk evreleri açısından ele alındığında- oyuncak ile anlam açısından ayrılmaz parçası olan oyunu sadece eğlence olarak tanımlamak elbette ki yeterince açıklayıcı olmayacaktır. Bu açıdan değerlendirdiğimizde oyun, çocuğun hiçbir dış baskı etkisinde kalmadan kendi isteği ile uğraştığı tüm etkinliklerdir. Oyuncak ise çocukların kendi hayal dünyaları ile gerçeklik arasında kurdukları sağlam bir köprüdür. Çocukların kendi dünyalarıyla hayatı kavramasına yardımcı olan oyuncakların üstlendikleri görev zorlu ve önemlidir. Bu kadar mühim olan oyuncakların seçiminde de dikkatli olmak gerekmektedir. Oyuncak seçiminde dikkat edeceğimiz başlıca etmenler:
1- Oyuncak, çocuğun yaşına uygun olmalıdır. Çocukların hem fiziksel hem de bilişsel olarak gelişebilmesi için oyuncakların onların kullanımına uygun olması gerekir. Alınan oyuncağın çocuğa eğlence sağlayıp keyif vermenin yanı sıra yaşının gerektirdiği ölçüde zihinsel ve fiziksel gelişimine de yardımcı olmasına dikkat edilmelidir. Ambulanslar, bu madde için de oldukça doğrulayıcı bir oyuncak seçimidir. Renkli dizaynıyla eğlenceli olmasının yanında çocukların zihinsel ve kavramsal gelişimi için de destekleyici bir görevi vardır.
2. Özellikle de okul öncesi çocuklar için oyuncak boyutuna dikkat edilmeli. Bu yaş çocuklar için alınan oyuncakların boyutlarının en az 3x6 cm olması gerekir. Ayrıca çocuğun kullanımı göz önüne alındığında da kolayca parçalanamaz olması önemlidir. O dönemdeki çocuklar tatlara karşı da duyarlı oldukları için küçük parçalar onlar için hayli büyük bir tehlike arz edebilir. Bu nedenle çocuğun oyuncağı yutmasını engellemek için belirtilen boyut ve sağlamlık kriterlerine uyulması önemlidir. Ambulans oyuncaklar boyutları gereği iyi bir tercih olmaktadırlar. Çok fazla detay parça içermeyen tasarımlarıyla çocuklar için keyifli olduğu kadar güvenli bir oyun ortamı da sağlarlar.
3. İçeriğinde insan sağlığı özellikle de çocuklar için tehlikeli olan kurşunu içeren oyuncaklardan kaçınılmalı. Kurşun içerikli boyalarla üretilen oyuncaklar, çocuklar için onların gelişimini olumsuz yönde etkileyecek sorunlar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle boya olarak kurşun içeriğinin ağır miktarlara ulaşması sakıncalıdır. Hepsiburada, sağladığı güvenli alışveriş ortamıyla ürünlerini oldukça yüksek güvenlik standartlarına göre satışa sunmakta, insan sağlığını en önemli şartlardan biri olarak görmektedir.
Ayrıca çocuklar bu dönemlerde beslenme, solunum ve deri yoluyla emilim gibi yollarla vücutlarına giren zararlı maddelere karşı savunmasızdırlar. Bu nedenle oyuncak seçiminde güvenilir bir siteyi temel almak çocuğun sağlığı açısından elbette ki önemli.
Ambulans Oyuncakla Keyifli Oyunlar
Eğitici oyuncak kategorisinde yer alan ambulans oyuncak, etkileyici ve göz alıcı tasarımıyla çocuğunuzun en sevdiği oyuncak olmaya adaydır. Eğitici olmasının yanı sıra zihinsel ve biyolojik anlamda da sağlıklıdır. Çocuklarınız eğlenceli vakit geçirirken bir yandan da öğretici yanından fayda sağlasın istiyorsanız ambulans oyuncak doğru bir tercih olacaktır. Ayrıca sadece çocuklar için değil hobi meraklısı ve koleksiyon severler için de eşsiz bir fırsat olacaktır.
Yalnızca görünüşü için seçilmiş oyuncaklar onlara sadece görsel açıdan bir keyif sağlarken çocuğun yaşına ve gündelik hayata göre bilinçli olarak seçilen oyuncaklar ise etkili mesajlar vermektedir. Çocuklar, oyuncak olarak seçtikleri materyalin ne işe yaradığını, hayattaki yerini kendi oyun dünyalarında birleştirir. Bu nedenle onlara doğru mesajlar verecek oyuncakları onların hayatına taşımak her birimiz için önemlidir. Ambulans, eğitici ve merak uyandıran yanıyla çocuklar için görsel keyfin çok ötesinde oldukça anlamlı mesajlar veren bir anlam taşıyacaktır.
Oyuncaklar yoluyla mesaj veren tek başına ebeveynler değil aynı zamanda çocuklardır. Bu nedenle oyuncak seçimleri yapılırken çocuğun zekâ gelişimini destekleyici, öğretici tercihler yapılmalıdır. Eğitici oyuncaklar sayesinde çocuklar, kendilerini ve çevrelerini tanır. Kimi oyuncaklar toplumsal açıdan kız-erkek ayrımına yol açsa da çocukları oyuncak ve hayal gücü konusunda özgür kılmak, onları oyuncak tercihinde baskı altında bırakmamak önemlidir. Eğitici oyuncaklar ise bu bilincin oturmasına destek olur. Bu şekilde sosyal kuralları da oyuncaklar yoluyla öğrenecektir. Ambulans oyuncak, bu konuda da çocuğunuz için eğitici rolü üstlenmeye devam edecektir. Eğlenirken öğrenmek için ambulans oyuncak tam da çocuğunuza göre.
